Είναι αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν οι σωστικές ανασκαφές για τις εργασίες διάνοιξης του σιδηροδρόμου στην Πιερία φέρνουν στο φως ένα μυστήριο χιλιάδων ετών, στην καρδιά του νεολιθικού οικισμού του Μακρυγιάλου. Πρόκειται για έναν τεράστιο «λάκκο», με διάμετρο περίπου 30 μέτρων και βάθος ενός έως ενάμιση, που περιέχει ένα «χαλί» ευρημάτων, αποτελούμενο από όστρακα τουλάχιστον 130.000 οστρακοειδών, κόκκαλα από περισσότερα από 600 ζώα, εργαλεία προετοιμασίας τροφής, σκεύη σερβιρίσματος περίτεχνα διακοσμημένα, αλλά και προσωπικά αντικείμενα και κοσμήματα, κατασκευασμένα από συγκεκριμένο είδος κοχυλιού («γαϊδουροπόδαρο»), πολύτιμο για τα δεδομένα της εποχής, αφού οι κάτοικοι του Μακρυγιάλου το αντάλλασσαν με άλλες κοινότητες της Ευρώπης.
Ο ιδιαίτερος αυτός λάκκος χρονολογείται μεταξύ 5450 και 5250 π.Χ και η χρήση του παραμένει μυστήριο, αν και θα μπορούσαμε να φανταστούμε ένα μεγάλο τσιμπούσι, με δεκάδες ή και εκατοντάδες συμμετέχοντες να λαμβάνει χώρα και τα υπολείμματά του να καταλήγουν σε αυτόν, όπως λέει η δρ Ρένα Βεροπουλίδου, αρχαιολόγος-αρχαιοζωολόγος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, που πρόσφατα παρουσίασε σε εκδήλωση του Φεστιβάλ Ολύμπου εργασία της σχετικά με τη διατροφή στην αρχαία Πιερία.
Διαδοχικές ανασκαφές στον «λάκκο», στον οποίο εντοπίστηκε πρωτοφανής αριθμός ευρημάτων που σχετίζονται με την κατανάλωση του φαγητού, πραγματοποίησαν οι αρχαιολόγοι Μάνθος Μπέσιος και Μαρία Παππά. Ο λάκκος περιβάλλεται από δύο πολύ μεγάλες τάφρους, οι οποίες χρησιμοποιούνταν ως χωματερές. Παρότι θα μπορούσαμε να εικάσουμε ότι ο λάκκος αυτός ήταν επίσης χωματερή, υπάρχουν στοιχεία που πιθανώς τον διαφοροποιούν, καθώς υπάρχει ελάχιστο χώμα ανάμεσα στα ευρήματα.
Προσθέτει ότι η ελάχιστη παρουσία χώματος και η κατάσταση των ευρημάτων δείχνουν ότι πιθανώς πρόκειται για κάποια τελετουργική ή εορταστική χρήση, κατά την οποία οι συμμετέχοντες μάζεψαν τα υπολείμματα και τα πέταξαν εκεί. Οι ευρήματα μπορεί να σχετίζονται με μια γιορτή ή κάποιο σημαντικό γεγονός.
Η μεγάλη σημασία της φθαρτής τροφής και η πρωτοπορία της Πιερίας
Αν ο λάκκος αυτός αποτελεί μυστήριο, πολλές πτυχές της διατροφής στην αρχαία Πιερία παραμένουν επίσης άγνωστες, διότι η τροφή είναι φθαρτή. Οι αρχαιολόγοι αναγνωρίζουν ότι η τροφή δεν διατηρείται εύκολα στο χώμα, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις.
Η δρ Βεροπουλίδου αναφέρει ότι ήδη από τη δεκαετία του 1990, η Πιερία πρωτοπορεί στη μελέτη όλων των όψεων της ζωής των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των διατροφικών πρακτικών, δίνοντας έμφαση στη συλλογή και ανάλυση ευρημάτων που σχετίζονται με τις διατροφικές συνήθειες.
Σύμφωνα με τις μελέτες, οι κάτοικοι της Πιερίας ήδη από το 6500 π.Χ. χρησιμοποιούν τη γη για καλλιέργεια και κτηνοτροφία, με προτίμηση σε συγκεκριμένα δημητριακά και φρούτα.
Βιωσιμότητα στη νεολιθική εποχή και έμπνευση για το σήμερα
Γενικά, οι άνθρωποι της εποχής είχαν στενή σχέση με τη φύση και το περιβάλλον, εφόσον γνώριζαν τη σημασία της βιωσιμότητας και της αειφορίας. Σημαντική είναι η αναγνώριση της ανάγκης αξιοποίησης της παρακαταθήκης των διατροφικών συνηθειών της Πιερίας για τη σύγχρονη γαστρονομία και τουριστική προβολή.
Η δρ Βεροπουλίδου καταλήγει ότι οι παραδόσεις της περιοχής, όπως η καλλιέργεια και η κατανάλωση οστρακοειδών, είναι σημαντικές για τη διατήρηση της τοπικής ταυτότητας και ανάπτυξης.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
