Σε φάση μεγάλων αλλαγών εισέρχεται η ελληνική ακτοπλοΐα, με την κυβέρνηση να δρομολογεί επενδύσεις άνω του 1 δισ. ευρώ για τον πράσινο εκσυγχρονισμό του στόλου και την αναβάθμιση των υπηρεσιών στις άγονες γραμμές.
Μέσω ευρωπαϊκών πόρων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων σχεδιάζεται η χρηματοδότηση νέων ναυπηγήσεων, ενεργειακών αναβαθμίσεων και μεγάλων μετασκευών, ενώ οι νέες τετραετείς συμβάσεις στις επιδοτούμενες γραμμές υπόσχονται σταθερά δρομολόγια, κοινωνικές παροχές για τους νησιώτες και μεγαλύτερη πρόσβαση σε κεφάλαια για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Από το ποσό για τον πράσινο εκσυγχρονισμό του ακτοπλοϊκού στόλου, η δημόσια στήριξη θα ανέλθει στα 300 εκατ. ευρώ και θα προέλθει από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, που χρηματοδοτείται από τα έσοδα του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) και κάθε χρόνο θα ανανεώνεται.
Οι δράσεις που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα ανανέωσης των πλοίων της ακτοπλοΐας στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα CO₂ και στην αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης των πλοίων, ενισχύοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα των θαλάσσιων μεταφορών.
Πρόκειται για τρεις κατηγορίες παρεμβάσεων και αφορούν νέες ναυπηγήσεις, ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενων πλοίων και μεγάλες μετασκευές.
Καθώς τα χρήματα από το Ταμείο Εκσυχρονισμού θα συγκεντρώνονται σταδιακά έως το 2032, προβλέπεται ενδιάμεση χρηματοδότηση μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, που μπορεί να καλύψει άμεσα τη δημόσια συνεισφορά και να προσφέρει χαμηλότοκα δάνεια έως 700 εκατ. ευρώ.
Ο συνδυασμός επιχορηγήσεων και δανεισμού θα κινητοποιήσει ιδιωτικά και ευρωπαϊκά κεφάλαια για να εκσυγχρονιστεί ο στόλος και να δοθεί ώθηση στη ναυπηγική βιομηχανία της χώρας.
Πάντως η πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει αυτή τη στιγμή η μεγαλύτερη πρόκληση για την ελληνική ακτοπλοΐα, ειδικά για τις μικρές και μονοβάπορες εταιρείες, που αδυνατούν να απευθυνθούν σε τράπεζες για την κατασκευή νέων πλοίων χωρίς ισχυρές εγγυήσεις ή συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας.
Σύμφωνα με στελέχη της ακτοπλοϊκής αγοράς, το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα σκληρό και απαιτείται μηχανισμός επιχειρηματικής υποστήριξης.
Στελέχη της ακτοπλοϊκής αγοράς προτείνουν τη δημιουργία ενός νέου ειδικού Ταμείου, στο οποίο θα έχουν πρόσβαση όλες οι ακτοπλοϊκές εταιρείες βάσει ξεκάθαρων κανόνων και κριτηρίων.
Σημειώνεται επίσης ότι από το ΕΣΠΑ 2021-2027 έχει ήδη εξασφαλιστεί ένα κονδύλι 80 εκατ. ευρώ για το «πρασίνισμα» της ακτοπλοΐας, ωστόσο η Ε.Ε. ζητά κάθε εκταμίευση να θεωρείται δημόσια επένδυση.
Παρ’ όλα αυτά, τα κονδύλια αυτά παραμένουν διαθέσιμα και μπορούν να αξιοποιηθούν εφόσον υπάρξει το κατάλληλο πλαίσιο.
Στο μεταξύ, μια νέα εποχή στα θαλάσσια δρομολόγια των άγονων γραμμών εγκαινιάζει ο πρόσφατος διαγωνισμός του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ο οποίος αποκτά τετραετή διάρκεια και συνολικό ύψος χρηματοδότησης περίπου 668 εκατ. ευρώ.
Ήδη, το Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών γνωμοδότησε και ολοκλήρωσε σε δύο συνεδριάσεις του το θέμα της κάλυψης των γραμμών για τις ανάγκες που υπάρχουν.
Παράλληλα, αναμένεται η έγκριση της χρηματοδότησης από το συναρμόδιο υπουργείο, ο έλεγχος από την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια η ανάρτηση των προκηρύξεων στη διαύγεια.
Για τους νησιώτες, η νέα διαδικασία σημαίνει σταθερά και αξιόπιστα δρομολόγια, αλλά και πρόσθετες κοινωνικές παροχές.
Ιδιαίτερη θέση στο πρόγραμμα κατέχει η τριετής γραμμή ro-ro Κερατσίνι – Μεστά – Σίγρι – Αλεξανδρούπολη, στο πλαίσιο της οποίας θα μεταφέρονται δωρεάν 70 νταλίκες εβδομαδιαίως.
Η καινοτόμος αυτή πρόταση αποσκοπεί στη μείωση του κόστους για την κοινωνία και τις επιχειρήσεις, αλλά και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Σημειώνεται ότι οι νέες τετραετείς συμβάσεις για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες φέρνουν προβλεψιμότητα και οικονομική ασφάλεια.
Επισημαίνεται ότι αυτή τη στιγμή 24 μικρές ακτοπλοϊκές εταιρείες, κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές, δεν μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση εξαιτίας των περιορισμένων ιδίων κεφαλαίων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας, ετησίως 57 πλοία επιδοτούνται για την εξυπηρέτηση 73 γραμμών, διασφαλίζοντας τη σύνδεση των πιο απομακρυσμένων νησιών με την ηπειρωτική χώρα.
Ο υπουργός Ναυτιλίας, Βασίλης Κικίλιας, έχει τονίσει ότι «η νησιωτικότητα δεν αποτελεί μειονέκτημα, αλλά συγκριτικό πλεονέκτημα».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
