«…Την 6η Απριλίου οπισθοχωρήσαμε με αποτέλεσμα την υποδούλωση της πατρίδας μου. Πριν ακόμη η στυγνή σκλαβιά σκεπάσει όλη την Ελλάδα και λουσμένος μέσα εις τα νάματα του πατριωτισμού, έλαβα την απόφασιν να μην παραδώσω με το χέρι μου όπλο Ελληνικό εις τους εχθρούς-Ιταλούς….».
Η απόφαση αυτή ανήκει στον Θωμά Νάκη, ο οποίος πολέμησε γενναία στο Αλβανικό Μέτωπο. Δεν κατέθεσε τα όπλα, παρά τη συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς κατακτητές από τον Στρατηγό Τσολάκογλου. Είναι η κατάθεση ψυχής του, τα λόγια του από τα ιδιόχειρα «τετράδια» του. Γεννήθηκε το 1904 στο χωριό Ελευθέρι Μαργαριτίου της Θεσπρωτίας, παιδί πολυμελούς οικογένειας.
Σελίδες από το «τετράδιο» της μνήμης, έχει η εγγονή του, κ. Ελένη Καλαμπάκα, εκπαιδευτικός στην Ηγουμενίτσα, η οποία παρέθεσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ το ιστορικό ντοκουμέντο.
Ο Θωμάς Νάκης, όταν η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στη χώρα μας, ζούσε στο χωριό του. Από την πρώτη στιγμή, δημιούργησε τη δική του ομάδα και άρχισε να βοηθά την ελληνική αστυνομία στην περιοχή κατά τις δύσκολες μέρες του πολέμου, ενώ στη συνέχεια έκανε αποστολές που του ανέθεσαν για τον ελληνικό στρατό, στα σύνορα με την Αλβανία. Τον Μάρτιο του 1941 επιστρατεύθηκε, παρουσιάστηκε στα Ιωάννινα και από εκεί πήρε φύλλο πορείας για το Χάνι Δελβινάκι, και στη συνέχεια βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του Μετώπου στο Αργυρόκαστρο και ακόμη πιο βαθιά στην Αλβανία, την Κολώνια και στο Γκολέμι. Μετά τη συνθηκολόγηση, επέστρεψε στον τόπο του με κρυοπαγήματα και ένα αναπάντητο για εκείνον «γιατί», που τον γέμιζε οργή, όπως φαίνεται στις σημειώσεις του.
Συγγενικό του πρόσωπο, ο συνταξιούχος εκπαιδευτικός κ. Θανάσης Αηδόνης Νάκης, υπερήλικας σήμερα, καταθέτει σε βιβλίο του όσα σαν έφηβος τότε, το Πάσχα του 1941, έζησε στο πατρικό σπίτι του Θωμά Νάκη.
«Ήταν 20 Απριλίου 1941, μέρα Λαμπρής, όταν το πρωί της Πασχαλιάς γυρίζουν από το μέτωπο της Αλβανίας τα αδέλφια Τάσος και Θωμάς Νάκης. Το μεσημέρι καθίσαμε όλοι στο λαμπριάτικο τραπέζι να φάμε, εκτός του Θωμά. Μόλις τελειώσαμε το φαγητό, μας ανακοινώνει σοβαρά, ακούστε, εγώ δεν θα παραδώσω τον οπλισμό μου στους εχθρούς της πατρίδας μου, ούτε εγώ ο ίδιος θα παραδοθώ σ’ αυτούς, αλλά θα πάρω το τουφέκι μου και θα βγω στο κλαρί -βουνό- να κάνω αντίσταση κι όπου με βρει ο Χάρος, θα πεθάνω όμως Ελεύθερος».
Η αντιστασιακή δραστηριότητα του Θωμά Νάκη μπαίνει στο στόχαστρο των κατακτητών. Στο «τετράδιο» γράφει:
«…. Εις τας 12 Ιουνίου έλαβα επιστολήν από Ιταλικάς Αρχάς να παραδώσω 12 όπλα, ένα οπλοπολυβόλο, έναν ολμίσκο και διάφορα πολεμοφόδια και απαντώντας ότι: Ιταλικά όπλα δεν έχω να παραδώσω. Τα Ελληνικά δεν τα παραδίδω, υπακούοντας στον όρκο του Έλληνα Στρατιώτη».
Λίγες μέρες αργότερα, στις 12 Ιουνίου, οι Ιταλοί έστησαν ενέδρα στα αδέλφια Νάκη. Μία διμοιρία Ιταλών, υποστηριζόμενη από Τσάμηδες, τους περικύκλωσαν. Ο Φώτης, όπως γράφει, κατάφερε να διαφύγει, όμως συνέλαβαν τον αδελφό του Αναστάσιο και τον φυλάκισαν στο Μαργαρίτι.
«…. Επηκολούθησε επιστολή ότι: εάν δεν παραδοθείτε μαζί με τον οπλισμό σας, θα εκτελέσωμεν τον αδελφό σας. Απάντησα, ότι καλά θα κάμετε να τον εκτελέσετε, αφού δεν υπήκουσε στην παράκλησή μου να λάβει όπλο και να με ακολουθήσει. Αλλά, σας διαβεβαιώ, πολύ σύντομα θα εκδικηθώ τον θάνατον του…»
Οι Ιταλοί και Τσάμηδες προσπάθησαν να τον συλλάβουν αλλά, όπως ο ίδιος αναφέρει, οι συγχωριανοί του φύλαγαν «ως κάτι ιερό».
«..Εις τας 10 Ιουλίου συναντήθηκα με τον Βασίλειον Μπαλούμην εις το χωρίον Σπαθαραίους Μαργαριτίου και αποφασίσαμε να συγκροτήσουμε εθνική ομάδα και να πολεμήσουμε τον εχθρό της πατρίδος μας και να διαφυλάξουμε χωριά από την λεηλασίαν των Αλβανοτσάμηδων. Την 18η Οκτωβρίου πολεμήσαμε με Ιταλούς και Αλβανοτσάμηδες. Την 8η Φεβρουαρίου 1942 πολεμήσαμε τους Ιταλούς και Αλβανοτσάμηδες. Την 1η Ιουλίου μας επιτέθηκαν ένα Τάγμα Ιταλών και ένα Τάγμα Αλβανοτσάμηδων. Στις 9 Δεκεμβρίου μας κήρυξαν τον πόλεμο πολλά τάγματα Τουρκαλβανών, διαρκέσας επί 3 ημέρες, τους αποκρούσαμε νικηφόρως….»
Ο Θωμάς Νάκης και η ομάδα του στη συνέχεια εντάχτηκαν σε αντιστασιακές οργανώσεις και συνέχισαν τον αγώνα κατά των κατακτητών μέχρι το τέλος της Κατοχής. Είχε υπηρετήσει στο Ελληνικό Στρατό στο 40ο Σύνταγμα Ευζώνων από τον Σεπτέμβριο του 1924 έως τον Μάρτιο του 1926. Έφυγε από τη ζωή το 1977, προδομένος από την καρδιά του.
«Εγώ δεν θα παραδώσω τον οπλισμό μου στους εχθρούς της πατρίδας μου, ούτε εγώ ο ίδιος θα παραδοθώ σ’ αυτούς».
«Τα Ελληνικά όπλα δεν τα παραδίδω, υπακούοντας στον όρκο του Έλληνα Στρατιώτη».
«Αλλά, σας διαβεβαιώ, πολύ σύντομα θα εκδικηθώ τον θάνατον του…»
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
