Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά σήμερα μια μεγάλη δεσποτική γιορτή, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, και στον προσφυγικό οικισμό της Νέας Κρώμνης, σε ένα από τα ομορφότερα προάστια της πόλης της Δράμας, πανηγυρίζει ένας ιδιαίτερος ναός, που είναι πλέον άμεσα συνδεδεμένος με τον Ποντιακό Ελληνισμό. Ο λόγος για τη Λαυρεντιανή Μονή ή αλλιώς Νέα Σουμελά, ο ναός της οποίας τιμάται στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
Παραμονή της μεγάλης γιορτής, η χαρά των εκατοντάδων πιστών, μελών ποντιακών συλλόγων και σωματείων που κατέκλυσαν τον περίβολο της επιβλητικής μονής, ήταν διάχυτη στα πρόσωπά τους. Για πρώτη φορά, μετά την εκ βάθρων ανακατασκευή του από τον μακαριστό μητροπολίτη Δράμας κυρό Παύλο, ο ναός άνοιξε τις πόρτες του σε πιστούς, προσκυνητές και απλούς επισκέπτες.
Πρόκειται για ένα μνημειακό ναό που προκαλεί τον θαυμασμό του επισκέπτη με τις εντυπωσιακές ψηφιδωτές εικόνες και κτητορικές επιγραφές, τις ορθομαρμαρώσεις, τα περίτεχνα ανάγλυφα πλακίδια iznik, αλλά και τα συμβολικά κειμήλια που τον κοσμούν. Σε όλο το ναό είναι διάχυτη η αίσθηση πως ο Πόντος παραμένει μια ζώσα πραγματικότητα και όχι απλώς μια ξεχασμένη ιστορία.
Εισερχόμενος ο επισκέπτης στον κυρίως ναό αντικρίζει έναν σταυρό λαυξευμένο στην πέτρα με χρονολογία 1902, την οποία ο μακαριστός μητροπολίτης Δράμας έφερε το 1997 από την Κρώμνη του Πόντου.
Στο παρεκκλήσι, στη δυτική πλευρά του ναού, με το ξυλόγλυπτο τέμπλο, που τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου, υπάρχει μια μοναδική αναπαράσταση του Πόντου από πέτρες, ενώ η φράση «Ξηρανθήτω ημίν ο λάρυγξ εάν επιλαθώμεθα σου, ω πατρία Πόντια γη» εκφράζει την αφοσίωση και την αγάπη για την πατρίδα.
Το αρχικό ναΰδριο που κατασκευάστηκε ήταν η πρώτη προσπάθεια αναβίωσης της Παναγίας Σουμελά του Πόντου στη δεκαετία του 1930. Ιδρύθηκε από τον τότε μητροπολίτη Χαλδίας Λαυρέντιο Παπαδόπουλο εκ Βαρενούς της Κρώμνης (1922-1928) και γι’ αυτό ονομάζεται Λαυρεντιανή.
Ένας ναός που θα κρατά άσβεστη τη μνήμη του Πόντου
Ο Λαυρέντιος εγκαθίδρυσε τον πρώτο ναό στη μνήμη της Παναγίας Σουμελά στην Ελλάδα, τοποθέτησε το πρώτο αντίγραφο της εικόνας, προτού ακόμα μεταφερθεί αυτή στην Ελλάδα από τον Πόντο. Γι’ αυτό και ονόμασε τη μονή Νέα Σουμελά. Το πρώτο καθολικό, εγκαινιάστηκε το 1927, αλλά κατεδαφίστηκε το 2006 λόγω στατικών προβλημάτων.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο καθηγητής Ιστορίας και επιστημονικός συνεργάτης της Έδρας Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ κατά την αναφορά του στην ιστορία της μονής, υπογράμμισε τη σημασία της μνήμης του Ποντιακού Ελληνισμού.
Η ολοκλήρωση της κατασκευής του εντυπωσιακού λατρευτικού οικοδομήματος, χτισμένου στα πρότυπα αγιορείτικων εκκλησιών, σταμάτησε σχεδόν βίαια μετά τον αδόκητο θάνατο του μητροπολίτη Παύλου. Ωστόσο, είναι σίγουρο ότι θα συνεχίσει να αποτελεί ένα πνευματικό ανάχωμα λήθης και έναν ιερό τόπο που κρατά άσβεστη την μνήμη του Πόντου.
Ο νέος μητροπολίτης Δράμας κ. Δωρόθεος καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να συνεχιστεί το έργο του προκατόχου του, προκειμένου να τιμηθεί η μνήμη τόσο του πρώτου κτήτορα της Μονής, μητροπολίτη Χαλδίας Λαυρέντιου όσο και των τελευταίων μοναχών της Παναγίας Σουμελά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
