Σε λίγες ημέρες, στις 20 Ιουνίου, εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, όπως θεσπίστηκε από τον ΟΗΕ το 2001, τιμώντας την 50ή επέτειο της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων. Μια Ημέρα, που δεν είναι γιορτινή, αντιθέτως είναι μια υπενθύμιση για τη δυσάρεστη εξέλιξη, που συνεχώς γιγαντώνεται και αφορά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Ο παγκόσμιος κινηματογράφος δεν θα μπορούσε να μείνει αδιάφορος μπροστά σε αυτό το καυτό ζήτημα και ειδικά τα τελευταία τριάντα χρόνια, όταν κάποιοι «εγκέφαλοι» στα κέντρα αποφάσεων, αντί να στηρίξουν οικονομικά και ανθρωπιστικά τις χώρες και τους πληθυσμούς που πλήττονται, σχεδίασαν εν πολλοίς ένα πλάνο εκμετάλλευσης αυτών των ανθρώπων, φέρνοντας φτηνά χέρια σε αναπτυγμένες χώρες. Όσο περνούν τα χρόνια, οι ταινίες με προσφυγικό θέμα, πολλαπλασιάζονται, καθώς πέρα από τη μεγέθυνση του προβλήματος και την κατανόηση της τραγωδίας αυτών των ανθρώπων υπάρχει και μια, όχι και τόσο, αδιόρατη ρετσέτα για παραγωγές του είδους.
Έτσι, ας αρκεστούμε σε αυθεντικές ακηδεμόνευτες κινηματογραφικές προσπάθειες ανάδειξης του προσφυγικού προβλήματος, πέντε ταινίες κι ένα ντοκιμαντέρ, που εκτός από τη διεισδυτική τους ματιά στο ζήτημα, χαρακτηρίζονται από την καλλιτεχνική τους αρτιότητα, την κινηματογραφική τους αξία.
(The Immigrant) Η εκκίνηση με ένα αλησμόνητο κλασικό φιλμ του βωβού κινηματογράφου (1917) από τον κορυφαίο Τσάρλι Τσάπλιν. Μπορεί η αριστουργηματική ταινία να τιτλοφορείται «Ο Μετανάστης», αλλά αυτό είναι λογικό, καθώς ακόμη η έννοια του πρόσφυγα είναι σχεδόν άγνωστη. Ο Τσάπλιν (μετανάστης κι αυτός) θα αγγίξει με τη μοναδική του τρυφερότητα το ζήτημα της βίαιης μετεγκατάστασης, σε μια εποχή που η πείνα θέριζε την Ευρώπη.
Ο Φόβος Τρώει τα Σωθικά
(Angst essen Seele auf) Πολλά μπορεί να καταλογίσει κανείς στον Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, αλλά σίγουρα διέθετε τη ματιά και τη γνώση για να καταλάβει την τραγωδία των περιφρονημένων, εν προκειμένω των προσφύγων, αλλά και των ρατσιστικών αντιλήψεων, που ανθίζουν στη χώρα του, αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Ο Φασμπίντερ αποφεύγει το μελόδραμα, για να περιγράψει με βιτριολική ειρωνεία την αντιμετώπιση που έχει ένας πρόσφυγας από το Μαρόκο.
Τα Παιδιά των Ανθρώπων
(Children of Men) Εξαιρετικό φουτουριστικό θρίλερ του 2007, γυρισμένο από τον δυο φορές τιμημένο με Όσκαρ, Αλφόνσο Κουαρόν, ο οποίος αφήνοντας κατά μέρος τα ψηφιακά ή τεχνολογικά καλούδια, θα μιλήσει για μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι και του παρόντος.
Dheepan, Ο Άνθρωπος Χωρίς Πατρίδα
(Dheepan) Συγκλονιστικό περιπετειώδες δράμα (2015) από τον καταξιωμένο Γάλλο σκηνοθέτη Ζακ Οντιάρ, που φωτίζει επώδυνα και ρεαλιστικά το προσφυγικό πρόβλημα, καθώς και την προβληματική ενσωμάτωσης κάθε ξένου στον «ευρωπαϊκό παράδεισο».
Το Παρίσι του Σουλεϋμάν
(L’Histoire de Souleymane) Σίγουρα από τις καλύτερες ταινίες για το προσφυγικό ζήτημα των τελευταίων δυο χρόνων, το κοινωνικό δράμα του Μπορίς Λοζκίν μιλά στην καρδιά του θεατή, για όσα γίνονται στους κακόφημους δρόμους του Παρισιού.
(«Fuocoammare») Ο πολυβραβευμένος και ικανότατος σκηνοθέτης Τζιανφράνκο Ρόζι μας μεταφέρει με το ντοκιμαντέρ του, που τιμήθηκε με την Χρυσή Άρκτο το 2016, στη Λαμπεντούζα, καταγράφοντας την προσφυγική κρίση την ώρα που συμβαίνει.
Φυσικά υπάρχουν ακόμη πολλές αξιόλογες ταινίες για το προσφυγικό ζήτημα, για το δράμα των προσφύγων, αλλά και των ανθρώπων που δείχνουν την ανθρωπιά τους, απέναντι σε ένα γιγαντιαίο γεωστρατηγικό και οικονομικό παιχνίδι, που έχει εκατομμύρια θύματα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
