Αναλύοντας τα κείμενα του Πουλαντζά για τον φασισμό και τον αυταρχικό κρατισμό, αποκαλύπτεται η σύγχρονη σημασία τους. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, στις 3 Οκτωβρίου 1979, σηματοδότησε το τέλος μιας περιόδου δημιουργικής δραστηριότητας, ωστόσο, δεν μειώνει καθόλου τη σημασία των κειμένων του. Η διαρκής επικαιρότητα των ιδεών του γίνεται φανερή, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η Ακροδεξιά ανθεί διεθνώς. Μία από τις πιο σημαντικές πλευρές του έργου του είναι η μελέτη του φασιστικού φαινομένου.
Τα κείμενα του Πουλαντζά δεν περιορίζονται σε θεωρητικές παρεμβάσεις, αλλά συνδέονται άρρηκτα με την πραγματικότητα ενός ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος που αγωνιζόταν ενάντια στη δικτατορία. Η αναζήτηση μιας θεωρίας για τον φασισμό και τα κράτη έκτακτης ανάγκης απασχολούσε τον ίδιο, καθώς προσπάθησε να ερμηνεύσει την Απριλιανή δικτατορία. Με το έργο του, ιδίως στο βιβλίο Φασισμός και δικτατορία, υπογράμμισε τη σημασία του φασισμού ως πιθανότητα μετασχηματισμού των καπιταλιστικών κρατών, αποφεύγοντας τις υπεραπλουστεύσεις ότι κάθε αυταρχική στροφή συνιστά φασισμό.
Ο Πουλαντζάς εισάγει την έννοια του αυταρχικού κρατισμού, ένα φαινόμενο που παρατηρείται ήδη από τη δεκαετία του 1970. Μέσα από την ανάλυσή του, επεσήμανε πώς οι σύγχρονοι κρατικοί μηχανισμοί μετατρέπονταν σε πιο αυταρχικούς, με περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών και ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών. Η εργασία του καταδεικνύει ότι η εμφάνιση του αυταρχικού κρατισμού δεν προοιωνίζεται την άνοδο ενός φασιστικού καθεστώτος, αλλά συνιστά μια νέα μορφή του αστικού πολιτεύματος.
Αντικατοπτρίζοντας την διαχρονική σημασία των ιδεών του, διαπιστώνουμε ότι 47 χρόνια αργότερα, οι παρατηρήσεις του Πουλαντζά φαίνονται προφητικές, καθώς η κατασταλτική λειτουργία των κρατών έχει ενισχυθεί και οι εκτάκτους νομοθεσίες έχουν κανονικοποιηθεί. Ο Νίκος Πουλαντζάς, τονίζει ότι η δυναμική του αυταρχικού κρατισμού θα μπορούσε να πυροδοτήσει και δημοκρατικά αιτήματα.
Συμπερασματικά, η φράση του «ο σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα είναι σοσιαλισμός» αναδεικνύει την κρισιμότητα της δημοκρατίας στον σοσιαλισμό, υπογραμμίζοντας ότι χωρίς μια ριζοσπαστική δημοκρατία, η έννοια της δημοκρατίας κινδυνεύει να αλλοιωθεί.
Πηγή περιεχομένου: in.gr
