«Έχασε το ΠΑΣΟΚ αλλά κέρδισε η Αθήνα», λένε στην Politic για τον Χάρη Δούκα άνθρωποι που παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς το έργο του στο μεγαλύτερο δήμο της χώρας. Ο ίδιος ο δήμαρχος Αθηναίων, σε συνέντευξη που μας παραχωρεί, δηλώνει πως θα τιμήσει την ψήφο των δημοτών της Αθήνας, παρουσιάζει τις προτεραιότητές του για την πόλη, καυτηριάζει τις κυβερνητικές πολιτικές και για την τοπική αυτοδιοίκηση κι εξηγεί το ρόλο που πρέπει να παίξει το κόμμα του στις πολιτικές εξελίξεις.
*Από την έντυπη έκδοση της politic στο πλαίσιο της 89ης ΔΕΘ
Συνέντευξη στον Γιάννη Συμεωνίδη
Οι προηγούμενες δημοτικές Αρχές της Αθήνας θεωρήθηκαν αποτυχημένες όχι μόνο σε σχέση με τη διαχείριση της καθημερινότητας στην πόλη, αλλά κυρίως για το έλλειμμα οράματος για την πρωτεύουσα. Σε αυτό το πλαίσιο, ποιες είναι οι προτεραιότητές σας μέχρι τη λήξη της τρέχουσας θητείας σας;
Το όραμα δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, ούτε φωτογραφία για διαφημιστικό φυλλάδιο, ούτε έργα βιτρίνας που δυσκολεύουν την καθημερινότητα των πολιτών. Όραμα είναι το δικαίωμα του παιδιού να παίζει σε μια πράσινη γειτονιά και σε ασφαλείς παιδικές χαρές, του ηλικιωμένου να περπατά χωρίς φόβο, του νέου ζευγαριού να μπορεί να προγραμματίσει το μέλλον του σε ένα σπίτι που δεν του στερεί την αξιοπρέπεια και το εισόδημα, του επαγγελματία να δουλεύει σε μια πόλη που του δίνει ευκαιρίες και όχι εμπόδια.
Όραμα είναι η πόλη που δε ζητά από τους κατοίκους της να προσαρμοστούν σε αυτή, αλλά η ίδια προσαρμόζεται στις ανάγκες και τα όνειρά τους.
Θέλουμε μια πόλη με επίκεντρο τον άνθρωπο: βιώσιμη, πράσινη, ασφαλή, κοινωνικά δίκαιη. Και αυτό δε γίνεται ερήμην των πολιτών, αλλά μόνο με τη συμμετοχή τους.
Από την πρώτη στιγμή θέσαμε προτεραιότητες που δεν περιορίζονται στη διαχείριση της καθημερινότητας, αλλά αγγίζουν τον πυρήνα της ζωής στην πόλη: περισσότερους χώρους πρασίνου, ασφάλεια, προσβασιμότητα και στήριξη των πιο ευάλωτων.
Δημιουργούμε επιπλέον χώρους πρασίνου στις γειτονιές. Έχουμε φυτέψει σχεδόν 7.500 δέντρα και συνεχίζουμε δυναμικά με στόχο τις 10.000 δενδροφυτεύσεις μέχρι το τέλος του 2025. Ενισχύσαμε περιοχές που αποτελούν σημαντικούς πνεύμονες πρασίνου της πόλης μας, όπως ο Λόφος του Λυκαβηττού, ο Λόφος του Στρέφη, ο Λόφος του Φιλοπάππου. Φτιάξαμε το 1ο microforest στην Ελλάδα, στον Λόφο της Αλεπότρυπας. Θέλουμε να μειώσουμε το τσιμέντο, να δώσουμε ανάσα και δροσιά στις πιο πυκνοδομημένες περιοχές.
Μεγάλο στοίχημα αποτελεί η Διπλή Ανάπλαση στην περιοχή του Βοτανικού. Όταν αναλάβαμε, βρήκαμε δέκα μέτρα σκουπίδια, παράγκες. Καθαρίσαμε 150.000 τόνους απορριμμάτων, θεμελιώσαμε το έργο και από τον Σεπτέμβριο οι φίλοι του Παναθηναϊκού θα βλέπουν τις κερκίδες να σχηματοποιούνται. Εκεί, θα έχουμε κι έναν νέο χώρο πρασίνου, μιάμιση φορά ο Εθνικός Κήπος.
Προχωράμε σε ποδηλατόδρομους, πεζοδρομήσεις, δωρεάν δημοτική συγκοινωνία και αναβάθμιση παιδικών χαρών. Δημιουργούμε την «Ανοιχτή Γειτονιά 15 λεπτών», με τη συμμετοχή των κατοίκων.
Φταίνε μόνο οι μειωμένοι πόροι για την τοπική αυτοδιοίκηση που λειτουργούν ως τροχοπέδη για την πρόοδό της; Μήπως υπάρχουν κι ενδημικοί λόγοι, όπως η διαφθορά και η κακοδιαχείριση;
Οι περιορισμένοι πόροι δεν είναι απλώς εμπόδιο. Είναι μόνιμη θηλιά στον λαιμό της αυτοδιοίκησης. Μόνο την τελευταία δεκαετία μας έχουν παρακρατήσει πάνω από το ένα τρίτο των θεσμοθετημένων πόρων μας από τον κρατικό προϋπολογισμό, την ίδια στιγμή που μας φορτώνουν νέες αρμοδιότητες χωρίς να μεταφέρονται και οι αναγκαίοι πόροι. Ο Δήμος Αθηναίων, όπως και η συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων της χώρας, κινδυνεύει κάθε χρόνο να μη μπορεί να κλείσει προϋπολογισμό.
Εμείς, αλλάζουμε αυτό το μοντέλο. Κάθε ευρώ που διαχειριζόμαστε πηγαίνει σε έργα με μετρήσιμο κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος.
Οι πόλεις δεν είναι μόνο κτήρια, δρόμοι, φανάρια, κάδοι ανακύκλωσης και ζώνες ελεγχόμενης στάθμευσης. Οι πόλεις είναι και η στάση των ανθρώπων τους. Και η Αθήνα κουβαλάει βαρύ δημοκρατικό φορτίο. Είναι εσωτερική συνείδηση την οποία πρέπει να υπερασπιζόμαστε συνεχώς.
Αυτό που εμείς κάνουμε μεθοδικά και με συνέπεια, είναι να αξιοποιούμε – όποτε μας δίνεται η δυνατότητα – ευρωπαϊκούς πόρους, για να χρηματοδοτούμε σημαντικά προγράμματα για τη λειτουργία της πόλης. Έτσι πετύχαμε να προχωρήσουν έργα πρασίνου, αναπλάσεις, υποδομές προσβασιμότητας, αντιπλημμυρικά, υπογειοποίηση κάδων, επέκταση της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης, αλλά και κοινωνικές δράσεις που αλλιώς δε θα μπορούσαν να υλοποιηθούν.
Όμως, η έλλειψη χρηματοδότησης δεν είναι η μόνη αιτία στασιμότητας. Υπάρχουν και οι διαχρονικές παθογένειες: γραφειοκρατία, αδιαφάνεια, έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού. Ως Δήμος Αθηναίων, καταδικάζουμε απερίφραστα κάθε παράνομη δραστηριότητα που πλήττει το δημόσιο συμφέρον, παραβιάζει τη νομοθεσία και υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς. Θα συνεχίσουμε να σπάμε τα αποστήματα διαφθοράς. Αυτή η πόλη, η Αθήνα μας, πλέον σηκώνει το κεφάλι ψηλά.
Έχετε στραφεί πολλές φορές απέναντι στην κυβέρνηση και για τις επιλογές της στον χώρο της αυτοδιοίκησης. Εκτιμάτε πως εμπεριέχουν, τουλάχιστον ως προς την Αθήνα, και μια δόση εκδικητικότητας γιατί δεν επανεκλέχθηκε ο προκάτοχός σας;
Έχω ασκήσει πολύ αυστηρή κριτική στην κυβέρνηση για τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης που προωθεί η κυβέρνηση μέσω του υπουργείου Εσωτερικών. Αυτή η πρωτοβουλία αντί να είναι ένα εργαλείο εκσυγχρονισμού για τη λειτουργία των Δήμων, είναι εγχειρίδιο περιορισμού και ασφυξίας. Αντί να αντιμετωπίσει τη γραφειοκρατία, τη γιγαντώνει. Αντί να ενισχύσει τη διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων των Δήμων, ρίχνει περισσότερες σκιές. Αντί να δώσει οικονομική αυτονομία στους Δήμους ώστε να βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών, σφίγγει ακόμη πιο πολύ το λουρί.
Ο δε νέος εκλογικός Νόμος που θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση θεσπίζει ένα «εξωτικό» μοντέλο που έχει εφαρμοστεί μόνο στα νησιά Φίτζι. Καταργεί τη δεύτερη Κυριακή στις αυτοδιοικητικές εκλογές και θεσπίζει και δεύτερη επιλογή στον ψηφοφόρο. Στην πράξη η κυβέρνηση φέρνει έναν νέο εκλογικό Νόμο κομμένο και ραμμένο στον σχεδιασμό της και η πρόθεση είναι ξεκάθαρη: να αποκλείσει όλους τους προοδευτικούς υποψήφιους Δημάρχους και Περιφερειάρχες βάφοντας με έναν εκλογικό Νόμο έκτρωμα τον χάρτη της Αυτοδιοίκησης μπλε. Κι όσο για τον Δήμο Αθηναίων, όσοι αντιμετωπίζουν την πρωτεύουσα ως «νόμιμοι ιδιοκτήτες», ας το πάρουν απόφαση: Η εποχή που η Αθήνα είχε αφεντικά, ανήκει σε ένα παρελθόν που είδαμε πού μας οδήγησε και οι πολίτες δε θέλουν να ξαναζήσουν.
Συμμερίζεστε την άποψη πως πρέπει να γίνουν άμεσα βουλευτικές εκλογές; Τι μπορεί να αλλάξουν λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή δημοσκοπική εικόνα των κομμάτων;
Ασφαλώς. Ξέρετε, οι εκλογές δεν είναι απλά μια ημερομηνία που οι πολίτες ασκούν το δημοκρατικό τους καθήκον, είναι και το φρένο που πρέπει να πατήσεις όταν το όχημα τρέχει προς στον γκρεμό.
Είναι η τελευταία μας ευκαιρία να διασώσουμε την αξιοπιστία του πολιτικού μας συστήματος. Αν τη χάσουμε, δε θα μιλάμε απλώς για μια κακή κυβέρνηση που πέρασε, αλλά για μια Δημοκρατία που συμβιβάστηκε με τη φθορά της και αποδέχτηκε να ζει με λιγότερη ελευθερία, λιγότερη διαφάνεια, λιγότερη εμπιστοσύνη.
Οι πολίτες δε μπορούν να υπομείνουν άλλο τις συνέπειες μιας κυβέρνησης που έχει μετατρέψει την εξουσία σε ασπίδα αυτοπροστασίας, βυθισμένη στη διαφθορά και την κοινωνική αναλγησία. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, οι «γαλάζιες» Φεράρι, οι Φραπέδες και οι Χασάπηδες, δεν είναι μεμονωμένα σκάνδαλα, είναι ο καθρέφτης μιας νοοτροπίας που θεωρεί τη δημόσια εξουσία, ιδιοκτησία. Κι αν αυτή η εικόνα είναι ασφυκτική για εμάς, έξω από τα σύνορα προκαλεί σοκ. Πρόσφατα άρθρο της γερμανική Τaz περιέγραψε την Ελλάδα σχεδόν ως βαλκανικό εργαστήριο αυταρχισμού και πως η κυβέρνηση έριξε την «τελική μαχαιριά στην πλάτη της Δημοκρατίας, την οποία υπονομεύει συστηματικά». Μια χώρα όπου η Δημοκρατία επιβιώνει τυπικά, αλλά φθείρεται ουσιαστικά πίσω από τη βιτρίνα της ευρωπαϊκής κανονικότητας.
Στο ΠΑΣΟΚ αξιώνουμε τη συγκρότηση προανακριτικής επιτροπής για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και αμέσως μετά εκλογές. Όχι για να κερδίσει ένα κόμμα, αλλά για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην ίδια τη Δημοκρατία. Για να κλείσει ένα κεφάλαιο ντροπής και να γραφτεί ένα νέο, στο οποίο οι πολίτες θα γνωρίζουν ότι η ψήφος τους δεν νομιμοποιεί την ασυλία, αλλά απαιτεί τη λογοδοσία.
Η αντιπολίτευση δεν είναι άσκηση επικοινωνιακής ισορροπίας. Δε μπορεί να κρίνεται από τις καμπύλες των δημοσκοπήσεων, αλλά από το αν στέκεται απέναντι στην εξουσία με την απαραίτητη αυστηρότητα και θάρρος. Ο ρόλος των κομμάτων – όλων των κομμάτων – είναι να υπερασπίζονται το δημόσιο συμφέρον, να ελέγχουν την κυβέρνηση και να αποκαλύπτουν κάθε απόπειρα υπονόμευσης των θεσμών. Όχι να υπολογίζουν ποια στάση «γράφει» καλύτερα στα δελτία ειδήσεων. Όταν η Δημοκρατία δοκιμάζεται, η σιωπή ή η μισή αλήθεια δεν είναι ουδετερότητα· είναι συνενοχή.
Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να συμμετέχει στο διάλογο για την ενότητα των προοδευτικών δυνάμεων ή είναι προτιμότερο να ακολουθήσει τη σημερινή αυτόνομη πορεία του;
Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Για το ΠΑΣΟΚ έχω πει ότι πρέπει να ακολουθήσει αυτόνομη πορεία στον δρόμο προς τις εθνικές εκλογές χωρίς να εγκαταλείψει τον διακηρυγμένο στόχο του για την πρωτιά στις κάλπες.
Η αυτονομία δεν είναι απομόνωση. Είναι να ξέρεις ποιος είσαι πριν αποφασίσεις με ποιον θα πας. Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να βαδίσει προς τις εκλογές με το βλέμμα στην πρωτιά, χωρίς να χάσει τον πολιτικό του προσανατολισμό και την αξιακή του κληρονομιά. Αυτό δεν σημαίνει κλειστές πόρτες. Σημαίνει ανοιχτός διάλογος με όλες τις προοδευτικές δυνάμεις που μοιράζονται κοινές προοδευτικές θέσεις για κοινωνική πολιτική και την αναστήλωση του Κράτους Δικαίου. Γιατί ο στόχος δεν είναι να ενώσουμε κομματικά λογότυπα, αλλά να ενώσουμε δυνάμεις για να απαλλαγούμε από μια κυβέρνηση που έχει κάνει την αδικία κανόνα. Η πολιτική αλλαγή όμως δε θα έρθει με χειραψίες μπροστά στις κάμερες και σε κλειστά γραφεία, αλλά με συμφωνία σε θεμελιώδεις στόχους και προγραμματικές δεσμεύσεις.
Αρκετοί λένε πως με τη μη εκλογή σας πέρυσι στην αρχηγία του ΠΑΣΟΚ κέρδισε η Αθήνα αλλά έχασε το κόμμα σας. Θα δηλώσετε “παρών” σε μια επόμενη μάχη εκλογής ηγεσίας όποτε αυτή προκύψει;
Σας παραπέμπω σε πρόσφατη δήλωσή μου, στην οποία έχω πει ότι θα τιμήσω την ψήφο εμπιστοσύνης των δημοτών της Αθήνας.
