Η κυβέρνηση προβάλλει την παρουσία της Αμερικανίδας πρέσβειρας ως απάντηση στις επικρίσεις ότι η Αθήνα δεν έχει ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας με τη διοίκηση Τραμπ.
Οι ενεργειακές συμφωνίες που υπεγράφησαν μεταξύ Ελλάδας-Ουκρανίας και παρουσιάστηκαν από την κυβέρνηση ως μια στρατηγική επιτυχία με πολλαπλές γεωπολιτικές αποδόσεις, είναι η μια όψη του νομίσματος. Και αυτό γιατί πίσω από τη θετική επικοινωνιακή εικόνα υπάρχουν γκρίζες ζώνες που αμφισβητούν το αφήγημα του Μεγάρου Μαξίμου, κενά και υπερβολές που αποτελούν την… άλλη όψη.
Παρότι η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η Ελλάδα καθίσταται περιφερειακός ενεργειακός κόμβος, μια σημαντική παράμετρος είναι ότι οι υποδομές που θα μπορούσαν να στηρίξουν πλήρως αυτόν τον ρόλο δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Για παράδειγμα ο Κάθετος Διάδρομος βρίσκεται σε αρχικό στάδιο ενεργοποίησης, οι επεκτάσεις του δικτύου δεν έχουν πλήρως υλοποιηθεί και η δυνατότητα σταθερής τροφοδοσίας της Ουκρανίας παραμένει ερωτηματικό, κυρίως λόγω των περιορισμών του υφιστάμενου ευρωπαϊκού δικτύου. Την ίδια στιγμή η πραγματική ενεργειακή αναβάθμιση της χώρας προϋποθέτει έργα που είτε καθυστερούν είτε δεν έχουν πλήρη χρηματοδότηση.
Ο αμερικανικός παράγοντας
Ένα άλλο σημείο που πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους είναι ότι η παρουσία της αμερικανικής πλευράς δεν ισοδυναμεί με στρατηγική σχέση. Σαφώς και η κυβέρνηση προβάλλει την παρουσία της Αμερικανίδας πρέσβειρας ως απάντηση στις επικρίσεις ότι η Αθήνα δεν έχει ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας με τη διοίκηση Τραμπ. Ωστόσο, η συμμετοχή διπλωματικών εκπροσώπων στις υπογραφές διεθνών συμφωνιών αποτελεί -πολλές φορές- μια τυπική διαδικασία και δεν συνιστά απόδειξη ουσιαστικής σχέσης ή προνομιακού καναλιού επικοινωνίας. Παράλληλα, η ίδια η αμερικανική ενεργειακή πολιτική, ιδίως σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές LNG, καθορίζεται από την αγορά, όχι από πολιτικές αποφάσεις στον Λευκό Οίκο. Επομένως, η κυβερνητική προσπάθεια να εμφανιστεί ως «επιβεβαίωση της στενής σχέσης με την Ουάσιγκτον» μπορεί να θεωρηθεί -και εν μέρει είναι- υπερβολική.
Το οικονομικό όφελος παραμένει ασαφές
Ενώ η κυβέρνηση μιλά για αναπτυξιακή δυναμική και επενδύσεις, εκείνο που δεν πρέπει να περνά στα ψιλά είναι το γεγονός ότι έως τώρα δεν έχουν δημοσιοποιηθεί στοιχεία που να απαντούν με ακρίβεια σε ορισμένα ποιοτικά ζητήματα. Πιο συγκεκριμένα, ποιο θα είναι το πραγματικό οικονομικό όφελος για το ελληνικό κράτος, αν οι ενεργειακές ροές θα διακρίνονται από σταθερότητα σε βάθος χρόνου και πώς οι νέες συμφωνίες θα επηρεάσουν το κόστος ενέργειας για τους καταναλωτές. Σε αυτά τα τρία βασικά ερωτήματα απαντήσεις δεν έχουν δοθεί, γεγονός που ενισχύει την καχυποψία όσων υποστηρίζουν ότι το αφήγημα περί «πρωταγωνιστικού ρόλου της Ελλάδας» μοιάζει περισσότερο με επικοινωνιακή στόχευση παρά με αντικειμενική αποτύπωση των δεδομένων.
Από την υπερπροβολή στην πραγματικότητα
Συνοψίζοντας, ουδείς αμφισβητεί ότι οι ενεργειακές συμφωνίες Ελλάδας–Ουκρανίας είναι αναμφίβολα σημαντικές. Όμως οι κυβερνητικές διακηρύξεις παρουσιάζουν μια εικόνα πιο «μεγάλη» από αυτήν που αντικειμενικά προκύπτει. Οι ενεργειακές υποδομές μας βρίσκονται ακόμη υπό εξέλιξη, η αμερικανική σχέση δεν έχει αλλάξει δομικά, το οικονομικό όφελος παραμένει θολό και η πραγματική γεωπολιτική επιρροή της χώρας περιορισμένη. Ως εκ τούτου πρόκειται για μια εξέλιξη με αδιαμφισβήτητο ενδιαφέρον, αλλά όχι για το στρατηγικό άλμα που περιγράφει το Μέγαρο Μαξίμου.
