Η θαλάσσια έρευνα στην περιοχή του Κολούμπου, στη Σαντορίνη, είναι δύσκολη, λόγω της πολυπλοκότητας του υδροθερμικού του πεδίου, ωστόσο ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα θέτει στο επίκεντρο την ανάπτυξη έξυπνων αυτόνομων οχημάτων. Το έργο «MERLIN» φιλοδοξεί να φέρει επανάσταση στον τρόπο που εξερευνούμε, παρακολουθούμε και προστατεύουμε τα θαλάσσια περιβάλλοντα. Η επίσημη έναρξη του προγράμματος έγινε τον Νοέμβριο του 2024 και τον συντονισμό έχει το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Το «MERLIN» αποτελεί ένα φιλόδοξο τετραετές έργο έρευνας και καινοτομίας με τη συμμετοχή 18 εταίρων από όλη την Ευρώπη που χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του «Horizon Europe», με συνολικό προϋπολογισμό οκτώ εκατομμυρίων ευρώ.
Οι τεχνολογίες που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του προγράμματος αναμένεται να έχουν εφαρμογές που εκτείνονται πέρα από την επιστημονική έρευνα, συμπεριλαμβανομένης της επιθεώρησης υποδομών, της περιβαλλοντικής παρακολούθησης και της υποστήριξης των βιώσιμων πρακτικών στη θαλάσσια βιομηχανία. Στον πυρήνα του προγράμματος βρίσκεται η ανάπτυξη τεχνολογιών που θα επιτρέπουν σε αυτόνομα θαλάσσια οχήματα να λειτουργούν για παρατεταμένες περιόδους με ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση, συλλέγοντας πολύτιμα δεδομένα για το θαλάσσιο περιβάλλον και εκτελώντας πολύπλοκες εργασίες υπό διαφορετικές συνθήκες.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Μαγιορκίνο Παπαηλιά της Σχολής Μεταλλουργίας και Υλικών του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, τα αυτόνομα θαλάσσια ρομποτικά συστήματα θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στη βελτίωση της κατανόησής μας για τα θαλάσσια οικοσυστήματα. «Αυτές οι τεχνολογίες δεν αποτελούν απλώς ερευνητικά εργαλεία, αλλά θεμελιώδη στοιχεία για την προστασία των θαλάσσιων οικοτόπων και την προώθηση της βιωσιμότητας της Γαλάζιας Οικονομίας στο μέλλον», επισημαίνει.
Τα εμπορικά διαθέσιμα Αυτόνομα Υποβρύχια Οχήματα (AUVs) και Τηλεχειριζόμενα Υποβρύχια Οχήματα (ROVs) συνήθως απαιτούν τη χρήση ακριβών και επανδρωμένων σκαφών υποστήριξης για τη λειτουργία τους. Οι φυσικές προκλήσεις και το κόστος των οχημάτων έρευνας και των σκαφών υποστήριξης καθιστούν τις αποστολές έρευνας βαθέων ωκεανών και επιθεώρησης υποθαλάσσιων υποδομών εξαιρετικά πολύπλοκες και δαπανηρές, περιορίζοντας τη δυνατότητα εκτέλεσης τους σε λίγες εταιρείες και ερευνητικά ινστιτούτα παγκοσμίως.
Η καινοτόμος μεθοδολογία που θα εφαρμοστεί στο «MERLIN» περιλαμβάνει την ανάπτυξη ευφυών αυτόνομων AUVs, τα οποία θα αναπτύσσονται και θα ανακτώνται χρησιμοποιώντας ένα Μη Επανδρωμένο Σκάφος Επιφανείας (USV). Αυτά τα ρομποτικά οχήματα θα αξιοποιούν ενισχυμένες δυνατότητες δειγματοληψίας και θα χρησιμοποιούν διαμορφώσιμα πακέτα αισθητήρων για την εκτέλεση διαφορετικών εργασιών. Εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης θα ενισχύσουν τις δυνατότητες αυτόνομης πλοήγησης και θα επιτρέπουν στον επόπτη να αλληλεπιδρά με τα ρομποτικά οχήματα μέσω ασύρματης ή δορυφορικής σύνδεσης.
Ο κ. Παπαηλιάς αναφέρει ότι η τεχνολογία των αυτόνομων συστημάτων έχει εξελιχθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, με εμπορικά διαθέσιμα συστήματα να προσφέρουν περιορισμένες δυνατότητες. «Μέσω του προγράμματος ENDURUNS και τώρα με το πρόγραμμα MERLIN, αναπτύσσουμε νέα ρομποτικά συστήματα επιφανείας, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίζουν υποθαλάσσια οχήματα», τονίζει.
Τα πρωτοποριακά οχήματα θα δοκιμαστούν σε τρεις διαφορετικές αποστολές. Η πρώτη θα πραγματοποιηθεί στον θαλάσσιο παρατηρητήριο OBSEA στα ανοικτά των ακτών της Βαρκελώνης, προσφέροντας ιδανικές συνθήκες για δοκιμές. Η δεύτερη αποστολή θα εξετάσει τη λειτουργία των οχημάτων στον κρατήρα του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο, με επικεφαλής το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Η τρίτη αποστολή θα επικεντρωθεί στην επιθεώρηση λιμενικών υποδομών στο λιμάνι Klaipeda της Λιθουανίας, αναδεικνύοντας τις δυνατότητες των αυτόνομων οχημάτων για βιομηχανικές εφαρμογές.
Δοκιμές σε Βαρκελώνη, Σαντορίνη και Λιθουανία
Όπως εξηγεί η Δρ. Εύη Νομικού, «στον κρατήρα του Κολούμπου επικρατούν ακραίες συνθήκες περιβάλλοντος. Η χρήση αυτόνομων οχημάτων είναι αναγκαία για την άμεση συλλογή ωκεανογραφικών δεδομένων». Η τρίτη αποστολή αναδεικνύει τις δυνατότητες των αυτόνομων οχημάτων σε εμπορικό περιβάλλον.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
