Εξερεύνηση της ιστορίας των fake news από τον Όρσον Γουέλς έως την εποχή των social media. Ήταν Κυριακή, 30 Οκτωβρίου 1938, όταν η ιστορία των ΜΜΕ έγραψε μια σημαντική σελίδα με την εμφάνιση των fake news: ο 23χρονος Όρσον Γουέλς, μέσω του προγράμματος Mercury Theatre on the Air του CBS, παρουσίασε μια ραδιοφωνική διασκευή του κλασικού μυθιστορήματος του Χ. Τζ. Γουέλς «Ο Πόλεμος των Κόσμων». Η εκπομπή ξεκίνησε ως μια κανονική μουσική εκπομπή, αλλά ανατράπηκε από ένα έκτακτο δελτίο ειδήσεων, το οποίο ανακοίνωνε εκρήξεις στον Άρη και την προσγείωση ενός αγνώστου αντικειμένου στο Νιου Τζέρσεϊ.
Οι ανταποκρίσεις που ακολούθησαν, παρουσιάζοντας ζωντανά τις εξελίξεις, προκάλεσαν πανικό στο κοινό, καθώς πολλοί πίστεψαν ότι οι εξωγήινοι είχαν εισβάλει στη Γη. Οι τεχνικές ραδιοφωνίας που χρησιμοποίησε ο Γουέλς, όπως ρεπορτάζ από το πεδίο και ηχητικά εφέ, δημιούργησαν μια τόσο πειστική αφήγηση, που προκάλεσε κυριολεκτικά χάος. Αστυνομικές αρχές κατακλύστηκαν από τηλεφωνήματα, ενώ κάποιοι θεώρησαν την κατάσταση ως γερμανική εισβολή, σε μια περίοδο που ο κόσμος ήταν ήδη σε αναστάτωση πριν τον πόλεμο.
Αργότερα, εφημερίδες όπως οι New York Times και Boston Daily Globe χαρακτήρισαν το ραδιόφωνο ως επικίνδυνο μέσο, εκμεταλλευόμενες τον πανικό που προκλήθηκε. Σύμφωνα με τον Μάικλ Σόκολου, αναπληρωτή καθηγητή Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μέιν, η εφημερίδα παραποιούσε την πραγματικότητα, επισημαίνοντας ότι ο πανικός είχε υπερβολικές διαστάσεις. Η ιστορία αυτή έχει μείνει στη μνήμη των ανθρώπων, καθώς πολλοί πιστεύουν ότι οι πρόγονοί τους ήταν πιο αφελείς από ό,τι είμαστε σήμερα.
Η φάρσα αυτή δεν ήταν μοναδική. Το 1949, στο Κίτο του Ισημερινού, μια παρόμοια εκπομπή προκάλεσε χάος, με τους πολίτες να αντιδρούν έντονα και τον στρατό να κινητοποιείται, γεγονός που οδήγησε σε τραγικά αποτελέσματα. Ο Σόκολου τονίζει ότι το ραδιόφωνο εκείνη την εποχή ήταν ένα νέο μέσο και ότι παρόμοιες συνθήκες επικρατούν σήμερα με το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία είναι ιδανικά για τη διάδοση παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων.
Η περίπτωση του Γουέλς δημιούργησε τη συζήτηση γύρω από την κριτική σκέψη και την εκπαίδευση στα ΜΜΕ, με τον ίδιο να δηλώνει ότι στόχος του ήταν να αναδείξει την αναξιοπιστία των μέσων. Πολύ πριν ο Ντόναλντ Τραμπ καθιερώσει τον όρο fake news, ο Γουέλς είχε προειδοποιήσει για τους κινδύνους της μη ελέγχου της πληροφορίας.
Βίντεο:
Πηγή περιεχομένου: in.gr
