Δραματική υστέρηση σε αριθμό διδακτόρων ανά 1000 κατοίκους παρουσιάζουν οι περισσότερες τουριστικές περιοχές της Ελλάδας, με τη Χαλκιδική να φιγουράρει στην τελευταία θέση και την Κρήτη ν’ αποτελεί την πιο «τρανταχτή» εξαίρεση. Το εύκολο χρήμα που μπορεί να αποδώσει ο τουρισμός φαίνεται ότι πείθει πολλούς νέους και νέες ότι η επένδυση χρόνου για τη συνέχιση των σπουδών τους θα τους στερήσει ένα σημαντικό έσοδο, έτσι και αλλιώς προσβάσιμο με ένα απλό πτυχίο.
Αντίθετα, στις σχετικά φτωχότερες περιοχές της Ελλάδας, φαίνεται ότι υπάρχει έφεση στην απόκτηση όσο το δυνατόν περισσότερης μόρφωσης, καθώς το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης θεωρείται από πολλούς ως ένας τρόπος διαφυγής από τις στερήσεις του χαμηλού εισοδήματος. «Ο δρόμος από τη φτώχεια στα γράμματα είναι μια αξιοπρόσεκτη ελληνική ιδιαιτερότητα», λέει ο δρ Ιωάννης Πήτας, καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ και κύριος ερευνητής του ΕΚΕΤΑ/ΙΠΤΗΛ. Παρατηρούμε ότι οι τουριστικές περιοχές γεννούν λίγους διδάκτορες και συντηρούν λίγους κατόχους διδακτορικού ως κατοίκους.
Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο νομός Χαλκιδικής, όπου -βάσει εκτιμήσεων- έχουν γεννηθεί μόλις 0,55 διδάκτορες ανά 1000 κατοίκους, ή οι Κυκλάδες, με 1,39/1000, όταν για παράδειγμα ο νομός Κοζάνης έχει γεννήσει 8,16 και ο νομός Ιωαννίνων 8,71 διδάκτορες/1000 κατοίκους. Επιπλέον, ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα αποτελέσματα όταν κοιτάμε πόσοι από αυτούς τους διδάκτορες μένουν μόνιμα στην περιοχή τους.
Όπως αναφέρει, «οι κάτοικοι των τουριστικών περιοχών δεν ενδιαφέρονται να σπουδάσουν πολλά χρόνια. Εισάγουν γνώση για τις ανάγκες τους μέσω εσωτερικής μετανάστευσης εξειδικευμένου επιστημονικού δυναμικού. Έτσι εξηγείται γιατί οι καθηγητές και γιατροί δεν βρίσκουν σπίτια στα τουριστικά νησιά: είναι ξενομερίτες. Η ιδιόμορφη εισαγωγή εγκεφάλων στις τουριστικές περιοχές φαίνεται να περιορίζεται σε κάλυψη γενικών αναγκών (παιδεία, υγεία) και διοίκησης τουριστικών επιχειρήσεων.
Κατά τον δρα Πήτα, αν θέλουμε ο ελληνικός τουρισμός να αναπτυχθεί περαιτέρω με θετικό τρόπο, οι αναλογίες αυτές θα πρέπει ν’ αλλάξουν. «Ο τουρισμός του ήλιου και της θάλασσας έχει τα όρια του, όχι μόνον λόγω περιβαλλοντικών περιορισμών, αλλά και διότι η ανάπτυξή του επηρέασε αρνητικά το επιστημονικό δυναμικό των τουριστικών περιοχών.»
56.000 διδακτορικά στην Ελλάδα
Για να καταλήξει στα συμπεράσματά του, άντλησε στοιχεία από έρευνα σε δείγμα 10.295 κατόχων διδακτορικού και έκανε αναγωγή των ευρημάτων της ανά χίλιους κατοίκους στα περίπου 56.000 διδακτορικά που ήταν καταγεγραμμένα τον φετινό Νοέμβριο στην Ελλάδα. «(…) Βάσει του πληθυσμού της Ελλάδας, έχουμε 5,34 διδάκτορες/1000 κατοίκους. Αν κάνουμε αναγωγή του αριθμού των διδακτόρων ειδικά στον πληθυσμό 25-64 ετών, ο αριθμός αυτός αυξάνεται σε 6,5/1000, δηλαδή αρχίζει να πλησιάζει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 11 διδάκτορων ανά 1000 κατοίκους, για αυτή την ηλικιακή ομάδα».
Τα κοινά χαρακτηριστικά των πρωταθλητών και η περίπτωση της Εράτυρας
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας είναι πρωταθλήτρια, «γεννώντας» 6,38 διδάκτορες/1000 κατοίκους. Η Περιφέρεια Αττικής και η Περιφέρεια Ηπείρου είναι δεύτερη και τρίτη αντίστοιχα, με 6,36 και 6,3 διδάκτορες/1000 κατοίκους. Τα Ιωάννινα πρωταγωνιστούν σε επίπεδο νομού, έχοντας «γεννήσει» 8,7 διδάκτορες/1000 κατοίκους. Αρκετά πιο κάτω, στην τρίτη και τέταρτη θέση, κατατάσσονται οι νομοί Θεσσαλονίκης και Λάρισας.
«Αν εξαιρέσουμε την Περιφέρεια Αττικής, οι πρωταθλήτριες Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Έχουν χαμηλό εισόδημα ανά κάτοικο και απέκτησαν Πανεπιστήμιο σχετικά πρόσφατα. Η γενέτειρά μου Εράτυρα Κοζάνης, με τους μόλις 738 κατοίκους, είχε ανέκαθεν παράδοση στα γράμματα κι έχει γεννήσει 12,12 διδάκτορες/1000 κατοίκους, πάνω από τον πανελλαδικό μέσο όρο».
«Βεβαίως, δεν φθάνει μόνον η έφεση και η επιμονή στα γράμματα. Πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει δωρεάν δημόσια πανεπιστημιακή εκπαίδευση».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
