Στη βάση του Ινστιτούτου που έχει ιδρύσει, πάνω στη Λεωφόρο Αμαλίας, περνά πλέον το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητάς του ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, αποφεύγοντας να παραδοθεί στη ραστώνη του καλοκαιριού.
Η απόφασή του να παραμείνει στην καρδιά της πρωτεύουσας δεν σχετίζεται μόνο με τους υπότροφους του Ινστιτούτου του – φοιτητές του Harrvard, τους οποίους υποδέχθηκε αυτές τις μέρες στην Αθήνα – αλλά και με το γεγονός ότι εργάζεται εντατικά πάνω στη συγγραφή του πρώτου του βιβλίου, το οποίο φιλοδοξεί να αποτελέσει μια συμπυκνωμένη αποτύπωση γεγονότων και παράλληλα ένα σύνολο προτάσεών του για την επόμενη μέρα.
Παρά το ότι τα σενάρια περί «κόμματος Τσίπρα» συνεχίζουν να κυκλοφορούν ευρέως στη δημόσια συζήτηση, οι παρεμβάσεις του πρώην πρωθυπουργού στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε ζητήματα όπως οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις, οι κοινωνικές αλλαγές που προκαλεί το νέο εργασιακό τοπίο, αλλά και η ενίσχυση της ακροδεξιάς. Κι όλα αυτά, ακόμη κι αν ο χρόνος φαίνεται να γυρνάει δέκα χρόνια πίσω, στην «επέτειο» του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου 2015.
Μετά από μια δεκαετία, ο κ. Τσίπρας ζήτησε για πρώτη φορά να δημοσιοποιηθούν τα πρακτικά του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, το οποίο πραγματοποιήθηκε σε βαρύ κλίμα την επομένη του δημοψηφίσματος, καθώς ο ίδιος επεδίωξε να τοποθετηθεί ανοιχτά για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου. Κυρίως, γιατί η επίκληση των πρακτικών από πλευράς του πρώην Πρωθυπουργού, ανασύνθεσε στη δημόσια σφαίρα την τότε διαπραγματευτική στρατηγική του, ότι δηλαδή το δημοψήφισμα είχε ως στόχο μια συμφωνία για την αναδιάρθρωση του χρέους και με σταθερή χρηματοδότηση, χάρη στην οποία η χώρα βγήκε οριστικά από τα μνημόνια.
Για την πλευρά Τσίπρα, το δημοψήφισμα υπήρξε κίνηση υψηλού ρίσκου, αλλά και την αφετηρία για μία συμφωνία με προοπτική για το χρέος, ακόμη και αν η διαπραγματευτική αυτή τακτική έφερε τις σχέσεις της τότε κυβέρνησης με τους θεσμούς σε οριακό σημείο. Στις σελίδες των πρακτικών, ωστόσο, ο πρώην Πρωθυπουργός αναζήτησε τη λογική της προσωπικής του συνέπειας, δηλαδή την ταύτιση των όσων έλεγε στα διαγγέλματά του τις παραμονές του δημοψηφίσματος με την εισήγησή του στο Συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών.
Κοινός τόπος υπήρξε πάντα η αναζήτηση μιας «δίκαιης και βιώσιμη συμφωνίας» με αφετηρία την πρόταση Γιούνκερ, αλλά και με πέντε βασικές αλλαγές στα προαπαιτούμενα μέτρα και τρεις καθοριστικές προϋποθέσεις: αναδιάρθρωση του χρέους, πλήρη κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας κατά την διάρκεια του προγράμματος και ισχυρό πακέτο αναπτυξιακών επενδύσεων. Η συμφωνία όλων των πολιτικών αρχηγών στο νέο διαπραγματευτικό πλαίσιο επισφράγισε για τους εταίρους το δρόμο της επιστροφής της Ελλάδας στο τραπέζι των συνομιλιών, με απώτερο στόχο την εξεύρεση μιας ουσιαστικής λύσης, ξορκίζοντας τις συνταγές ρήξης, ακόμη και αν αυτές έμοιαζαν ελκυστικές σε ορισμένους στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ.
Η ανάκληση των ημερών του δημοψηφίσματος, μολονότι αναζωπύρωσε τα πολιτικά πάθη, υπήρξε η πρώτη απόπειρα από πλευράς του πρώην Πρωθυπουργού να περιγράψει τα ιστορικά εκείνα γεγονότα από την προσωπική του οπτική, συνθήκη που δεν ήταν ώριμη ή εφικτή τα προηγούμενα χρόνια. Ίσως και γιατί η συγγραφή του πρώτου βιβλίου δεν συνιστά για τον Αλέξη Τσίπρα μέρος της πολιτικής του δικαίωσης, αλλά βατήρα διατύπωσης μιας σύγχρονης, προγραμματικής πρότασης. Αυτοβιογραφικά στοιχεία και αναφορές στις νωπές μνήμες της διακυβέρνησής του δεν δύναται να μην υπάρχουν, χωρίς, ωστόσο, να καθορίζουν τον κορμό των όσων ο ίδιος έχει να πει το 2025 και αναμένονται πολυσέλιδα.
Τόσο για το ρόλο και την προοπτική των προοδευτικών δυνάμεων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, όσο και για τις νέες προκλήσεις που διαμορφώνουν ραγδαία η Τεχνητή Νοημοσύνη, η μεταναστευτική κρίση, η κλιματική αλλαγή, η γεωπολιτική αστάθεια. Προβληματισμοί που διατρέχουν την σκέψη και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, μπολιάζοντας διαφορετικές οπτικές και εμπειρίες. Η παραμονή, άλλωστε, του Αλέξη Τσίπρα στο Harvard υπήρξε η αφετηρία για την συγγραφή του βιβλίου του, καθώς η ανατροφοδότηση της σκέψης του σε αυτά τα ακαδημαϊκά συμφραζόμενα γέννησε τα πρώτα κεφάλαια του νέου του βιβλίου και μαζί μια πιο βαθιά, πολιτική αναζήτηση για το τι μέλλει γενέσθαι στο προοδευτικό ημισφαίριο, το οποίο συμπιέζεται από τις λαϊκιστικές και αναθεωρητικές δυνάμεις στις περισσότερες γωνιές του πλανήτη.
Αν και το ιδεατό για τους εγχώριους και μη εκδοτικούς οίκους είναι το “βιβλίο Τσίπρα” να καταγραφεί στις πρώτες θέσεις με τα ευπώλητα των Χριστουγέννων, ο χρόνος είναι πάντα μια σχετική έννοια για τα πολιτικά υποκείμενα. Ο κ. Τσίπρας, πάντως, έχει από πέρυσι εφιστήσει την ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός νέου “πολιτικού υποκειμένου”, το οποίο να απαντά στις σύγχρονες ανάγκες, εντείνοντας τους ρυθμούς υπαγόρευσης των σελίδων του νέου του βιβλίου, το οποίο εκτιμάται ότι θα ζητηθεί κατά κόρον, όποτε και αν τελικά τυπωθεί.
