Δύο οι νεκροί στο Τελ Αβίβ από τα αντίποινα της Τεχεράνης – Η Τεχεράνη εκτόξευσε το βράδυ της Παρασκευής 150 βαλλιστικούς πυραύλους προς το Ισραήλ.
Τα ισραηλινά χτυπήματα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν αποτελούσαν επί δύο δεκαετίες ένα σενάριο που εξεταζόταν τόσο στο Τελ Αβίβ όσο και στην Ουάσινγκτον.
Σήμερα, αυτό το σενάριο γίνεται πραγματικότητα, με την υπόλοιπη Μέση Ανατολή να παρακολουθεί χωρίς ουσιαστική παρέμβαση. Το μέλλον της περιοχής παραμένει εξαιρετικά αβέβαιο.
Ήδη από το 2007, όταν ο τότε Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Τζον Μακέιν προκάλεσε σάλο τραγουδώντας «Bomb Iran» στους ρυθμούς του Barbara Ann, η πιθανότητα στρατιωτικής επίθεσης κατά του Ιράν είχε τεθεί δημόσια στο τραπέζι. Δύο δεκαετίες και αρκετούς προέδρους αργότερα, το Ισραήλ, και όχι οι ΗΠΑ, υλοποιεί το σχέδιο.
Η μακρά επιμονή του Νετανιάχου για επίθεση στο Ιράν
Από τα χρόνια της αντιπολίτευσης, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε ταχθεί υπέρ στρατιωτικής δράσης κατά του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Η ένταση με τον Μπαράκ Ομπάμα για τη συμφωνία του 2015 ήταν γνωστή, ενώ με τον Ντόναλντ Τραμπ οι σχέσεις πέρασαν διάφορα σκαμπανεβάσματα. Ωστόσο, στη δεύτερη θητεία του Τραμπ, το Τελ Αβίβ φαίνεται να βρήκε την πολιτική κάλυψη που επιζητούσε.
Πώς φτάσαμε στη σημερινή κλιμάκωση
Σταδιακά, Ισραήλ και Ιράν βρέθηκαν σε ανοιχτή στρατιωτική αντιπαράθεση. Οι επιδρομές του Ισραήλ, που διαρκούν πλέον δεύτερο 24ωρο, πλήττουν στόχους βαθιά στην ιρανική επικράτεια. Σύμφωνα με αναφορές, τα ισραηλινά μαχητικά χρησιμοποίησαν τον εναέριο χώρο της Συρίας και του Ιράκ — γεγονός που επιβεβαιώθηκε από την ιρακινή κυβέρνηση η οποία κατέθεσε διαμαρτυρία στον ΟΗΕ.
Το εύρος της επιχείρησης συνδέεται άμεσα με τη στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή, η οποία προωθεί στενότερη συνεργασία Ισραήλ και αραβικών μοναρχιών, στο πλαίσιο της επέκτασης των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Οι αραβικές χώρες αρκούνται σε λεκτικές καταδίκες
Η αντίδραση των αραβικών κρατών περιορίζεται σε ανακοινώσεις καταδίκης, χωρίς περαιτέρω πρακτικά μέτρα. Το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, πλην Μπαχρέιν, ο Λίβανος και η Ιορδανία εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους, ενώ η Σαουδική Αραβία χαρακτήρισε τις ισραηλινές επιθέσεις «παραβίαση του διεθνούς δικαίου» και κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να παρέμβει.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία, ο Σαουδάραβας ΥΠΕΞ Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν προέτρεψε τον Ιρανό ομόλογό του να αποφύγει την περαιτέρω κλιμάκωση.
Παράλληλα, αρκετές χώρες έκλεισαν τον εναέριο χώρο τους — επί της ουσίας μόνο για πολιτικές πτήσεις — ενώ σύμφωνα με πληροφορίες, οι περιορισμοί αυτοί δυσκόλεψαν και τη διέλευση ιρανικών drones και πυραύλων.
Η Συρία σιωπά – Η Τουρκία παρατηρεί
Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η απουσία οποιασδήποτε τοποθέτησης από τη συριακή κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι ο εναέριος χώρος της χρησιμοποιείται από τα ισραηλινά μαχητικά. Η Δαμασκός, σε μεγάλο βαθμό αποδυναμωμένη, φαίνεται ανίκανη να αντιδράσει, ενώ το Ισραήλ διατηρεί ήδη εδώ και χρόνια ισχυρή επιρροή στις εσωτερικές της εξελίξεις.
Η Τουρκία, παρά τη ρητορική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεν προχώρησε σε ουσιαστικές ενέργειες. Σύμφωνα με αναλύσεις, η Άγκυρα γνώριζε λεπτομέρειες της ισραηλινής επιχείρησης αλλά επέλεξε ρόλο παρατηρητή. Όπως ανέφερε το Yetkin Report, η επίθεση εξελίχθηκε σε έξι διαδοχικά κύματα, με τις ισραηλινές δυνάμεις να επιχειρούν μέσα από τον συριακό και ιρακινό εναέριο χώρο.
Το Ιράκ επιβεβαίωσε τις παραβιάσεις, προσφεύγοντας στον ΟΗΕ για την κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας του.
Προς ευρύτερη ανάφλεξη ή αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν;
Η Άγκυρα φαίνεται να ερμηνεύει τις ισραηλινές κινήσεις όχι μόνο ως στρατιωτική δράση κατά του πυρηνικού προγράμματος, αλλά και ως απόπειρα αλλαγής καθεστώτος στην Τεχεράνη. Άλλωστε, Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν κρύβουν την πρόθεση τους, ενώ φωτογραφίες του γιου του Σάχη με ισραηλινούς υπουργούς ενισχύουν αυτό το σενάριο.
Το σχέδιο που ξεκίνησε ως «Bomb Iran» φαίνεται πλέον να υλοποιείται υπό την έμμεση πολιτική κάλυψη των ΗΠΑ, με την υπόλοιπη Μέση Ανατολή να στέκεται αμήχανη μπροστά στην κλιμάκωση.
Το ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι αν η σύγκρουση θα περιοριστεί ή αν τελικά θα παρασύρει την περιοχή σε μια νέα γενικευμένη ανάφλεξη.
