Μια σημαντική εθνική πρωτοβουλία στον τομέα της θαλάσσιας πολιτικής προχώρησε η Ελλάδα, καθώς δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το Προεδρικό Διάταγμα για την ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου, που εκτείνεται μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου.
Πρόκειται για το πρώτο Προεδρικό Διάταγμα που υπογράφει ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Τασούλας, με ημερομηνία 16 Απριλίου 2025 – ημερομηνία που συνέπεσε με την παρουσίαση του Εθνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού.
Οριοθέτηση και νομική βάση
Η ανακήρυξη βασίζεται στη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Ελλάδας-Ιταλίας, η οποία υπεγράφη το 2020 και τέθηκε σε ισχύ το 2021. Παράλληλα, στηρίζεται στις προβλέψεις της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), που έχει κυρωθεί από την Ελλάδα από το 1995.
Η νέα ΑΟΖ δεν περιλαμβάνει τα χωρικά ύδατα (αιγιαλίτιδα ζώνη), το εύρος των οποίων έχει καθοριστεί με τον νόμο 4767/2021, ωστόσο εντός της, η Ελλάδα ασκεί πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα για την εξερεύνηση, εκμετάλλευση και διαχείριση φυσικών πόρων, ενεργειακών κοιτασμάτων και άλλων δραστηριοτήτων.
Το διάταγμα προβλέπει ακόμη ότι η Ελλάδα επιφυλάσσεται να ασκήσει αντίστοιχα δικαιώματα και σε άλλες περιοχές των ακτών της, σύμφωνα πάντα με τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου.
Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Μια στρατηγική τομή
Ο Χωροταξικός Σχεδιασμός για το θαλάσσιο χώρο, που παρουσιάστηκε παράλληλα, σηματοδοτεί τη συστηματική καταγραφή και θεσμική αποτύπωση των χρήσεων και δραστηριοτήτων σε όλο το εύρος των ελληνικών θαλάσσιων ζωνών. Είναι η πρώτη φορά που το ελληνικό κράτος οργανώνει και κατοχυρώνει με σαφήνεια τις χρήσεις θάλασσας βάσει ευρωπαϊκής οδηγίας (2014/89/ΕΕ), ενισχύοντας τη διαφάνεια και τη θεσμική συνέπεια.
Χατζηβασιλείου: «Η Ελλάδα προστατεύει το εθνικό συμφέρον με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο»
Μιλώντας στο Open, ο Υφυπουργός Εξωτερικών Τάσος Χατζηβασιλείου επεσήμανε ότι η ελληνική πρωτοβουλία δεν στρέφεται εναντίον κανενός, αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο του θεσμικού ρόλου της χώρας ως κράτους δικαίου. «Οι χάρτες δεν επιτίθενται – αποτυπώνουν τα δυνητικά όρια της ελληνικής ΑΟΖ», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, χαρακτήρισε «αναμενόμενη» την τουρκική αντίδραση, ενώ τόνισε ότι η Ελλάδα δεν φοβάται τον διάλογο και διατηρεί ανοικτό το ενδεχόμενο διεθνούς προσφυγής εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία.
«Η εθνική στρατηγική δεν αναιρεί την προσέγγιση με την Τουρκία – την ενισχύει θεσμικά», υπογράμμισε ο κ. Χατζηβασιλείου.
