Η 3η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία και η κοινωνία, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, σαφώς πιο ευαισθητοποιημένη σε σχέση με παλαιότερα, προσπαθεί να συγχρονίσει τον βηματισμό της στις απαιτήσεις των καιρών και στις ανάγκες των ανάπηρων και εμποδιζόμενων πολιτών, ώστε έμπρακτα να απολαμβάνουν την ισότητα και να αποκτήσουν την καθημερινότητα που δικαιούνται μέσα στην πόλη.
Ο δήμος Χαλανδρίου είναι από αυτούς που έχουν δώσει προτεραιότητα στο θέμα των συνθηκών και των κατάλληλων υποδομών, παρά τις όποιες δυσκολίες δημιουργεί ο πυκνός αστικός ιστός στα κεντρικά της πόλης. Στο πλαίσιο αυτό, τα τελευταία χρόνια, έχει αναπτύξει μια σειρά από πρωτοβουλίες και έργα, όπως:
– Ράμπες και χώρους υγιεινής ΑμεΑ στα σχολεία, με σκοπό την ανεμπόδιστη, αυτόνομη και ασφαλή πρόσβαση των μαθητών με κινητικά προβλήματα. Έργα βελτίωσης και των αύλειων χώρων, αλλά και εγκατάσταση ανελκυστήρων για την καθολική προσβασιμότητα.
– Αναβατόρια για τις πισίνες, που επιτρέπουν σε άτομα με αναπηρίες να κάνουν ελεύθερη κολύμβηση και να συμμετέχουν σε προγράμματα άθλησης ΑμεΑ.
– Ράμπες, wc και αποδυτήρια ΑμεΑ στους αθλητικούς χώρους, ενώ ράμπες και wc ΑμεΑ διαθέτουν πλέον και τα κυλικεία.
– Αναβατόριο στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου, ώστε οι συνεδριάσεις να καθίστανται καθολικά προσβάσιμες από όλους τους πολίτες.
– Δια ζώσης εξυπηρέτηση στα ΚΕΠ και στη νοηματική, με εκπαίδευση των υπαλλήλων, που αποκτούν διπλώματα ελληνικής νοηματικής γλώσσας.
– Καθολικά προσβάσιμες παραστάσεις στο Φεστιβάλ Ρεματιάς -και όχι μόνο- όπου γίνεται ταυτόχρονη διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα, προβάλλονται παράλληλα ενδογλωσσικοί υπέρτιτλοι για άτομα με προβλήματα ακοής και γίνεται ακουστική περιγραφή για άτομα με προβλήματα όρασης. Το πρόγραμμα αυτών των παραστάσεων διατίθεται δωρεάν σε μεγαλογράμματη σειρά, σε γραφή braille και κώδικα QR για άτομα με προβλήματα όρασης.
– Στο Θέατρο της Ρεματιάς υπάρχουν οριοθετημένες θέσεις για ανάπηρα και εμποδιζόμενα πρόσωπα, καθώς και τουαλέτα αναπήρων.
– Δημοτικά λεωφορεία με ράμπα και με ενημερωμένους οδηγούς ως προς τη διευκόλυνση ατόμων με αμαξίδιο.
– Απαλλαγή δημοτικών τελών για άτομα με αναπηρία.
– Μέτρα Πολιτικής Προστασίας αναπήρων και εμποδιζόμενων ατόμων, σε περίπτωση φυσικών καταστροφών.
– Δημιουργία Μητρώου Πολιτικής Προστασίας ατόμων με αναπηρία και ευπαθών ομάδων.
Μ. Γκασούκα: «Όχι ευαισθητοποίηση, αλλά κοινωνική αφύπνιση»
Παράλληλα στο Χαλάνδρι έχει αναπτυχθεί και μια σειρά από δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών με επισκέψεις στα σχολεία της πόλης. Το πρόγραμμα αυτό, που έχει την ονομασία «Γνωριμία με την αναπηρία», το υλοποιεί με μεράκι και ιδιαίτερο ζήλο η δημοτική σύμβουλος Χαλανδρίου Μιμή Γκασούκα, κοινωνική λειτουργός και ανάπηρη η ίδια, ο οποία είναι και συνδιαχειρίστρια της διαδικτυακής ομάδας «Ανάπηρες γυναίκες».
«Στην χώρα μας δεν υπάρχει επίσημη απογραφή των ανάπηρων ατόμων», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και συνεχίζει: «Σύμφωνα, πάντως, με τα ποσοστά του ΠΟΥ, αποτελούν κατά μέσο όρο το 15-18% του παγκόσμιου πληθυσμού. Βάσει αυτών ακριβώς των στοιχείων, υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα ζουν πάνω από ένα εκατομμύριο ανάπηροι/ες. Προσθέτοντας σ’ αυτόν τον αριθμό και τον εμποδιζόμενο πληθυσμό, όπως ηλικιωμένοι, γονείς με παιδικά καροτσάκια, προσωρινοί τραυματίες και εγκυμονούσες, που βιώνουν παρόμοιες δυσκολίες και αποκλεισμό, το ποσοστό πάει πάνω από το 45% του γενικού πληθυσμού, που δεν μπορεί και δεν πρέπει να αγνοείται.
Η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών αναγνωρίζει την αναπηρία ως ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δίνει βάση στην ισότητα των αναπήρων. Ορίζει τα άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες και χρόνιες ασθένειες ορατές ή μη, οι οποίες σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια δύνανται να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία σε ίση βάση με τους άλλους. Τα εμπόδια αφορούν κοινωνικές προκαταλήψεις, που συχνά αναπαράγουν κλισέ και ως εκ τούτου αναπαράγουν τις υπάρχουσες διακρίσεις και έλλειψη προσβασιμότητας στο δομημένο περιβάλλον, παρ’ όλο που υπάρχει η σχετική νομοθεσία, όπως και έλλειψη προσβασιμότητας στο περιεχόμενο».
Σχετικά με τις επισκέψεις στα σχολεία, η κ. Γκασούκα λέει: «Για μένα αυτή η δράση είναι ό,τι πιο όμορφο υπάρχει. Το ξεκινήσαμε το 2022 και φέτος είναι η τρίτη χρονιά. Πηγαίνουμε σε μαθητές της Ε’ Δημοτικού, γιατί έχουν πια την ωριμότητα να ακούσουν και να κατανοήσουν. Μέσω δίωρης διαδραστικής αφήγησης, προβολής βίντεο και φωτογραφιών, οι μαθητές και οι μαθήτριες προβληματίζονται για το πώς οι κοινωνικές αντιλήψεις και η έλλειψη προσβασιμότητας συμβάλλουν στον αποκλεισμό των αναπήρων. Κάνουμε αναδρομή στο πώς παρουσιάστηκαν τα ανάπηρα άτομα μέσα από την ιστορία, από την αρχαία Σπάρτη και τον Καιάδα μέχρι τη Λέρο και το σήμερα. Γνωρίζουμε τις διάφορες βλάβες που μπορεί να φέρει κάποιο ανάπηρο άτομο, μιλάμε για τα εργαλεία αξιοπρέπειας που χρησιμοποιούν οι ανάπηροι. Με την ενεργή συμμετοχή τους, τα παιδιά εκφράζουν τις σκέψεις, τις απορίες τους και οι καταιγιστικές ερωτήσεις τους, έδειξαν έως τώρα, το υψηλό επίπεδο της κοινωνικής τους σκέψης όταν τους δοθεί το ερέθισμα.
Οι ερωτήσεις τους πραγματικά μπορεί να σε ξαφνιάσουν, κάνουν απίστευτες ερωτήσεις. Για παράδειγμα, με ρώτησε ένα παιδί ‘’γιατί φοράτε παπούτσια, αφού δεν περπατάτε;’’ ή ένα άλλο αν έχουν λεφτά οι ανάπηροι για να αγοράσουν αμαξίδιο. Μέσα από τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις γίνεται κάτι αληθινά εποικοδομητικό.
Έχουμε διαπιστώσει πως σε σχολεία που έχουν διεξαχθεί διάφορες ενημερωτικές δράσεις για την αναπηρία, λειτουργεί ο θεσμός της παράλληλης στήριξης, οι μαθητές είναι πιο προσεκτικοί, πιο κοινωνικά αφυπνισμένοι, με ενσυναίσθηση και αποδέχονται την ανθρώπινη ποικιλομορφία».
Και στο σημείο αυτό προσθέτει: «Προσωπικά δεν μου αρέσει η λέξη ευαισθητοποίηση για τον κόσμο, θεωρώ ότι δημιουργεί μια λανθασμένη αντίληψη. Για μένα το σωστό και ακριβές είναι κοινωνική αφύπνιση. Ας πούμε, κάποιος που πάει και παρκάρει σε θέση αναπήρων, δεν είναι κοινωνικά αφυπνισμένος».
Η κ. Γκασούκα αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και κάποιες επιπλέον σημαντικές δράσεις που έχουν γίνει, με εξαιρετικά αποτελέσματα.
– Τα μαθήματα Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας, όπου η Ένωση Συλλόγων Γονέων Μαθητών Χαλανδρίου, σε συνεργασία τον Σύλλογο Διδασκόντων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας και τον Σύλλογο Γονέων του 2ου Δημοτικού Σχολείου Χαλανδρίου, οργανώνουν τα μαθήματα νοηματικής για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς.
– Από την Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Υποστηρικτικής Τεχνολογίας σε συνεργασία με τον δήμο Χαλανδρίου διεξάγεται το πρόγραμμα «Άσκηση και βελτίωση της κίνησης μέσα από τη χρήση Υποστηρικτικής Τεχνολογίας» για παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές, που στοχεύει στη βελτίωση της κινητικότητας παιδιών με χρήση ειδικού τεχνολογικού εξοπλισμού και προγραμμάτων. Σκοπός του προγράμματος είναι η βελτίωση της αδρής και λεπτής κινητικότητας και του κινητικού συντονισμού μέσω άσκησης και παιχνιδιού.
– Οργανώθηκε Ημερίδα με τίτλο «Η Ενταξιακή Εκπαίδευση για τον 21ο Αιώνα», με συμμετοχή κορυφαίων ακαδημαϊκών και με εξειδίκευση στα θέματα της ενταξιακής αγωγής. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ενταξιακή Εκπαίδευση» αναλύει μία σύγχρονη εκπαιδευτική προσέγγιση, που στοχεύει στη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών στο εκπαιδευτικό αγαθό και στην υπερπήδηση των δομικών εμποδίων και στερεοτύπων του συστήματος, που το καθιστούν αδύναμο να ανταποκριθεί στην ετερογένεια των αναγκών του μαθητικού πληθυσμού.
– Την ημέρα της ημερίδας εγκαινιάστηκε στο Κέντρο Νεότητας η εικαστική έκθεση «+ύπαρξη» με έργα εξυπηρετούμενων πολιτών από φορείς για ανθρώπους με νευροαναπτυξιακές αναπηρίες ή/και θέματα ψυχικής υγείας.
– Καμπάνια για κατάληψη χώρου/παράνομο παρκάρισμα. Το θέμα της απρόσκοπτης και προσπελάσιμης μετακίνησης όλων έχει πλέον γίνει πρωταρχικό θέμα των πολιτών και θεωρείται αυτονόητο δικαίωμα. Όποιες παρεμβάσεις γίνονται από την Πολιτεία στο δομημένο περιβάλλον, δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, γιατί το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό (άναρχη δόμηση, μη εφαρμογή των προδιαγραφών από μηχανικούς, στενά πεζοδρόμια, δέντρα, κολόνες ηλεκτρικού ρεύματος στα πεζοδρόμια κ.λ.π.). Συχνά το υπάρχον δομημένο περιβάλλον, αντί να εξυπηρετεί όλους τους πολίτες, είτε ανήκουν στον εμποδιζόμενο πληθυσμό είτε όχι, κρύβει παγίδες και δημιουργεί εμπόδια. Πέραν του σωστού σχεδιασμού, εφαρμογή των προδιαγραφών και κατασκευή του δομημένου περιβάλλοντος, απαιτείται και η σωστή ενημέρωση των πολιτών για τη διατήρηση αυτών και τον σεβασμό που συνεπάγεται, έτσι ώστε αυτές οι κατασκευές να διατηρούνται σε καλή κατάσταση και να είναι λειτουργικές για όλους.
«Δεν είναι μόνο τα πρόστιμα που επιβάλλονται από τον ΚΟΚ, αλλά είναι η διασφάλιση της ανεξαρτησίας, της αυτονομίας και της ασφαλής κίνησης όλων των πολιτών, εμποδιζόμενων ή μη. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε μόνο με το σεβασμό προς όλους, με τη συμμετοχή και τη συνεργασία όλων μαζί», λέει η κ. Γκασούκα.
Στην ερώτηση, όχι ως δημοτικός σύμβουλος, αλλά ως δημότης, ποιο είναι το πιο δύσκολο που βιώνει στην καθημερινότητα, μας απαντά: «Το να μην γνωρίζω αν υπάρχει αλυσίδα προσβασιμότητας. Δηλαδή, αν ανέβω σε ένα πεζοδρόμιο τότε στο τέλος, θα υπάρχει το προβλεπόμενο για να κατέβω; Παλαιότερα έλεγα και το πώς κοιτάζει ο κόσμος, όμως σταδιακά σταμάτησα να το βλέπω αυτό. Έχουν εξοικειωθεί οι συμπολίτες μου».
Τέλος, τη ρωτάμε αν υπήρχε ένα μαγικό ραβδί, με το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει κάτι αμέσως, τι θα άλλαζε; «Τη νοοτροπία. Και το δομημένο περιβάλλον», απαντά. Και αμέσως μετά προσθέτει: «Και να καθιερωθεί η ενταξιακή εκπαίδευση στα σχολεία».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
