Ο χαρακτηρισμός των αγροτών ως «κρατικοδίαιτων», που ακούστηκε πρωί-πρωί από τον Άρη Πορτοσάλτε, δεν είναι μια αθώα. Είναι ένας ιδεολογικός μύθος που επαναλαμβάνεται συστηματικά κάθε φορά που ένας κοινωνικός κλάδος διεκδικεί, κινητοποιείται ή διαμαρτύρεται. Και όπως όλοι οι μύθοι, καταρρέει μόλις συγκρουστεί με τα δεδομένα.
Αφετηρία της παραπλάνησης είναι η σύγχυση –σκόπιμη ή μη– γύρω από τις αγροτικές επιδοτήσεις. Οι ενισχύσεις που λαμβάνουν οι αγρότες δεν είναι ελληνική ιδιοτροπία ούτε προϊόν πολιτικής εύνοιας. Προέρχονται από την Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια πολιτική που εφαρμόζεται οριζόντια σε όλα τα κράτη-μέλη. Στόχος της δεν είναι να «ταΐσει» αγρότες, αλλά να διασφαλίσει επισιτιστική επάρκεια, σταθερότητα τιμών και βιωσιμότητα της παραγωγής.
Ο αγρότης δεν έχει σταθερό μισθό, δεν έχει ωράριο, δεν έχει εγγυημένο εισόδημα. Πληρώνει πετρέλαιο σε τιμές αγοράς, λιπάσματα και ζωοτροφές που εκτινάχθηκαν τα τελευταία χρόνια, ασφαλιστικές εισφορές, φόρους και ΦΠΑ. Ταυτόχρονα, εξαρτάται από τον καιρό, τις διεθνείς τιμές, τις εισαγωγές και τις πολιτικές αποφάσεις.
Οι επιδοτήσεις δεν αντικαθιστούν εισόδημα. Λειτουργούν ως μερική αντιστάθμιση για ένα κόστος που αλλιώς θα κατέστρεφε ολοκληρωτικά τον πρωτογενή τομέα.
Ο πρωτογενής τομέας δεν είναι «βαρίδι». Είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζεται η υπόλοιπη οικονομία.
Αν θέλουμε να μιλήσουμε σοβαρά για «κρατικοδίαιτους», τότε ο όρος αφορά εκείνους που δεν παράγουν πρωτογενές έργο, αλλά επιβιώνουν και κερδοφορούν χάρη σε άμεση ή έμμεση κρατική στήριξη: επιχειρήσεις που διασώζονται όταν καταρρέουν, όμιλοι που ιδιωτικοποιούν τα κέρδη και κοινωνικοποιούν τις ζημιές, εταιρείες που εξαρτώνται από επιδοτήσεις, ρυθμίσεις, αναθέσεις και κρατικές εγγυήσεις για να συνεχίσουν να λειτουργούν. Κρατικοδίαιτος δεν είναι αυτός που παράγει τρόφιμα υπό συνθήκες ακραίου ρίσκου, αλλά εκείνος που χωρίς την πλάτη του κράτους δεν θα υπήρχε στην αγορά ούτε μία ημέρα.
Αν ο όρος «κρατικοδίαιτος» χρησιμοποιούνταν με συνέπεια, τότε θα έπρεπε να ακουστεί πρώτα για:
τις τράπεζες που διασώθηκαν με δισεκατομμύρια δημόσιου χρήματος,
τις ενεργειακές εταιρείες που επιδοτήθηκαν για να συγκρατηθούν οι τιμές,
τους μεγάλους ομίλους που ευνοήθηκαν με φοροαπαλλαγές και απευθείας αναθέσεις.
Εκεί, όμως, ο χαρακτηρισμός εξαφανίζεται. Γιατί ο όρος δεν είναι οικονομικός, είναι πολιτικός. Επιστρατεύεται επιλεκτικά για να ενοχοποιήσει κοινωνικές ομάδες που διεκδικούν.
Ο χαρακτηρισμός «κρατικοδίαιτος» δεν εξηγεί, δεν αναλύει, δεν φωτίζει. Στιγματίζει. Στόχος του είναι να παρουσιάσει τις διεκδικήσεις ως αχαριστία και να στρέψει την κοινωνία εναντίον εκείνων που σηκώνουν το βάρος της παραγωγής.
Σε μια περίοδο ακρίβειας, ενεργειακής κρίσης και διάλυσης της περιφέρειας, το πρόβλημα δεν είναι οι αγρότες, το πρόβλημα δεν είναι όσοι παράγουν. Είναι όσοι προσπαθούν να τους εμφανίσουν ως βάρος.
Υ.Γ.: Μιλάμε για τους τίμιους αγρότες, όχι για τους «ΟΠΕΚΕΠΕδες».
