Η ΕΛΔΥΚ ιδρύθηκε το 1959 και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο κατά την τουρκική εισβολή το 1974. Η Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) συγκροτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1959, έπειτα από απόφαση που ελήφθη στις 7 του μήνα. Η διαδικασία αυτή ακολούθησε τους όρους της Συμφωνίας της Ζυρίχης, που είχε υπογραφεί το Φεβρουάριο του 1959. Η ίδρυση της Δύναμης πραγματοποιήθηκε στο Μπογιάτι Αττικής και ολοκληρώθηκε στην αεροπορική βάση της Ελευσίνας . Στην ειδική τελετή που έλαβε χώρα την 1η Αυγούστου 1960, ο βασιλιάς Παύλος παρέδωσε την πολεμική σημαία στον πρώτο διοικητή της ΕΛΔΥΚ, συνταγματάρχη Πεζικού Διονύσιο Αρμπούζη, παρουσία του τότε πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 12 Αυγούστου, οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ επιβιβάστηκαν σε τρία αρματαγωγά του Βασιλικού Ναυτικού (Αλιάκμων, Λήμνος και Χίος). Η άφιξή τους στο λιμάνι της Αμμοχώστου έγινε το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου 1960, ολοκληρώνοντας τη μετάβαση στην Κύπρο . Η ΕΛΔΥΚ αποτελούνταν από 950 άνδρες, εκ των οποίων 863 θα υπηρετούσαν στις μονάδες του Συντάγματος, 12 στο Επιτελείο του Τριμερούς Στρατηγείου, και 75 στην Εκπαιδευτική Ομάδα για την εκπαίδευση των Κυπρίων στρατιωτών.
Όσον αφορά τη δομή του Συντάγματος, περιλάμβανε τη Διοίκηση και το Επιτελείο (22 άνδρες), το Λόχο Διοικήσεως (146), το Υγειονομικό Κλιμάκιο (12), τη Διμοιρία Αναγνώρισης (21), το Λόχο Βαρέων Όπλων (62) και δύο Τάγματα Πεζικού (600).
Αξιοσημείωτη είναι μια μαρτυρία από δημοσίευμα του Βήματος της 18ης Ιουλίου 1976 σχετικά με την εμπλοκή της ΕΛΔΥΚ κατά τις πρώτες ώρες της τουρκικής εισβολής το 1974. Στην Κύπρο, το πραξικόπημα είχε μόλις επικρατήσει, και οι Τούρκοι ήταν έτοιμοι να εισβάλουν. Ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ επικοινώνησε με έναν άλλο Έλληνα αξιωματικό, ανησυχώντας για την έλλειψη διαταγής ετοιμότητας. Οι συνομιλίες μεταξύ τους καταδεικνύουν την αβεβαιότητα και την ανησυχία που επικρατούσε εκείνη τη στιγμή.
Δυστυχώς, οι στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ δεν έλαβαν επίσημη εντολή ετοιμότητας και έπρεπε να αναλάβουν μυστικά τις θέσεις τους, την ώρα που οι τουρκικές δυνάμεις εξαπέλυσαν βομβαρδισμούς. Οι πληροφορίες για επικείμενη εισβολή υπήρχαν, ωστόσο οι στρατιωτικοί επιτελείς στην Αθήνα δεν έδρασαν έγκαιρα.
Τα επιτελικά σχέδια αμύνης προέβλεπαν την αξιοποίηση της ΕΛΔΥΚ για την αναχαίτιση του τουρκικού προγεφυρώματος στα βόρεια της Κύπρου, αλλά αυτά τα σχέδια δεν εφαρμόσθηκαν.
Πηγή περιεχομένου: in.gr
