Την άποψη αυτή εκφράζουν εδώ και πολλούς μήνες βουλευτές της αντιπολίτευσης αλλά και ακτιβιστές, τονίζοντας ότι η προεδρική διοίκηση έχει συγκεντρώσει υπερβολική εξουσία.
Η Ουκρανία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη ρωσική επίθεση από τον Φεβρουάριο του 2022, με τον πόλεμο να δείχνει πως δύσκολα θα λάβει τέλος στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο, εκτός από την εξωτερική αυτή απειλή, η χώρα υφίσταται και ένα ακόμη πλήγμα που πηγάζει από το εσωτερικό της: την ημι‑αυταρχική διακυβέρνησή της, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το Politico.
Την άποψη αυτή εκφράζουν εδώ και πολλούς μήνες βουλευτές της αντιπολίτευσης αλλά και ακτιβιστές, τονίζοντας ότι η προεδρική διοίκηση έχει συγκεντρώσει υπερβολική εξουσία, αποδυναμώνοντας άλλους κρατικούς και τοπικούς θεσμούς –μεταξύ αυτών και το εθνικό κοινοβούλιο– ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να εκφοβίσει τους αντιφρονούντες, επιδιώκοντας να τους φιμώσει μέσω εκστρατειών χλευασμού ή χαρακτηρίζοντάς τους ως ρωσικά ανδρείκελα, σύμφωνα πάντα με το ίδιο δημοσίευμα.
Το εύρος αυτής της δημοκρατικής υποχώρησης έγινε ιδιαίτερα εμφανές μέσα στην εβδομάδα, όταν ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποφάσισε να καταργήσει τις δύο κεντρικές υπηρεσίες που είχαν ως αποστολή την καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ουκρανία και οι οποίες είχαν εστιάσει τις έρευνές τους σε υψηλόβαθμους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Η απόφαση αυτή πυροδότησε τις πρώτες διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα από τότε που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας το 2022.
Στο Κίεβο, εκατοντάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν κοντά στο προεδρικό συγκρότημα, ενώ πλήθη βετεράνων, εν ενεργεία στρατιωτών και πολιτών συγκεντρώθηκαν σε δεκάδες άλλες πόλεις. Παρά τις συγκεντρώσεις, ο Ζελένσκι ενέκρινε τον νέο νόμο, ο οποίος θα παραχωρήσει ουσιαστικές εξουσίες επί του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) και της Εξειδικευμένης Εισαγγελίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς (SAP) στον πολιτικά διορισμένο γενικό εισαγγελέα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, μακροχρόνιος φίλος του Ζελένσκι, ίσως να ήταν ένας σύμμαχός του άθελά του, καθώς ο Ουκρανός ηγέτης στοχοποίησε τους δράστες της καταπολέμησης της διαφθοράς στη χώρα του.
Σύμφωνα με τον Στιβ Μπάνον, πρώην επικεφαλής στρατηγικό σύμβουλο του Τραμπ και παρουσιαστή του podcast «War Room», η απόφαση του Ζελένσκι να στοχοποιήσει τις υπηρεσίες κατά της διαφθοράς μπορεί να ήταν έξυπνη. «Ξέρει ότι το MAGA προσπαθεί να τον παγιδεύσει για κλοπή δισεκατομμυρίων. Καλύτερα να έχει τη Marjorie Taylor Greene και το War Room να γκρινιάζουν για τη διαφθορά παρά να έχει στην πραγματικότητα ένα γραφείο με ανθρώπους εκεί [που] δεν ελέγχει τι κάνουν γι’ αυτό», δήλωσε στο Politico.
Καθώς οι ίδιοι οι πολίτες της χώρας και η ΕΕ αυξάνουν την πίεση στον Ζελένσκι, ο Ουκρανός ηγέτης φάνηκε να κάνει μια μικρή παραχώρηση το βράδυ της Τετάρτης, λέγοντας στην τακτική ομιλία του ότι θα προωθήσει νέα νομοθεσία ανταποκρινόμενη στα αιτήματα των διαμαρτυριών, η οποία θα διασφαλίσει ότι «θα τεθούν σε ισχύ όλοι οι κανόνες για την ανεξαρτησία των θεσμών κατά της διαφθοράς». Τι εννοούσε ακριβώς όμως παραμένει ασαφές με τους πολίτες να συνεχίζουν να είναι οργισμένοι παρά το γεγονός ότι διαβεβαίωσε τους Ουκρανούς ότι δεν είχε καμία πρόθεση να υπονομεύσει το έργο κανενός από τους δύο οργανισμούς, υπονοώντας ότι οι αλλαγές ήταν απαραίτητες για την προστασία των οργανισμών από τη ρωσική επιρροή.
Αλλά ούτε αυτός ούτε ο ισχυρός αρχηγός του επιτελείου του, Αντρίι Γερμάκ, ο οποίος ενεργεί ως συμπρόεδρος, έχουν υποδείξει πώς ακριβώς η Μόσχα μπορεί να επηρέαζε οποιαδήποτε από τις δύο υπηρεσίες, σχολιάζει ο αρθρογράφος του Politico.
Η Λέσια Βασιλένκο, βουλευτής της αντιπολίτευσης με το φιλοευρωπαϊκό κόμμα Holos, χαρακτήρισε την κατάργηση της δομής κατά της διαφθοράς «κακή απόφαση. Μια λανθασμένη απόφαση». Μιλώντας στο Politico, είπε: «Είμαι πολύ περήφανη για τους Ουκρανούς που βγήκαν στους δρόμους για να υπερασπιστούν αυτό που είναι σωστό και το είδος της Ουκρανίας που πραγματικά θέλει ο λαός». Αλλά προειδοποίησε επίσης ότι «βρισκόμαστε σε μια πολύ δύσκολη στιγμή. Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι μια επανάσταση εν μέσω πολέμου».
Παρά τις διαβεβαιώσεις όμως του Ζελένσκι, αξιωματούχοι και διπλωμάτες της ΕΕ είναι δυσαρεστημένοι με τις εκκαθαρίσεις και τους ανασχηματισμούς που οδήγησαν στην αποχώρηση πιο ανεξάρτητων υπουργών και αξιωματούχων από την κυβέρνηση, όπως ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα και ο πρώην επικεφαλής του εθνικού δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Κουδρίτσκι. Αξιωματούχοι της ΕΕ εξέφρασαν επίσης φόβους ότι η αναζήτηση προδοτών και συνεργατών της Ρωσίας που διοργανώνουν οι αρχές μετατρεπόταν σε πολιτικό κυνήγι μαγισσών με στόχο τη φίμωση των επικριτών.
Σε ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν από την έγκριση του νέου νόμου, η Ευρωπαία Επίτροπος για τη Διεύρυνση, Μάρτα Κος, δήλωσε ότι η κατάσταση θα βλάψει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Ουκρανίας. «Ανεξάρτητοι φορείς όπως η NABU και η SAPO είναι απαραίτητοι για την πορεία της Ουκρανίας προς την ΕΕ», έγραψε. Εν τω μεταξύ, οι πρέσβεις των χωρών της G7 στο Κίεβο εξέδωσαν κοινή δήλωση εκφράζοντας τις «σοβαρές ανησυχίες» τους. Άλλοι κορυφαίοι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες εξέφρασαν επίσης την αποδοκιμασία τους, συμπεριλαμβανομένης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία απαίτησε απαντήσεις από τον Ζελένσκι.
Το ερώτημα που προκύπτει λοιπόν, σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Politico, είναι γιατί οι αξιωματούχοι της ΕΕ εκφράζουν δημόσια τις ανησυχίες τους για αυτή τη μονοπώληση της εξουσίας μόλις τώρα;
Όπως επισημαίνει, αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η κίνηση σχετικά με τις υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς ήταν τόσο κραυγαλέα. Σύμφωνα με αξιωματούχους τόσο από δημόσια αρχεία όσο και από την υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς που μίλησαν στο Politico υπό τον όρο της ανωνυμίας, η NABU είχε ξεκινήσει έρευνες για τις συναλλαγές εμπλεκομένων στο προεδρικό αξίωμα και υπουργών. Επιπλέον, η προεδρική διοίκηση είχε αρχίσει να καταδιώκει ακτιβιστές κατά της διαφθοράς, όπως ο Βιτάλι Σαμπούνιν, επικεφαλής της ΜΚΟ Κέντρο Δράσης κατά της Διαφθοράς.
Οι μεγάλες αντιδράσεις που προκάλεσε η απόφαση αυτή του Ζελένσκι τράβηξε και την προσοχή της ΕΕ. Το Kyiv Independent, ένα αγγλόφωνο μέσο ενημέρωσης που διαβάζεται στενά στις Βρυξέλλες, είχε τον τίτλο του έντονα επικριτικού του άρθρου: «Ο Ζελένσκι μόλις πρόδωσε τη δημοκρατία της Ουκρανίας — και όλους όσους αγωνίζονται γι’ αυτήν».
Ο βουλευτής της αντιπολίτευσης, Μίκολα Κνιαζίτσκι, συμφωνεί επίσης ότι η αφορμή για την εκκαθάριση των υπηρεσιών ήταν η στόχευση προσώπων που εμπλέκονται στην προεδρία. «Η NABU παραλίγο να απαγγείλει κατηγορίες εναντίον αρκετών εξαιρετικά ισχυρών προσώπων και οι αρχές έπρεπε να προστατευτούν επειγόντως», δήλωσε στο Politico.
Υποψιάζεται επίσης ότι οι Ζελένσκι και Γερμάκ ένιωσαν ότι θα μπορούσαν να περιορίσουν την ανεξαρτησία των υπηρεσιών και να αποφύγουν την τιμωρία. «Πιστεύουν ότι ούτε η ΕΕ ούτε οι ΗΠΑ θα δείξουν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες των φορέων καταπολέμησης της διαφθοράς όσο έκαναν πριν, καθώς θα εξακολουθούν να είναι αναγκασμένοι να υποστηρίζουν την Ουκρανία», κατέληξε ο Κνιαζίτσκι.
Πηγή: skai.gr
