Μια νέα εποχή εγκαινιάζεται για την εκπαίδευση του προσωπικού στον ελληνικό σιδηρόδρομο. Ήδη έχει ξεκινήσει η κατάρτιση των μηχανοδηγών στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου Αμαξοστοιχιών (ETCS) με τη χρήση προσομοιωτή σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα στο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του ΟΣΕ, στου Ρέντη.
Μάλιστα, η εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος αυτόματης πέδησης τρένων δεν αποτελούσε μέρος της σύμβασης 717, η οποία αφορούσε μόνο τα συστήματα τηλεδιοίκησης – σηματοδότησης. Πρόκειται για μια πρόσθετη δικλείδα ασφαλείας που έρχεται να συμπληρώσει το πλέγμα των απαραίτητων συστημάτων για την ασφαλή λειτουργία του σιδηροδρόμου.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα όλοι οι μηχανοδηγοί εκπαιδεύονται στο σύστημα αυτόματης πέδησης, το οποίο θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία εντός του 2026 στον κεντρικό άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Μια εξέλιξη που σηματοδοτεί την ουσιαστική αναβάθμιση της ασφάλειας στον ελληνικό σιδηρόδρομο.
Ο αναπληρωτής Υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης δήλωσε: «Σε συνεργασία με τους μηχανοδηγούς, προχωράμε την εκπαίδευση με επαγγελματισμό και τη χρήση σύγχρονης τεχνολογίας, για ένα σύστημα που εδώ και πολλά χρόνια θα έπρεπε να έχει προχωρήσει και επιτέλους έχουμε σαφή και ορατή πρόοδο. Για πρώτη φορά οι μηχανοδηγοί και σε επόμενο στάδιο και οι σταθμάρχες, εκπαιδεύονται με σύγχρονους προσομοιωτές».
Την εκπαίδευση στο ETCS υποδέχτηκαν θετικά και οι μηχανοδηγοί, με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Προσωπικού Έλξης Κώστα Γενιδούνια να δηλώνει: «Η λειτουργία του ETCS θα αλλάξει (επιτέλους) την πραγματικότητα στον Ελληνικό Σιδηρόδρομο».
Ο προσομοιωτής δίνει στους μηχανοδηγούς τη δυνατότητα να εξοικειωθούν με τις λειτουργίες του ETCS και να εκπαιδευτούν στη διαχείριση έκτακτων περιστατικών μέσα σε ασφαλές, ελεγχόμενο περιβάλλον. Παράλληλα, από τον νόμο που ψηφίστηκε το καλοκαίρι, προβλέπεται εντός του 2026 η λειτουργία υπερσύγχρονου κέντρου εκπαίδευσης με προσομοιωτές για μηχανοδηγούς και σταθμάρχες, ώστε η κατάρτιση να γίνεται ρεαλιστικά, υπό χρονική και ψυχολογική πίεση, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση κρίσιμων σεναρίων.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, στο ETCS θα εκπαιδευτούν όλοι οι μηχανοδηγοί των σιδηροδρομικών εταιρειών και του ΟΣΕ, συνολικά περίπου 300 άτομα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης έξι μηνών. Η εκπαίδευση υλοποιείται σε συνεργασία με τη Σιδηροδρομική Ακαδημία των Γερμανικών Σιδηροδρόμων (DB Rail Academy).
Η εκπαίδευση εξελίσσεται κανονικά τις τελευταίες εβδομάδες στην ειδική αίθουσα προσομοίωσης, ενώ πρακτική πραγματοποιείται στο πεδίο, στη διαδρομή Οινόη-Τιθορέα. Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που το πρόγραμμα εκπαίδευσης των μηχανοδηγών συνδυάζει θεωρία, προσομοίωση και πραγματικές δοκιμές, ώστε οι οδηγοί να εξοικειωθούν με τη λογική του ETCS Level 1 και τις παρεμβάσεις του συστήματος όταν παραβιάζονται κανόνες ασφαλείας.
Ο φορητός προσομοιωτής αναπαριστά εικονική σιδηροδρομική γραμμή εξοπλισμένη με ETCS L1 και παρέχει στους εκπαιδευτές τη δυνατότητα να μεταβάλλουν αιφνιδιαστικά τις συνθήκες, εισάγοντας για παράδειγμα εμπόδιο στη γραμμή, προκειμένου να αξιολογείται η ανταπόκριση του μηχανοδηγού και η ορθή χρήση των λειτουργιών του συστήματος. Κεντρικό ζητούμενο αποτελεί ο κάθε μηχανοδηγός να γνωρίζει πώς να ενεργοποιεί και να ρυθμίζει το ETCS επί του συρμού, έτσι ώστε να τίθεται αυτόματα σε λειτουργία η πέδηση όταν απαιτείται.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας προβλέπεται επίσης η δημιουργία ελληνικού τμήματος διαδρομής μήκους 10 χιλιομέτρων μέσα στον προσομοιωτή, ώστε η εξάσκηση να γίνεται και σε ελληνικό περιβάλλον. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης έχει διάρκεια τριών ημερών, με δύο ημέρες θεωρίας και μία ημέρα πρακτικής. Το θεωρητικό σκέλος καλύπτει την αρχή λειτουργίας των αυτόματων συστημάτων προστασίας συρμού, τη δομή του ERTMS και του ETCS Level 1, τις καταστάσεις λειτουργίας, τα επίπεδα πέδησης, την ενεργοποίηση του ETCS επί συρμού και τα συναφή κανονιστικά ζητήματα.
Ακολουθεί η πρακτική στο πεδίο και ολοκληρώνεται με εξέταση στον προσομοιωτή για την πιστοποίηση των μηχανοδηγών στη λειτουργία του συστήματος ελέγχου αμαξοστοιχιών. Η εκπαίδευση διεξάγεται σε κοινό εβδομαδιαίο προγραμματισμό με την εκπαίδευση μηχανοδηγών και σταθμαρχών στο υποσύστημα φωνητικής ραδιοεπικοινωνίας GSM-R.
Παράλληλα, σχεδιάζεται για το 2026 η εκ βάθρων αναβάθμιση του κέντρου εκπαίδευσης με υπερσύγχρονους προσομοιωτές για μηχανοδηγούς και σταθμάρχες, ώστε η εκπαίδευση να προσομοιώνει τη χρονική και ψυχολογική πίεση των πραγματικών βαρδιών και να περιλαμβάνει διαχείριση σεναρίων κρίσης.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της ευρύτερης αναβάθμισης της Ακαδημίας Εκπαίδευσης, ο ΟΣΕ θα προχωρήσει στην προμήθεια full-motion προσομοιωτή οδήγησης τρένου, με κινούμενη πλατφόρμα που αναπαριστά με ρεαλισμό επιτάχυνση, πέδηση, δυσμενείς καιρικές συνθήκες, καμπύλες και σήματα, χωρίς να απαιτείται πραγματική κυκλοφορία στο δίκτυο.
Η αξιοποίηση προσομοιωτών βέβαια δεν περιορίζεται στη βελτίωση των τεχνικών δεξιοτήτων. Σε ελεγχόμενο περιβάλλον καλλιεργούνται επικοινωνία, ομαδική εργασία, λήψη αποφάσεων υπό πίεση, διαχείριση άγχους και επίλυση προβλημάτων, στοιχεία τα οποία κρίνονται καθοριστικά για ένα ασφαλές και αξιόπιστο σύστημα.
Η έναρξη της εκπαίδευσης στον προσομοιωτή ETCS, αλλά και ο σχεδιαζόμενος εκσυγχρονισμός της εκπαιδευτικής υποδομής, συνιστούν βασικές παρεμβάσεις στην πορεία προς την ενεργοποίηση του αυτόματου συστήματος πέδησης το 2026 και την εμπέδωση ενιαίων διαδικασιών ασφάλειας και διαλειτουργικότητας στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Με την ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης στη Θεσσαλία, ο κεντρικός άξονας Αθήνα-Θεσσαλονίκη θα λειτουργεί έως το τέλος του επόμενου έτους με ενεργή σηματοδότηση, τηλεδιοίκηση και αυτόματο σύστημα πέδησης.
Φωτογραφικό υλικό: Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
