Εμφύλιος: Η αμφιθυμία της μνήμης και της λήθης

Εμφύλιος: Η αμφιθυμία της μνήμης και της λήθης

Ανάλυση της ελληνικής μνήμης και λήθης σχετικά με τον Εμφύλιο Πόλεμο και τις επιπτώσεις του. Κατά την περίοδο της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας, υιοθετήθηκε έντονα από όλες τις πολιτικές πλευρές η έννοια της συμφιλίωσης. Ο διαχωρισμός μεταξύ πολιτών πρώτης και δεύτερης κατηγορίας έπρεπε να εξαλειφθεί μια για πάντα. Αυτή η επιταγή προήλθε από την παραδοξολογία του να θυμόμαστε, αλλά και να ξεχνάμε. Σημειώνεται ότι η διαδικασία αυτή ήταν πολύπλοκη, καθώς αφορούσε τη συλλογική και την επίσημη μνήμη της δεκαετίας του 1940. Η μνημονική κοινότητα της ηττημένης Αριστεράς χτίστηκε γύρω από την αντίσταση και όχι τόσο γύρω από τον εμφύλιο πόλεμο. Παρά την έλλειψη δημόσιας αναγνώρισης, ο Εμφύλιος είχε σκοπίμως περιθωριοποιηθεί, επισημοποιώντας μια πολιτική της λήθης που επιδρά στην ιστορική αφήγηση. Στο πλαίσιο αυτό, η νεοσύστατη Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία αναζητούσε έναν ιδρυτικό μύθο που να συνενώνει το έθνος, ο οποίος αναδύθηκε μέσα από τα απομνημονεύματα, τις βιογραφίες και τα πολιτικά έγγραφα της εποχής, όπου η αντίσταση κατά του Άξονα απέκτησε κυρίαρχη θέση.

Σημαντικές στιγμές όπως η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης το 1982 από το ΠΑΣΟΚ, έφεραν στο προσκήνιο τη συμβολική αναγνώριση των μαχητών της Αντίστασης, με αποτέλεσμα τα ονόματα εκατοντάδων οδών και πλατειών να αλλάξουν σε Εθνικής Αντιστάσεως. Αν και η αναγνώριση αυτή δεν προήλθε με ενθουσιασμό, συνέβαλε στην καλλιέργεια του αντιστασιακού μύθου, όπου οι αδυναμίες της αντίστασης αναδείχθηκαν ενώ τα στοιχεία που αφορούσαν τη συνεργασία με τις κατοχικές δυνάμεις αποσιωπήθηκαν.

Η μυθοποίηση της αντίστασης απομάκρυνε την πραγματικότητα της εμφύλιας σύγκρουσης, καθώς οι διάφοροι ιστορικοί λογαριασμοί αφορούσαν κατά κύριο λόγο τις αναγκαίες συμβιβαστικές λύσεις, υποκρύπτοντας τις ακραίες καταστάσεις που χαρακτήρισαν την εποχή. Η πολιτιστική πολιτική της λήθης αναδείκνυε ένα ιδανικό πατριωτικό αφήγημα, ενώ η μνήμη του εμφυλίου συνέχιζε να κρύβεται κάτω από τον μύθο της εθνικής ενότητας. Με την πάροδο των ετών, οι πολιτικές ταυτότητες του παρελθόντος διαμορφώθηκαν, μετατρέποντας την ιστορική μνήμη σε μια ιστορία επιλεγμένης ανάμνησης και αποκρυφισμένων αμαρτιών.

Πηγή περιεχομένου: in.gr

Loading

Play