Αναλύουμε την απαισιοδοξία του Νίκου Θέμελη στην τριλογία του, εστιάζοντας στην Αναλαμπή και τις ιδέες που προκύπτουν. Σε αντίθεση με τα πρώτα δύο μυθιστορήματα της τριλογίας, την Αναζήτηση και την Ανατροπή, στην Αναλαμπή ο Θέμελης προβάλλει μια δομικά απαισιόδοξη θεώρηση. Ενώ οι ήρωες των προηγούμενων έργων ενεργούν και αγωνίζονται για την οικοδόμηση ενός νέου κόσμου, στην Αναλαμπή η ανανέωση και η αλλαγή φαίνεται θνησιγενής. Αντί να παλέψουν για το μέλλον τους, οι ήρωες παρακολουθούν παθητικά την επερχόμενη κατάρρευση, χωρίς να συμμετέχουν ενεργά σε αυτήν. Η ιδέα του βενιζελισμού αντιμετωπίζεται ως μια επιχείρηση εκ των άνω, που ξεχνά τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και της αστικής τάξης. Από τη στιγμή που η δράση μεταφέρεται στην Ελλάδα του διχασμού και της μεμψιμοιρίας, η θέληση για ζωή και δημιουργία μοιάζει να έχει σχεδόν εξαφανισθεί, δίνοντας τη θέση της σε μια διάχυτη απαισιοδοξία.
Η θεώρηση του Θέμελη φαίνεται να παραβλέπει τη σημασία της ελληνικής αστικής τάξης, η οποία, όπως υποστηρίζει ο Νίκος Σβορώνος, κατάφερε να πραγματοποιήσει την εθνική ολοκλήρωση και να βγει νικήτρια σε σημαντικές ιστορικές αναμετρήσεις. Αυτή η διάσταση της σύγχρονης ιστορίας φαίνεται να αποσιωπάται, γεγονός που αναδεικνύει την υποκειμενική στάση του συγγραφέα απέναντι σε γεγονότα που έχουν επηρεάσει την ιστορία της χώρας.
Στην Αναλαμπή, οι χαρακτήρες δεν εκφράζουν την πολυπλοκότητα και την πλούσια κληρονομιά της αστικής τάξης, καθώς οι ήρωες Δημητράκης και Στέφανος χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα και πολιτική παράλυση. Η απουσία θετικών ηρώων από τον πολιτικό χώρο της εποχής ενισχύει την απαισιοδοξία του έργου. Ο Διαμαντής Λέκκας, εκπρόσωπος της αντιβενιζελικής Δεξιάς, είναι μια μονοδιάστατη μορφή που ενισχύει την αρνητική απεικόνιση της εποχής.
Η κριτική αυτή, του διακεκριμένου συνταγματολόγου Νίκου Αλιβιζάτου, που δημοσιεύθηκε το 2003, εντοπίζει τη βαθιά παραμόρφωση της πραγματικότητας στην καλλιτεχνική αναπαράσταση του Θέμελη. Το μυθιστόρημα, μέρος μιας τριλογίας, φέρει το τίτλο Η αναλαμπή και αποτυπώνει τη συναισθηματική και πολιτική κατάσταση της Ελλάδας της εποχής, αναδεικνύοντας τη διαρκή σύγκρουση ανάμεσα στην ελπίδα και την απαισιοδοξία.
Πηγή περιεχομένου: in.gr
