«Αιώνιο μνημόσυνο στους προγόνους τους κατρανάδες», χαρακτηρίζουν στο Δίστρατο της Κόνιτσας, την εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της παραδοσιακής τεχνικής παραγωγής κατραμιού ή κατρανιού. Αυτή η τέχνη εξασφάλιζε τα προς το ζην και ενίσχυε την ταυτότητα της ορεινής κτηνοτροφικής περιοχής τους.
Το κατράμι ή κατράνι είναι ένα παχύρευστο, κολλώδες, ελαιώδες μαύρο υγρό με έντονη οσμή, που παράγεται μέσω ειδικής καύσης του δαδιού από γέρικα ρητινούχα πεύκα.
Οι κατρανάδες ήταν το κατ’ εξοχήν επάγγελμα των Βλάχων του Διστράτου, το οποίο παρείχε σημαντική βοήθεια στην καθημερινότητα των ανθρώπων στην ορεινή ελληνική περιφέρεια. Σήμερα, ο 86χρονος Ιωάννης Ζήσης είναι ο τελευταίος κατρανάς στην περιοχή, διατηρώντας πολύτιμες γνώσεις που μεταδίδονται στους νεότερους.
Ο Κώστας Παγανιάς, πρώην κοινοτάρχης, ετοιμάζεται να παράγει κατράνι στο τέλος Μαΐου, επιστρέφοντας στις ρίζες της παράδοσης. «Το κατράνι αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής μας», τονίζει.
Η διαδικασία παραγωγής του κατρανιού ήταν κοπιαστική και απαιτούσε ειδικές γνώσεις. Ο έμπειρος κατρανάς μπορούσε να καταλάβει αμέσως ποιο πεύκο είχε τις απαραίτητες προδιαγραφές για την παραγωγή.
Το κατράνι, εκτός από τη χρήση του στην κτηνοτροφία, είχε εφαρμογές και στη ναυτιλία ως αδιάβροχο και λιπαντικό μέσο, καθώς επίσης και στη φαρμακευτική βιομηχανία.
Αναφορές στο κατράνι συναντάμε και κατά την αρχαιότητα, με τον Ιπποκράτη να το χρησιμοποιεί ως φάρμακο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
