Ο Υφυπουργός Παιδείας, κ. Νικόλαος Παπαϊωάννου, παραχώρησε συνέντευξη στην Politic, απαντώντας σε όλα τα καίρια ζητήματα που αφορούν την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Από τη λειτουργία των Μη Κρατικών, Μη Κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων μέχρι την αναντιστοιχία θέσεων στα δημόσια πανεπιστήμια, την ασφάλεια και το άσυλο στα ΑΕΙ, αλλά και τη στήριξη των φοιτητών με ιδιαίτερες ανάγκες, ο υφυπουργός Παιδείας, Νικόλαος Παπαϊωάννου, παρουσιάζει στην Politic το όραμά του για την αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης και το μέλλον του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Αναλυτικά η συνέντευξη του Υφυπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, καθ. Νικόλαου Παπαϊωάννου:
–Με ποια κριτήρια χορηγήθηκαν οι άδειες λειτουργίας στα ιδιωτικά κολλέγια και τι προβλέπεται για όσα δεν έλαβαν αδειοδότηση, τόσο σε σχέση με την αναγνώριση των πτυχίων όσο και με τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων τους; Τι μέτρα θα ληφθούν για τους φοιτητές που βρίσκονται ήδη σε κολλέγια τα οποία δεν αδειοδοτήθηκαν, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχιση και ολοκλήρωση των σπουδών τους;
–Με την ερώτησή σας μου δίνετε την ευκαιρία για ακόμη μια φορά να προβώ στη διόρθωση μιας στρέβλωσης που επικρατεί. Δεν έχει χορηγηθεί καμία άδεια για ίδρυση πανεπιστημίου σε κανένα ιδιωτικό κολλέγιο, ούτε προβλέπεται κάτι τέτοιο από τον Νόμο 5094/2024. Αυτό που εισάγει ο νόμος είναι η εγκατάσταση και λειτουργία των Μη Κρατικών, Μη Κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων, τα Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ), που θα λειτουργούν ως παραρτήματα αλλοδαπών πανεπιστημίων και διέπονται από συγκεκριμένο πλαίσιο λειτουργίας και εποπτείας.
Η διαδικασία της αδειοδότησης των τεσσάρων που έλαβαν την άδεια, αλλά και όσων υποβάλουν φάκελο στο μέλλον, βασίζεται σε εισηγήσεις της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης και του ΕΟΠΠΕΠ. Οι δύο αυτοί φορείς εξετάζουν, αντίστοιχα, την ποιότητα του μητρικού ιδρύματος και των προγραμμάτων σπουδών, αλλά και τα κτιριολογικά χαρακτηριστικά των παραρτημάτων. Τα κριτήρια είναι αυστηρότατα, ώστε να διασφαλιστεί πως ό,τι παράρτημα λειτουργήσει στην Ελλάδα θα είναι υψηλής ποιότητας.
Ορισμένα, βέβαια, από τα ξένα πανεπιστήμια που υπέβαλαν φάκελο για εγκατάσταση και λειτουργία ΝΠΠΕ είχαν συνεργασίες με κολλέγια στην Ελλάδα, αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με τις αιτήσεις ή την αδειοδότησή τους. Επειδή ρωτήσατε, τα κολλέγια συνεχίζουν όλα κανονικά και απρόσκοπτα τη λειτουργία τους, χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα απολύτως στον θεσμό. Οι σπουδαστές των κολλεγίων δεν έχουν σχέση με όσους ξεκινήσουν να φοιτούν φέτος στα ΝΠΠΕ.
–Φέτος, πάνω από 10.000 θέσεις στα δημόσια πανεπιστήμια έμειναν κενές, ενώ χιλιάδες υποψήφιοι δεν κατάφεραν να εισαχθούν σε κάποια σχολή, με αποτέλεσμα αρκετά τμήματα να κινδυνεύουν με υπολειτουργία. Πώς σκοπεύει το Υπουργείο να αντιμετωπίσει αυτή την αναντιστοιχία και να διασφαλίσει την εύρυθμη λειτουργία των ακαδημαϊκών μονάδων;
Είναι αλήθεια ότι φέτος είδαμε κενές θέσεις σε κάποια πανεπιστημιακά τμήματα. Αυτό δεν το αφήνουμε αναπάντητο. Ήδη δουλεύουμε με τα πανεπιστήμια για να διαμορφώσουμε έναν πιο ισορροπημένο χάρτη σπουδών, που θα ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες των φοιτητών και της κοινωνίας. Θέλουμε τμήματα που να έχουν ζωντάνια, προοπτική και αντίκρισμα στην αγορά εργασίας, και εκεί θα εστιάσουμε με στήριξη και νέες ευκαιρίες. Όπου χρειαστεί, θα γίνουν και αλλαγές ώστε να μη μένει καμία σχολή να υπολειτουργεί. Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι κάθε νέος που σπουδάζει στην Ελλάδα αποκτά πραγματικά εφόδια για το μέλλον του.
–Όσον αφορά την ασφάλεια στα πανεπιστήμια, ποια είναι η θέση σας για το ζήτημα του ασύλου; Ποιες συγκεκριμένες πρωτοβουλίες προγραμματίζει το Υπουργείο για την ενίσχυση της ασφάλειας στους πανεπιστημιακούς χώρους;
–Η θέση μας είναι ξεκάθαρη: το πανεπιστήμιο είναι χώρος γνώσης, ελευθερίας και δημιουργίας, όχι χώρος ανομίας. Όπως ήδη θα γνωρίζετε, με τον Ν. 5224/2025 θεσπίσαμε για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο που θωρακίζει την ασφάλεια χωρίς να θίγει τον ακαδημαϊκό χαρακτήρα των ιδρυμάτων, βάζοντας τέλος στην κάλυψη παραβατικών συμπεριφορών.
Κάθε ΑΕΙ αποκτά πλέον Μονάδα Ασφάλειας και Προστασίας, υπαγόμενη στον πρύτανη, με ευθύνη για τη φύλαξη, την ελεγχόμενη πρόσβαση, τα σχέδια εκκένωσης και τη διαχείριση κρίσεων, ενώ εκπονεί υποχρεωτικά σχέδιο ασφάλειας με σύγχρονα μέσα, από ηλεκτρονικά συστήματα εισόδου και περιμετρική περίφραξη έως φωτισμό και κέντρα ελέγχου. Ταυτόχρονα, αυστηροποιείται το πειθαρχικό και ποινικό πλαίσιο, με σαφείς κυρώσεις για πράξεις βίας, φθοράς ή παρεμπόδισης της λειτουργίας των ιδρυμάτων. Και σε εθνικό επίπεδο, συγκροτείται Παρατηρητήριο για την καταγραφή περιστατικών και τον συντονισμό δράσεων.
Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα νέο περιβάλλον, όπου η ακαδημαϊκή ελευθερία συνυπάρχει με την υπευθυνότητα και η πανεπιστημιακή κοινότητα μπορεί να λειτουργεί με ασφάλεια, σεβασμό και πραγματική ελευθερία.
–Υπάρχουν φοιτητές που εργάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους ή διαμένουν σε άλλη πόλη και δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν ή να εξεταστούν σε όλα τα μαθήματα, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν με διαγραφή. Ποιες πρωτοβουλίες θα λάβει το Υπουργείο ώστε να προστατευθούν αυτοί οι φοιτητές και να αποφευχθεί ο αποκλεισμός τους από την τριτοβάθμια εκπαίδευση;
–Το νέο πλαίσιο που ψηφίστηκε, φυσικά, δεν αγνοεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές που εργάζονται, που ζουν μακριά από την οικογένειά τους ή που έχουν αυξημένες υποχρεώσεις. Με τον Ν. 5224/2025 καθιερώσαμε ξεκάθαρους κανόνες για την ανώτατη διάρκεια φοίτησης, αλλά ταυτόχρονα προβλέψαμε δικλείδες προστασίας για να μη μείνει κανείς πίσω.
Δίνεται η δυνατότητα μερικής φοίτησης και αναστολής σπουδών έως δύο έτη για σοβαρούς λόγους, ενώ ειδικές πρόνοιες καλύπτουν εργαζόμενους, γονείς ανήλικων τέκνων, φοιτητές με αναπηρία ή σοβαρές παθήσεις και αθλητές υψηλών επιδόσεων. Παράλληλα, προβλέπεται η παράταση σπουδών για όσους έχουν προχωρήσει σημαντικά στο πρόγραμμα και χρειάζονται λίγο περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν.
Δεν θέλουμε να τιμωρήσουμε κανέναν. Οφείλαμε, όμως, να βάλουμε κανόνες και το πράξαμε. Και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο το νέο θεσμικό πλαίσιο περιλαμβάνει τις παραπάνω πρόνοιες, εξασφαλίζοντας ότι κανένας φοιτητής που προσπαθεί πραγματικά δεν θα αποκλείεται από το δικαίωμα στη μόρφωση.
–Έχοντας διατελέσει στο παρελθόν πρύτανης, ποιο είναι το όραμά σας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα και την εξέλιξη των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων; Πώς φαντάζεστε ειδικότερα το μέλλον του ΑΠΘ;
–Έχοντας διατελέσει πρύτανης, το όραμά μου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα βασίζεται σε τρεις πυλώνες: αριστεία, εξωστρέφεια και αναβάθμιση υποδομών και διαδικασιών. Θέλουμε τα πανεπιστήμια να προσελκύουν τα πιο ικανά μυαλά, να παράγουν έρευνα υψηλού επιπέδου και να αναδεικνύουν νέες ιδέες που θα ενισχύσουν την κοινωνία και την οικονομία μας.
Η εξωστρέφεια είναι κρίσιμη: η διεθνής συνεργασία, η ανταλλαγή γνώσης και η προσέλκυση ξένων φοιτητών και ερευνητών αναβαθμίζουν την εικόνα των ελληνικών πανεπιστημίων και δημιουργούν ένα δυναμικό, σύγχρονο περιβάλλον μάθησης. Παράλληλα, η αναβάθμιση υποδομών και διαδικασιών περιλαμβάνει ψηφιακό μετασχηματισμό, ασφαλή campus και πιο αποτελεσματική διοίκηση, ώστε τα ιδρύματα να λειτουργούν με διαφάνεια και αξιοκρατία.
Το ΑΠΘ, με την ιστορία και το δυναμικό του, μπορεί να γίνει πρότυπο αριστείας και διεθνούς αναγνώρισης. Με περαιτέρω ενίσχυση των ερευνητικών εργαστηρίων, εκσυγχρονισμό των υποδομών και εμβάθυνση των διεθνών συνεργασιών, το ΑΠΘ είναι ένα πανεπιστήμιο πρότυπο, που συνδυάζει την παράδοση με την καινοτομία. Στρατηγικοί άξονες όπως η προσέλκυση κορυφαίων καθηγητών, η στήριξη νέων ερευνητών και η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και των start-ups μέσα στο πανεπιστήμιο, θα το καταστήσουν κόμβο γνώσης και ανάπτυξης για όλη τη χώρα και τη νοτιοανατολική Ευρώπη.
