Το έργο απορρύπανσης – αποκατάστασης του κτηρίου «Κονοφάγος» στο Λαύριο έχει πλέον προχωρήσει. Αυτό το σημαντικό έργο του ΕΜΠ έχει μοναδικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς στο παρελθόν είχε σώσει μια ολόκληρη πόλη και σήμερα έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης, της επιστημονικής κοινότητας και των κατοίκων της Λαυρεωτικής.
Η ιστορία του κτηρίου σχετίζεται με τη μεγάλη μεταλλευτική παράδοση της περιοχής. Τον 19ο αιώνα, ο Ιταλός μεταλλειολόγος Ιωάννης Βαπτιστής Σερπιέρι ίδρυσε τη Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου (ΓΕΜΛ), αναζωογονώντας τη μεταλλευτική δραστηριότητα. Ο αρχιμηχανικός της ΓΕΜΛ, Κωνσταντίνος Κονοφάγος, παρατηρώντας τα σοβαρά προβλήματα υγείας των εργατών, απέδωσε αυτές τις ασθένειες στην έκθεση σε τοξικούς ρύπους και σχεδίασε ένα κτήριο-φίλτρο καπναερίων, το οποίο συγκρατούσε τις επικίνδυνες ουσίες μέσω ειδικών σήραγγων και πάνινων φίλτρων. Το έργο αυτό θεωρείται από τα πρώτα περιβαλλοντικής προστασίας στην Ελλάδα, ένα πρωτοπόρο εγχείρημα τεχνικής παρέμβασης.
Μετά το κλείσιμο της εταιρείας το 1982, το βιομηχανικό συγκρότημα περιήλθε στην ιδιοκτησία του υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο ανέθεσε στο ΕΜΠ την αποκατάσταση και επαναλειτουργία του ως Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου τη δεκαετία του 1990. Ωστόσο, το «Κονοφάγος» είχε μετατραπεί σε περιβαλλοντική βόμβα λόγω των μεγάλων ποσοτήτων αρσενικού που περιείχε.
Η απορρύπανση και αποκατάστασή του ήταν ένα εξαιρετικά σύνθετο έργο που απαιτούσε καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις και συνεργασία πολλών επιστημόνων του ΕΜΠ. Παράλληλα, το κτήριο ανακαινίστηκε οικοδομικά και εντάχθηκε στα διατηρημένα ιστορικά κτήρια της πρώην ΓΕΜΛ. Το έργο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Επιχειρησιακού Προγράμματος ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 του ΕΣΠΑ.
Ο πρύτανης του ΕΜΠ αναφέρθηκε στη σημασία και την πολυπλοκότητα του έργου, σημειώνοντας την ευαισθησία της κοινότητας του Πολυτεχνείου για κοινωνική προσφορά. «Η παράδοση και η κληρονομιά μας είναι να προσφέρουμε υπηρεσίες με κοινωνικό αντίκτυπο», δήλωσε.
Η παρουσίαση του έργου εντάχθηκε στα δρώμενα του 2ου Φεστιβάλ του Τεχνολογικού και Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου και πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 11/10/2025. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Μητροπολίτης Λαυρεωτικής και Μεσογαίας, Νικόλαος, και χαιρετισμούς απηύθυναν ο δήμαρχος Λαυρεωτικής και άλλοι αξιωματούχοι.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
