Βιώνουν και φέτος εξαντλητικές υπερωρίες, αμείβονται πενιχρά και διαμένουν σε κοντέινερ ή υπόγεια μαζί με ακόμη τέσσερα, πέντε ή και έξι άτομα ενώ οι εργοδότες – ευρισκόμενοι σε οίστρο εργοδοτικής παραβατικότητας – δε διστάζουν να δημοσιοποιούν κραυγαλέα παράνομες και αντι-εργατικές αγγελίες για εύρεση προσωπικού;
Ρεπορτάζ: Βαλάντου Γιαννακούδη
Και φυσικά όλα αυτά υπό την ηχηρή απουσία της επιθεώρησης εργασίας η οποία δείχνει να έχει «παραιτηθεί» από τον ρόλο της αφήνωντας τα «ποντίκια» να στήνουν χορό σε βάρος των εργαζομένων.
Το νοσηρό και επαναλαμβανόμενο φαινόμερο της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου με θύματα τους εργαζομένους του κλάδου δυστυχώς επέστρεψε για ακόμη μια χρονιά σε μια μάταιη προσπάθεια να ισορροπήσει από την μία πλευρά η πολυτέλεια, η άνεση και η υψηλή παροχή υπηρεσίων για τον/την επισκέπτη/τρια με την προβληματική -από την άλλη πλευρά- έλλειψη προσωπικού και τις ανησυχητικές συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των ίδιων.
«Φέτος ξεκινήσαμε τη σεζόν έχοντας ξεπεράσει τις 80.000 κένες θέσεις εργασίας σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δώσει εργοδοτικοί φορείς όπως ο ΣΕΤΕ. Οι κενές θέσεις στα ξενοδοχεία είναι περίπου 50.000, ενώ στην εστίαση 33.000 με αυξητικές τάσεις», αναφέρει ο Γιώργος Χότζογλου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργατών Επισιτισμού και Τουρισμού μιλώντας στην politic.gr.
Μιλώντας για τους λόγους που προκάλεσαν αποστροφή στους εποχικούς εργαζόμενους να επιστρέψουν στον τουρισμό ο κ. Χότζογλου κατονομάζει τρεις βασικές αιτίες. «Καταρχάς, είμαστε ο κλάδος που χτυπήθηκε όσο κανείς άλλος από την πανδημία. Ήμασταν σχεδόν δύο χρόνια κλειστά και ο τουρισμός και η εστίαση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλοί επαγγελματίες του κλάδου να μην αντέξουν οικονομικά και να στραφούν σε άλλους επαγγελματικούς τομείς είτε μεταναστεύσανε σε ανταγωνιστικές ως προς την Ελλάδα χώρες με καλύτερους μισθούς και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η δεύτερη αιτία είναι πως μετά την επανεκκίνηση του κλάδου ήρθαμε αντιμέτωποι με μια εργοδοτική παρανομία που όμοια της δεν είχαμε συναντήσει ούτε την εποχή των σκληρών μνημονίων. Αυτό σε συνδυασμό με τις κενές θέσεις που είχαν αρχίσει να δημιουργούνται προκάλεσαν ένα εκρηκτικό μείγμα. Η εντατικοποίηση χτύπησε κόκκινο, τα εργατικά ατυχήματα επίσης και οι παράλλογες απαιτήσεις των εργοδοτών εκτινάχτηκαν».
Όπως επεξηγεί περαιτέρω ο κ. Χότζογλου ο λόγος που η εργοδοτική αυθαιρεσία ξεπέρασε τα εσκαμμένα είναι η ψήφιση του νόμου Χατζηδάκη το καλοκαίρι του 2021 μετατρέποντας την επιθεώρηση εργασίας σε ανεξάρτητη αρχή. «Δεν μετατράπηκε σε ανεξάρτητη αρχή αλλά σε μία αόρατη αρχή, υποστελεχωμένη χωρίς να κάνει τη δουλειά της» σχολιάζει ο ίδιος.
«Μεγάλοι τουριστικοί προορισμοί εξακολουθούν να μην έχουν επιθεώρηση εργασίας όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη και η Πάρος. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να πάνε μέχρι τη Σύρο για να κάνουν την καταγγελία τους! Αναφορικά με την Κρήτη, στον νομό Χανίων υπάρχει μία (!) μόνο επιθεωρήτρια», εξηγεί ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργατών Επισιτισμού και Τουρισμού.
«Η τρίτη και η κυριότερη αιτία είναι η εγκατάλειψη που νιώθουν οι εποχικά εργαζόμενοι τους χειμερινούς μήνες. Το επίδομα εργασίας που εισπράτουμε έχει περιοριστεί σε χρονική διάρκεια στους τρεις μήνες (από τους πέντε μήνες) από την εποχή των μνημονίων (2013).
Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ένας/μία εργαζόμενος/η που προσλαμβάνεται στη Βόρειο Ελλάδα όπου οι καιρικές συνθήκες δεν ευνοούν για επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου απολύεται τέλη Σεπτεμβρίου και επιδοτείται από ΔΥΠΑ για Οκτώβρη, Νοέμβρη και Δεκέμβρη ενώ από τον Γενάρη μέχρι τον Μάη καλείται να επιβιώσει χωρίς εισόδημα. Έχουμε κάνεις άπειρες προσπάθειες από το 2018 με την τότε υπουργό εργασίας κα. Αχτσιόγλου αλλά και με τους επόμενους υπουργούς», αναφέρει ο κ. Χόντογλου ολοκληρώνοντας την παράθεση των αιτιών που σχετίζονται με τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και φέτος.
«Αν δε λυθεί το θέμα της επιβίωσης των εργαζομένων τους νεκρούς μήνες δε θα έχουμε επιστροφή των επαγγελματιών στον κλάδο και κάθε χρόνο θα συζητάμε και ίδια και τα ίδια», τονίζει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας.
Μιλώντας για τα δικαίωματα των εργαζομένων αξίζει να τονιστεί αναφορικά με τις γυναίκες πως μία εποχική εργαζόμενη δεν δικαιούται το επίδομα μητρότητας, καθώς για να το λάβει η ενδιαφερόμενη θα πρέπει να έχει σύμβαση αορίστου χρόνου.
Τα πρώτα μηνύματα από τους εργαζόμενους της τουριστικής σεζόν 2024
Τις μάταιες ελπίδες του ίδιου αλλά και γενικότερα του κλάδου πως οι συνθήκες διαμονής των εργαζομένων θα εμφανίζονταν βελτιωμένες φέτος μοιράζεται ο κ. Χότζογλου λέγοντας χαρακτηριστικά πως «πιστεύαμε ότι το πρόβλημα της διαμονής είχε διορθωθεί εν μέρη.
«Ωστόσο, ήδη από πέρσι αλλά ειδικά φέτος έχουν επανέλθει οι τρώγλες, τα υπόγεια και τα κοντέινερ. Βλέπουμε πάλι εργαζόμενους να κοιμούνται κάτω από τις πισίνες. Βλέπουμε πάλι εργαζόμενους τις πρώτες μέρες που πάνε στο νησί να δουλέψουνε να κοιμούνται στις παραλίες και τα παγκάκια μέχρι να βρεθεί λύση» περιγράφει ο ίδιος σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που λαμβάνει από τους εργαζομένους.
«Επανήλθαν φέτος στη Μύκονο τα κοντέινερ για να μένουν οι εργαζόμενοι τα οποία έχουν καλύψει με καλαμιές καθώς έχουν απαγορευτεί. Τα κτίρια μας είναι παλιά. Υπάρχει τρομερό πρόβλημα με τη στέγαση. Βλέπουμε πάλι σε 25-30 τ.μ. να κοιμούνται 4 ακόμη και 6 άτομα και πολλές φορές και διαφορετικού φύλου» προσθέτει στη συνέχεια ο κ. Χότζογλου.
Χαμηλότερο το επίπεδο εξυπηρέτησης των τουριστών φέτος
Τα πρώτα σημάδια πως η φετινή τουριστική σεζόν θα είναι κατώτερη των προσδοκιών στην παροχή τουριστικών υπηρεσιών έγιναν αντιληπτά κατά τη διάρκεια του Πάσχα. «Παραδοσιακά η περίοδος του Πάσχα είναι το crash test για τη σεζόν που έρχεται. Τα μηνύματα που πήραμε από συναδέλφους που ξεκίνησαν δουλειά το Πάσχα είναι δυστυχώς απογοητευτικά.
Είμαστε 30% πιο ακριβοί από πέρσι. Οι τιμές για ένα δωμάτιο σε ένα πεντάστερο all inclusive ξενοδοχείο θα φτάσουν τα 420 ευρώ το βράδυ για ένα δίκλινο, ενώ παράλληλα ενημερώνουμε τους πελάτες -που έχουν δαπανήσει ένα τέτοιο ποσό- πως η καμαριέρα θα περνάει κάθε δεύτερη μέρα!
Οι έλλειψεις προσωπικού είναι φανερές και στην εστίαση, καθώς με τις υπάρχουσες συνθήκες ένας σερβιτόρος αντιστοιχεί σε 50 πελάτες. Ακόμη, τα beach bars που δουλεύουν μέσα στα ξενοδοχεία συρρικνώνονται» επισημαίνει ο κ. Χότζογλου.
«Οι ελλείψεις είναι σε άκρως εξειδικευμένες ειδικότητες με πρωταθλητή την κουζίνα, δεν έχουμε μάγειρες και σεφ ούτε για δείγμα. Ακολουθούν οι καμαριέρες – τεράστιο πρόβλημα – και φυσικά και άλλες ειδικότητες όπως οι υπάλληλοι υποδοχής και οι σερβιτόροι. Δεν λείπει ανειδίκευτο προσωπικό όπως εργαζόμενοι στη λάτζα ή γενικών καθηκόντων. Γι’ αυτό και όταν ακούμε για μετακλήσεις άτομων από τρίτες χώρες μας ακούγετε σαν ανέκδοτο» σημειώνει ο ίδιος εξειδικεύοντας περαιτέρω το ζήτημα των κενών θέσεων εργασίας.
Αδιανόητες αγγελίες εργοδοτικής αυθαιρεσίας
Ούτε τα προσχήματα δεν κρατούν πλέον οι εργοδότες οι οποίοι δε διστάσουν να δημοσιεύσουν άκρως προβληματικές αγγελίες όπως μας επικοινωνεί ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργατών Επισιτισμού και Τουρισμού. «Δημοσιεύονται αγγελίες οι οποίες είναι ακραία προκλητικές. Για παράδειγμα, υπάρχει δημοσιευμένη αγγελία για το νησί της Μυκόνου για θέση στο μπαρ με μισθό 1600 ευρώ, ασφάλιση, εργασία επτά μέρες την εβδομάδα και ωράριο 8:00 το πρωί με 8:00 το βράδυ. Διαμονή με τρία γεύματα την ημέρα. Θέλω να τονίσουμε πως η διαμονή και η διατροφή δεν είναι κάποια εξτρά παροχή. Είναι συμβατικός όρος από τη συλλογική σύμβαση εργασίας και υπάρχει παρακράτηση από τον μισθό μας για τη σίτιση και τη στέγαση. Ακόμη, στην αγγελία αναφέρεται πως θα αποδίδονται στον εργαζόμενο το 15% από τα φιλοδωρήματα. Το υπόλοιπο 85% που πάει;» διερωτάται ο κ. Χότζογλου περιγράφοντας μία αγγελία εργασίας που παραβαίνει τα εργατικά δικαιώματα και συνεχίζει με μία ανάλογη αγγελία που δημοσίευσε η ίδια επιχείρηση. Αυτήν την φορά αναζητείται σερβιτόρος για την παραλία με μισθός 1500 ευρώ και ασφάλιση, η οποία επίσης δεν αποτελεί κάποιο προνόμιο αλλά νομιμο δικαίωμα. Η συγκεκριμένη εργασία απασχόλησης είναι επίσης για επτά μέρες την εβδομάδα και το ωράριο είναι 10.00 πμ με 20.00μμ. Αναγράφεται, όπως μας λέει ο ίδιος, πως προσφέρεται διαμονή με τρία γεύματα μέσα στην ημέρα και θα αποδίδονται στον/η εργαζόμενο-η το 20% των φιλοδωρημάτων.
«Σε αυτές τις αγγελίες βλέπουμε μια ωμή παραβίαση τόσο της εργατικής νομοθεσίας όσο και της συλλογικής σύμβασης εργασίας» σχολιάζει εμφανώς προβληματισμένος ο κ. Χότζογλου.
Στην ερώτηση για ποιον λόγο αυτές παραβάσεις μένουν ατιμώρητες και δεν καταγγέλονται ο κ. Χότζογλου απαντά πως «αυτό συμβαίνει διότι δεν υπάρχει βούληση ή γιατί ο ΣΕΠΕ δεν υφίσταται. Εμείς από την πρώτη μέρα που έφτασε αυτή η αγγελία στα χέρια μας την έχουμε προωθήσει και στο υπουργείο εργασίας και στο σώμα επιθεώρησης. Δυστυχώς απάντηση δεν έχουμε πάρει».
«Μου λένε συνάδελφοι στην Κρήτη πως παρακαλάνε τις επιθεωρήσεις εργασίας να βγούνε έξω για ελέγχους και δεν βγαίνουν. Δε βγαίνουν γιατί δεν πληρώνονται, δεν τους καλύπτουν τις βενζίνες και δεν τους καλύπτουν την εργασία πέραν του 8ώρου» καταγγέλει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας.
«Δεν υπάρχει περίπτωση επιθεωρητής εργασίας να κάνει έλεγχο τα Σαββατοκύριακα γιατί το ωράριό τους είναι πενθήμερο» συμπληρώνει στη συνέχεια.
Που μπορεί να απευθυνθεί ο/η εργαζόμενος-η που υφίσταται εργοδοτικές αυθαιρεσίες;
«Μπορεί να απευθυνθεί στο σωματείο του/της. Να απευθυνθεί στα κλαδικά σωματεία που έχουμε ανά νομό σε όλη τη χώρα ή στα επιχειρησιακά. Ή ειδάλλως κατευθείαν εδώ στην ομοσπονδία. Εμείς αναδεικνύουμε τα θέματα και πιστέψτε μας κάθε φορά υπάρχει λύση. Άρα είναι θέμα παρακίνησης και βούλησης» απαντά ο κ. Χότζογλου καλώντας τους εργαζόμενους να μη διστάζουν να μιλούν.
Σχολιάζοντας την περιβόητη και πολυδιαφημισμένη εφαρμογή JOBmatch που υπόσχεται να φέρει σε επικοινωνία εργοδότες και εργαζόμενους, ο κ. Χότζογλου σημειώνει πως «με το JOBmatch καταργούνται στην πράξη οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας που έχουν υπογραφεί με τους εργοδότες. Ειναι μια ηλεκτρονική διαπραγμάτευση εργαζόμενου και εργοδότη. Μέσω αυτής της πλατφόρμας καταργούνται θεσμικοί όροι της σύμβασης και καταργούνται μια σειρά από επιδόμα και προσαυξήσεις. Αυτά όλα τα έχουμε καταγγείλει και ζητάμε άμεσα την απόσυρση αυτής της πλατφόρμας».
Τέλος, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας επαναλαμβάνει το αίτημα να δοθούν κίνητρα προκειμένου να επιστρέφουν οι επαγγελματίες του κλάδου στη σεζόν, ειδάλλως θα συνεχίσει να διαιωνίζεται το ίδιο πρόβλημα κάθε χρόνο.
