Οι πελώριοι πλάτανοι, με τους χοντρούς κορμούς και το πολύ πυκνό φύλλωμα, στο προαύλιο της ιστορικής Λέσχης Μεταλλωρύχων, στην παραλία του Στρατωνίου Χαλκιδικής, συμπληρώνουν πάνω από πενήντα χρόνια ζωής. Το κτίριο είναι παλαιότερο της δεκαετίας του 1960, χτισμένο με την αρχιτεκτονική που επικράτησε κατά τις δεκαετίες του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, για να εξασφαλίζει μεγαλύτερη λειτουργικότητα και άνεση για την ολιγόλεπτη ανάπαυλα των μεταλλωρύχων και των ηλεκτρολόγων, πριν και μετά τη σκληρή δουλειά στα ορυχεία του «Μαντέμ Λάκκου» και στο «εργοστάσιο επίπλευσης» του μεταλλεύματος, στο Στρατώνι.
Εκεί, στη Λέσχη, μέχρι και σήμερα, γενιές και γενιές απομάχων μεταλλωρύχων περνούν τις ώρες τους με καφέ, τσίπουρο και μεζέδες, μαζί με ενεργούς συναδέλφους τους – τα παιδιά και τα εγγόνια τους, που συνέχισαν στο ίδιο επάγγελμα. Τρεις και τέσσερις γενιές μεταλλωρύχων μετρούν οι περισσότερες σημερινές οικογένειες του Στρατωνίου. Το χωριό είναι στενά συνδεδεμένο με τη μεταλλουργία, που αποτελεί την κυρία δραστηριότητα της περιοχής από τα αρχαία χρόνια.
Οι πιο ηλικιωμένοι από τους μόνιμους κατοίκους δεν είχαν γεννηθεί κατά τις ημέρες που η «Γάλλο – Οθωμανική Εταιρεία των Μεταλλείων Κασσάνδρας» δημιουργούσε την πρώτη «εγκατάσταση υδρομηχανικής πλύσης» το 1907. Ούτε όταν, μετά τον Μεγάλο Πόλεμο, τα δικαιώματα των Μεταλλείων Κασσάνδρας περιέρχονταν στην κατοχή του χημικού Ν. Κανελλόπουλου. Ήταν μικρά παιδιά, το 1952, όταν η Ανώνυμη Ελληνική Εταιρία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ.) άρχιζε να λειτουργεί στο Στρατώνι το πρώτο από τα τρία εργοστάσια εμπλουτισμού μεταλλεύματος της περιοχής. Το εργοστάσιο «ξέπλενε» θειούχα μεταλλεύματα, για να παραχθούν τα συμπυκνώματα σφαλερίτη και γαληνίτη.
Στο «πηγαδάκι» μέσα στη λέσχη, κάποιοι από τους πιο ηλικιωμένους, απομάχοι πια της δουλειάς, αναφέρουν ότι είχαν συναντήσει κάποιες φορές τον Πρόδρομο Μποδοσάκη Αθανασιάδη, «αυστηρό, επιβλητικό», να περιφέρεται στο εργοτάξιο της εταιρείας στο Στρατώνι. Τον ανιψιό του, που τον διαδέχτηκε στη διοίκηση, τον Αλέκο Αθανασιάδη, τον είχαν γνωρίσει πιο καλά. «Ήταν φιλικός, προσιτός στους εργαζόμενους, ερχόταν εδώ μαζί με την οικογένειά του στη βίλα Μποδοσάκη. Αγαπούσαν τα άλογα και έκαναν συχνά ιππασία», λέει ένας παλιός εργαζόμενος.
Εκείνη τη δεκαετία ξεκίνησε η λειτουργία του εργοστασίου εμπλουτισμού στην Ολυμπιάδα, όπου άρχισε να μετατοπίζεται σταδιακά το ενδιαφέρον για τη μεταλλουργία χρυσού. Πριν από μόλις τρία χρόνια σταμάτησε η εξόρυξη στο «Μαντέμ Λάκκο», αλλά το Στρατώνι παρέμεινε ο κύριος τόπος φορτοεκφόρτωσης των μεταλλευμάτων.
Η κοινωνία της περιοχής, παρά την τουριστική άνοδό της, παραμένει συνδεδεμένη με τη μεταλλουργία, που ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει από την αρχαιότητα. Γι’ αυτό και οι σκέψεις της σημερινής δημοτικής αρχής είναι προσανατολισμένες στην αξιοποίηση αυτής της σχέσης.
Το Στρατώνι είναι μια ζώσα ιστορία μεταλλουργίας, που πορεύεται στον χρόνο και φαίνεται διατεθειμένη να διορθώνει τις αδυναμίες και τα λάθη του παρελθόντος της, να συμμορφώνεται με κανόνες και να εφαρμόζει σύγχρονες πρακτικές παραγωγής, φιλικότερες προς το περιβάλλον.
Δυστυχώς, το προαίσθημα των παλιών μεταλλωρύχων αποδείχθηκε αληθινό, καθώς οι συνθήκες εργασίας και οι τεχνικές της εξόρυξης έχουν αλλάξει σημαντικά, με υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας και βελτιωμένες πρακτικές προστασίας.
Η κοινωνία του Στρατωνίου συνεχίζει να αναζητά τις καλύτερες λύσεις για το μέλλον της μεταλλουργίας στην περιοχή.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
