Τους τελευταίους 20 μήνες, η ομάδα των «Λιμνάδων» (LiMnADs Project) ανεβαίνει στα απότομα μονοπάτια της Βόρειας Πίνδου, κουβαλώντας σακίδια με ορειβατικό αλλά και επιστημονικό εξοπλισμό που ξεπερνά τα 30 κιλά ανά άτομο. Προορισμός τους: οι παγετωνικής προέλευσης αλπικές και υποαλπικές λίμνες που φωλιάζουν σε υψόμετρα άνω των 2.000 μέτρων. Εκεί, σε ένα από τα πιο απομακρυσμένα τοπία της Ελλάδας, τη Δρακόλιμνη Τύμφης, στην καρδιά του Εθνικού Δρυμού, συνέλεξαν δείγματα, με σκοπό να απαντήσουν, μεταξύ άλλων, στο ερώτημα: «Σε τι οφείλονται τελικά τα μικροπλαστικά στις αλπικές λίμνες;»
Έχοντας διανύσει το ίδιο «δρομολόγιο» σε περισσότερες από οκτώ ερευνητικές αποστολές, οι ερευνητές συνέχισαν την έρευνά τους στα εργαστήρια, αναλύοντας τα ευρήματα, προκειμένου να διαπιστώσουν αν τα μικροπλαστικά που εντοπίζονται σε αυτά τα υψόμετρα σχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα ή και με άλλους παράγοντες, όπως η αερομεταφορά. Όπως εξηγούν στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων τα μέλη του LiMnADs Project, ο υποψήφιος διδάκτορας Χρήστος Σαλμάς και ο υποψήφιος διδάκτορας Κωνσταντής Αλεξόπουλος, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να συνδεθούν με την ανθρωπογενή παρέμβαση, ωστόσο σε τέτοιου είδους περιβάλλοντα η απόθεση μικροπλαστικών μέσω του αέρα, της βροχής και του χιονιού, παίζει εξίσου καθοριστικό ρόλο. «Το εγχείρημα αυτό αποτελεί την πρώτη μελέτη που καταγράφει μικροπλαστικά σε ένα τόσο απομακρυσμένο ελληνικό περιβάλλον, γεμίζοντας σημαντικά κενά γνώσης που έχουμε σχετικά με την εξάπλωση των μικροπλαστικών σε απομακρυσμένα περιβάλλοντα.»
Παράλληλα, διαπίστωσαν ότι οι περισσότερες ίνες και θραύσματα που βρέθηκαν έχουν υποστεί εκτεταμένη γήρανση, γεγονός που συνδέεται με την ηλιακή ακτινοβολία που φτάνει στην επιφάνεια της λίμνης. «Όσο μεγαλύτερο το διάστημα που βρίσκεται μία ίνα στο περιβάλλον, τόσο μεγαλύτερος και ο βαθμός γήρανσής της. Ωστόσο, ένα μέρος του συνολικού υλικού δεν είχε υποστεί γήρανση, γεγονός που ενδεχομένως υποδεικνύει πρόσφατες εισαγωγές μικροπλαστικών στην λίμνη, καθώς η δειγματοληψία πραγματοποιήθηκε μετά την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο», τονίζει ο κ. Σαλμάς.
Σύμφωνα με τον κ. Αλεξόπουλο, οι αλπικές λίμνες της Ελλάδας είναι ένα hotspot βιοποικιλότητας, «μία όαση για μεγάλο αριθμό προστατευόμενων ειδών, πολλά από τα οποία συναντώνται μόνο εκεί» και ένα ιδιαίτερο και εύθραυστο περιβάλλον.
«Όταν αναφερόμαστε σε μικροπλαστικά, κάνουμε λόγο για ανθρωπογενή επίπτωση, είτε αυτή είναι άμεση, είτε έμμεση. Αυτή τη στιγμή, τα βουνά της Ελλάδας πολιορκούνται από κάθε πλευρά, από τις παράνομες διανοίξεις δρόμων, από τον κατακερματισμό των οικοσυστημάτων και την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή. Η πίεση από τα μικροπλαστικά, αλλά και η ρύπανση γενικότερα, είναι σαν να αφαιρούμε ένα ακόμα τουβλάκι από τον πύργο ‘Τζένγκα’ – αδυνατίζουμε την υγεία, και επομένως τη σταθερότητα, του οικοσυστήματος. Είτε η εισαγωγή τους είναι άμεση μέσα από τον τουρισμό, είτε έμμεση με την αερομεταφορά, η επόμενη ερώτηση που οφείλουμε να κάνουμε είναι το πώς θα αποτρέψουμε, ή τουλάχιστον μειώσουμε, την εισαγωγή τους σε αυτά τα οικοσυστήματα εξ αρχής», υπογραμμίζει ο κ. Αλεξόπουλος.
Παράλληλα, οι ερευνητές του «LiMnADs Project» πραγματοποίησαν επιτόπιες δειγματοληψίες για τη διερεύνηση της ρύπανσης, εγκαθιστώντας νέα επιστημονικά όργανα και κάνοντας υποβρύχιες μετρήσεις. Όπως τονίζει ο κ. Σαλμάς, οι ώρες ανάβασης και κατάβασης ανέρχονται γύρω στις 12, δίχως να συνυπολογιστούν αυτές της ξεκούρασης στο ενδιάμεσο. Η συλλογή των δειγμάτων έγινε με ένα «δίχτυ πλαγκτόν», συγκεντρώνοντας υλικό από συνολικά περίπου 5.000 λίτρα νερού απ’ την επιφάνεια της λίμνης.
Η μελέτη, όπως εξηγούν οι ερευνητές, έδειξε ίνες και κομμάτια μικροπλαστικών σε μεγέθη από 150 μικρόμετρα (μμ) έως και 5 χιλιοστά (χλστ.) και επισημαίνουν ότι παρόλο που οι αλπικές λίμνες είναι απομακρυσμένες, και συνήθως χαρακτηρίζονται από χαμηλή ανθρώπινη δραστηριότητα, εντούτοις είναι ρυπασμένες με μικροπλαστικά.
Η παρακολούθηση των τόπων αυτών, όπως τονίζει ο κ. Σαλμάς, είναι σημαντική τόσο για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής όσο και για αυτές των ανθρωπογενών παρεμβάσεων. «Έχουμε πλέον ένα πρωτόκολλο, το οποίο το χρησιμοποιούμε τα τελευταία δύο χρόνια σε εφτά διαφορετικές αλπικές λίμνες της βόρειας Πίνδου», προσθέτει ο κ. Αλεξόπουλος.
Η ομάδα που διεξήγαγε την έρευνα περιλαμβάνει επιστήμονες από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ενώ η έρευνα υποστηρίχθηκε από το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Βίκου-Αώου και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / Meteo Gr.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
