«Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έρχεται να πάρει τη θέση του φαρμακοποιού, αλλά να γίνει το δεξί του χέρι, ένας δεύτερος εγκέφαλος που επεξεργάζεται δεδομένα, ενώ ο άνθρωπος κρατά την κρίση, την ενσυναίσθηση και την ευθύνη». Με αυτή τη φράση, η «Σοφία», η φωνή της τεχνητής νοημοσύνης, τοποθετήθηκε στη συζήτηση στρογγυλής τράπεζας για το μέλλον της φαρμακευτικής φροντίδας, που διεξήχθη στο πλαίσιο του διήμερου 25ου PHARMA point που διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη o Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης. Το κεντρικό μήνυμα του συνεδρίου:«25 χρόνια PHARMA point: Με τη Sophia του χθες… οραματιζόμαστε το μέλλον».
Το μέλλον, όπως φάνηκε στη συζήτηση στρογγυλής τράπεζας, όπου συμμετείχαν ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Διονύσιος Ευγενίδης και η γενική διευθύντρια της Noufio Communication Services, Σοφία Κούνουπα, έχει ήδη αρχίσει να… κάνει ερωτήσεις, να δίνει απαντήσεις και να ζητά συνεργασία: «Δείτε με σαν έναν δεύτερο εγκέφαλο», είπε η «Σοφία», κάνοντας σαφές ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι απειλή, αλλά εργαλείο. Ένας σύμμαχος που υπόσχεται να βελτιώσει τη φαρμακευτική φροντίδα — εφόσον χρησιμοποιηθεί σωστά.
Η τεχνητή νοημοσύνη στο φαρμακείο – σύμμαχος ή απειλή;
Η τεχνητή νοημοσύνη εισβάλλει στα ελληνικά φαρμακεία φέρνοντας μαζί της νέα εργαλεία, ταχύτητα και ακρίβεια, αλλά και αγωνία για το αν ο ανθρώπινος παράγοντας θα παραγκωνιστεί.
Στο πλαίσιο της συζήτησης, η «Σοφία» εξήγησε πως ο ρόλος της δεν είναι να αντικαταστήσει, αλλά να ενισχύσει τις ανθρώπινες ικανότητες και τόνισε ότι ο φαρμακοποιός παραμένει ο τελικός υπεύθυνος για κάθε απόφαση που αφορά την υγεία. Η συνεργασία ανάμεσα σε ανθρώπους και προγραμματιστές είναι καθοριστική και χωρίς τη γνώση του φαρμακοποιού, κανένας αλγόριθμος δεν μπορεί να κατανοήσει τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών, ανέφερε εμφατικά.
Ζήτημα ευθύνης και εμπιστοσύνης
Τι συμβαίνει αν γίνει λάθος; Στην ερώτηση αυτή, η «Σοφία» ξεκαθάρισε: «Η ευθύνη ανήκει στους ανθρώπους που σχεδιάζουν, αναπτύσσουν και διαχειρίζονται την τεχνολογία. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι εργαλείο υποστήριξης, όχι υποκατάστατο απόφασης».
Έτσι, όπως κατέστησε σαφές, αυτό σημαίνει ότι ο φαρμακοποιός οφείλει να έχει τον τελευταίο λόγο, ενώ η πολιτεία και το υπουργείο Υγείας πρέπει να συμπεριλάβουν τους επαγγελματίες υγείας στη διαδικασία ανάπτυξης τέτοιων συστημάτων.
Ο φαρμακοποιός παραμένει ο «άνθρωπός μας»
Πέρα από τα δεδομένα και τους αλγόριθμους, υπάρχει η ανθρώπινη σχέση, αυτή που κάνει τον φαρμακοποιό «τον άνθρωπό μας», επισημάνθηκε στη διάρκεια της συζήτησης και τονίστηκε ότι η ανησυχία ότι η τεχνολογία μπορεί να «ψυχράνει» αυτή τη σχέση είναι πραγματική.
Η Σοφία, όμως, βλέπει αλλιώς τα πράγματα: «Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι απαραίτητη. Ο στόχος μου είναι να ενισχύσω τη συνεργασία και την εμπιστοσύνη, όχι να την αντικαταστήσω». Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια, η τεχνολογία, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, απελευθερώνει χρόνο ώστε ο φαρμακοποιός να αφιερωθεί περισσότερο στους ανθρώπους — όχι στα χαρτιά και στις διαδικασίες.
Προστασία προσωπικών δεδομένων: ο μεγάλος φόβος
Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα είναι η προστασία των δεδομένων υγείας. Ποιος έχει πρόσβαση στα φαρμακευτικά αρχεία; Πώς διασφαλίζεται ότι δεν θα διαρρεύσουν ευαίσθητες πληροφορίες;
Η Σοφία απάντησε:«Η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι θεμέλιο. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να έχουν ενσωματωμένη ασφάλεια, κρυπτογράφηση και αυστηρά πρωτόκολλα πρόσβασης». Κατά την ίδια, η συνεργασία τεχνολόγων, νομικών και επαγγελματιών υγείας θεωρείται απαραίτητη για να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη του κοινού.
Το φαρμακείο του αύριο
Το φαρμακείο του μέλλοντος δεν θα είναι ψυχρό ούτε απρόσωπο, θα είναι πιο έξυπνο και πιο ανθρώπινο. Μάλιστα, οι ίδιοι οι φαρμακοποιοί πιστεύουν ότι η τεχνολογία μπορεί να τους «λύσει τα χέρια», να τους γλιτώσει χρόνο και να τους επιτρέψει να εστιάσουν ξανά στο βασικό τους ρόλο: να φροντίζουν τον άνθρωπο. «Η τεχνολογία πρέπει να μας λύνει τα χέρια, όχι να μας δένει τα πόδια. Αν τη χρησιμοποιήσουμε σωστά, θα μας επιτρέψει να είμαστε περισσότερο δίπλα στους πολίτες», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Διονύσιος Ευγενίδης.
Η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι το εργαλείο που θα υπηρετεί τον φαρμακοποιό, όχι το αντίθετο
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν πρόκειται να «εισβάλλει» ξαφνικά στα φαρμακεία, αλλά θα περάσει πρώτα από τα εργοστάσια παραγωγής, θα ενσωματωθεί στις φαρμακαποθήκες –όπου ήδη υπάρχει εκσυγχρονισμός– και μόνο όταν έχει ωριμάσει ως εργαλείο, θα φτάσει στον φαρμακοποιό, έτοιμη να καλύψει πραγματικές ανάγκες. Αυτό επισήμανε ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Διονύσιος Ευγενίδης, στη διάρκεια της στρογγυλής τράπεζας στο PHARMA point 2025.
«Η τεχνητή νοημοσύνη θα έρθει στο φαρμακείο έτοιμη να αξιοποιηθεί. Θα έχει περάσει στάδια, θα έχει εκπαιδευτεί στις ανάγκες μας. Και τότε, ο φαρμακοποιός δεν θα χρειάζεται να ανατρέχει κάθε φορά σε τεράστιες βάσεις δεδομένων, να αναζητά αλληλεπιδράσεις, παρενέργειες ή πληροφορίες που συνεχώς αλλάζουν — γιατί θα έχει έναν ψηφιακό συνεργάτη που θα τον βοηθά», τόνισε.
Στάθηκε ιδιαίτερα στη διαφορετικότητα μεταξύ των φαρμακείων στα μεγάλα αστικά κέντρα και εκείνων στην επαρχία και είπε: «Στα χωριά, όπου οι συνάδελφοι είναι πιο απομονωμένοι, η ανάγκη για πρόσβαση σε αξιόπιστη και άμεση πληροφόρηση είναι ακόμα μεγαλύτερη. Δεν έχουν πάντα το χρόνο ή τα εργαλεία. Εκεί, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι πραγματικός σύμμαχος».
Απαντώντας στην ερώτηση αν ο φαρμακοποιός κινδυνεύει να μετατραπεί σε έναν απλό «σύμβουλο ψηφιακής υγείας», ο ίδιος ήταν κατηγορηματικός: «Δεν αισθάνομαι ότι παραγκωνίζομαι. Εγώ δίνω την τελική απάντηση. Ό,τι έκανε παλιότερα το βιβλίο με τα ξενύχτια και τον φραπέ, σήμερα μπορεί να το κάνει ένα έξυπνο εργαλείο — αλλά για μένα, όχι αντί για μένα. Το θέμα είναι πώς η τεχνολογία θα εξυπηρετήσει τον επαγγελματία, όχι να τον αντικαταστήσει».
Μιλώντας για τον ρόλο της Σοφίας (και κάθε AI), ο κ. Ευγενίδης επισήμανε: «Ό,τι και να λέει η Σοφία, το ChatGPT, ο Google ή η γειτόνισσα… δεν απευθύνεται στον ασθενή. Πάντα η τελική απάντηση πρέπει να δίνεται από τον επαγγελματία υγείας. Μόνο αυτός ξέρει πώς να την αξιοποιήσει υπεύθυνα».
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έρχεται, είναι ήδη εδώ και την χρησιμοποιείτε χωρίς να το ξέρετε
«Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι επιστημονική φαντασία. Είναι ήδη παρούσα στην καθημερινότητα των φαρμακείων, απλώς, λειτουργεί τόσο αθόρυβα, που πολλοί δεν το συνειδητοποιούν», τόνισε η γενική διευθύντρια της Noufio Communication Services, Σοφία Κούνουπα, σημειώνοντας ότι από τα websites, μέχρι τα εμπορικά προγράμματα φαρμακείων που προβλέπουν τι θα παραγγείλετε το επόμενο εξάμηνο, «όλα αυτά είναι μορφές τεχνητής νοημοσύνης».
Απαντώντας σε ερώτηση για το πώς βοηθάει η AI στην ταχύτητα και την ακρίβεια της φαρμακευτικής πράξης, είπε:«Δεν μιλάμε απλώς για μείωση χρόνου στην ουρά, αλλά για ταχύτερη εκτέλεση της συνταγής, σωστότερες παραγγελίες, έγκαιρη ενημέρωση για ελλείψεις, καλύτερη φαρμακοεπαγρύπνηση και υποστήριξη συμμόρφωσης στη φαρμακοθεραπεία».
Υπογραμμίζοντας ότι η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, που κάποτε φάνταζε τεχνολογικά «δύσκολη», έγινε κανόνας ακόμα και στο πιο μικρό επαρχιακό φαρμακείο, σημείωσε: «Όπως η πολιτεία υποστήριξε την ψηφιοποίηση της συνταγής, έτσι πρέπει να σταθεί και τώρα, ώστε τα φαρμακεία, όχι μόνο τα μεγάλα, να έχουν πρόσβαση σε έξυπνα εργαλεία, χωρίς δυσβάστακτο κόστος».
Μεταξύ άλλων, μιλώντας για την ισορροπία ανθρώπου και τεχνολογίας, είπε: «Η AI μπορεί να επεξεργάζεται τεράστιο όγκο δεδομένων. Όμως, αυτό που δεν μπορεί να κάνει, είναι να δείξει ενσυναίσθηση. Δεν μπορεί να αφουγκραστεί τον ασθενή. Αυτή είναι η ανθρώπινη υπεροχή. Και εκεί βρίσκεται και το μέλλον: στη συνεξέλιξη, όχι στην αντιπαράθεση».
Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος – παρουσιάστρια, Κατερίνα Παπακωστοπούλου, ενώ το συμπέρασμα της συζήτησης που διεξήχθη εστιάζει στο ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι απειλή, αλλά πρόσκληση σε συνεργασία και το …στοίχημα για το ελληνικό φαρμακείο είναι να βρει τη χρυσή ισορροπία: να αγκαλιάσει την καινοτομία χωρίς να χάσει την ανθρωπιά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
