Απαισιόδοξοι για την επίπτωση που μπορεί να έχει η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) στη δημοκρατία και τις ανθρώπινες σχέσεις στην περίοδο έως το 2040, αλλά και απρόθυμοι να αναθέσουν σε έξυπνα ρομπότ τη φροντίδα ηλικιωμένων ή ασθενών στο σπίτι εμφανίζονται οι Έλληνες. Παράλληλα, δεν επιθυμούν την ανάπτυξη μιας ακόμα πιο εξελιγμένης γενιάς αλγορίθμων, ικανής να διεκπεραιώνει αυτόματα σύνθετες διανοητικές εργασίες χωρίς ανθρώπινη επιτήρηση. Εμφανίζονται πολύ πιο θετικοί σε σχέση με το παρελθόν όσον αφορά την ενεργητική και παθητική ευθανασία στους ανθρώπους και αντίθετοι στην ευγονική, δηλαδή στην επιλογή φύλου ή συγκεκριμένων φυσικών χαρακτηριστικών για τα παιδιά τους κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση. Έχουν διχασμένες απόψεις για το αν οι παρένθετες μητέρες θα πρέπει ή όχι να λαμβάνουν αμοιβή. Οι παραπάνω τάσεις, που αποτυπώνουν την πολιτισμική πραγματικότητα ειδικά στην Ελλάδα, προκύπτουν από την πρώτη πανελλαδική έρευνα της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής (ΕΕΒΤ), που διεξήχθη την άνοιξη του 2025 σε δείγμα 1.207 ατόμων άνω των 17 ετών από όλη την Ελλάδα, με τίτλο «Έρευνα στάσεων και αντιλήψεων σχετικά με θέματα βιοηθικής και τεχνοηθικής».
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, για τα οποία το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε με τον προεδρεύοντα της ΕΕΒΤ, Χαράλαμπο Τσέκερη, περίπου οκτώ στους δέκα (ποσοστό 78%) Έλληνες και Ελληνίδες θεωρούν πως έως το 2040 η ΤΝ θα έχει υπονομεύσει τις ανθρώπινες σχέσεις (7% εκτιμούν ότι θα τις ενισχύσει), ενώ περισσότεροι από έξι στους δέκα (62%) πιστεύουν ότι στο ίδιο διάστημα θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στη δημοκρατία. Θα ήθελαν να υπάρξει ένα ακόμα πιο εξελιγμένο είδος ΤΝ, που θα μπορεί να διεκπεραιώνει αυτόνομα σύνθετες διανοητικές διαδικασίες; Η απάντηση είναι ξεκάθαρα όχι, καθώς σχεδόν εννέα στους δέκα (86%) προτιμούν είτε να υπάρχει πάντα επιτήρηση από ανθρώπους (71%) είτε θεωρούν μάλλον ανεπιθύμητη μια τέτοια εξέλιξη (15%). Μόλις το 13% των ερωτηθέντων δείχνει εμπιστοσύνη σε εφαρμογές ΤΝ που λειτουργούν χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Το επόμενο ερώτημα αφορούσε την εμπιστοσύνη σε ρομπότ με εξελιγμένη Τεχνητή Νοημοσύνη, προκειμένου να αναλάβουν τη φροντίδα ηλικιωμένων ή ασθενών. Το 73% απαντά «όχι» (45%) ή «μάλλον όχι» (28%), ενώ μόλις το 25% απαντά θετικά. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες δηλώνουν επίσης, στην πλειονότητά τους, υπέρ του ελέγχου αξιοπιστίας του περιεχομένου που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο, με το 56% να τον θεωρεί απαραίτητο για την αποτροπή της παραπληροφόρησης και το 36% για την πρόληψη εγκλημάτων ή άλλων παράνομων πράξεων. Συνολικά, η δυσπιστία για την αξιοπιστία των πληροφοριών στο Διαδίκτυο συγκεντρώνει ποσοστό υπερδιπλάσιο από εκείνο που δηλώνει ότι ο έλεγχος περιορίζει την ελεύθερη πληροφόρηση (21%) και είναι μια μορφή λογοκρισίας (20%).
Συγκρινόμενοι με άλλους λαούς, οι Έλληνες είναι πιο ανήσυχοι σχετικά με την επίδραση της τεχνολογίας στη ζωή τους και τη χρήση της. «Είμαστε πιο ευαίσθητοι σε θέματα υπονόμευσης της δημοκρατίας και λιγότερο πρόθυμοι να δεχτούμε την ανάδυση της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης», επισημαίνει ο κ. Τσέκερης. Αναφέρει ότι οι αρνητικές «εξωτερικότητες» που παράγει η ΤΝ αναμένονται να υπερτερούν το 2040 έναντι των θετικών αλλαγών. Οι Έλληνες διατηρούν επίσης πολλές μεροληψίες κατά του μέλλοντος και θεωρούν την πρόσδεση στην παράδοση πιο σημαντική από ένα ανοιχτό μέλλον.
Στο δεύτερο μέρος της έρευνας, που αφορά τη βιοηθική, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν σχετικά με την ιατρική τους φροντίδα σε περίπτωση που δεν μπορούσαν να αποφασίσουν. Το 33% θέλει οι οδηγίες του να είναι απολύτως δεσμευτικές, ενώ το 15% επιθυμεί οι οδηγίες του να μην είναι δεσμευτικές. Στο ερώτημα αν θα συμφωνούσαν με τη διακοπή της ιατρικής υποστήριξης ασθενών σε βαθύ κώμα, έξι στους δέκα απαντούν θετικά, ενώ στο κρίσιμο ερώτημα της ενεργητικής ευθανασίας, το 43% είναι υπέρ. Εντυπωσιακά, πάνω από έξι στους δέκα ερωτηθέντες (62%) θεωρούν ότι μια παρένθετη μητέρα δεν έχει δικαίωμα να κρατήσει το παιδί, ενώ οι απόψεις για την αμοιβή της είναι διχασμένες.
Η θέση των Ελλήνων σχετικά με την ευγονική είναι επίσης ξεκάθαρη: το 72% απαντά «όχι» στην επιλογή φύλου ή χαρακτηριστικών του παιδιού κατά τη διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
