Στην ταινία Το Προξενιό της Άννας (1972), ο σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης τοποθετεί για πρώτη φορά σε πρώτο πλάνο τον χαρακτήρα της υπηρέτριας, ο οποίος παραδοσιακά ήταν συμπληρωματικός στον Παλιό Ελληνικό Κινηματογράφο. Στην ταινία Πέτρινα Χρόνια (1985), η πρωταγωνίστρια καταπιέζεται από τον κρατικό μηχανισμό λόγω της ιδεολογίας της. Στο έργο Νύφες (2004), που διαδραματίζεται το 1922, οι γυναίκες αναλαμβάνουν αποστολές προς όφελος των οικογενειών τους.
Ο τρόπος με τον οποίο αναπαριστά το γυναικείο φύλο ο Παντελής Βούλγαρης εξετάζεται στο βιβλίο «Έμφυλα πρότυπα στον κινηματογράφο του Παντελή Βούλγαρη» (Εκδόσεις Αιγόκερως) του Γιάννη Γκροσδάνη. Ο ίδιος δήλωσε ότι «Ο κινηματογράφος είναι ένα εξαιρετικό μέσο για να αποτυπώσουμε την πραγματικότητα», εξηγώντας ότι η έρευνά του πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής του εργασίας.
Το αρχικό σώμα της μελέτης περιλάμβανε τις ταινίες ‘Το Προξενιό της Άννας’, ‘Πέτρινα Χρόνια’, ‘Νύφες’ και ‘Μικρά Αγγλία’, ενώ για την έκδοση προστέθηκαν ‘Ήσυχες Μέρες του Αυγούστου’ και συνεντεύξεις με τις πρωταγωνίστριες των ταινιών. Ο Γκροσδάνης σημείωσε ότι «Ο Παντελής Βούλγαρης είναι ένας πολύ ιδιαίτερος σκηνοθέτης, που αγαπάει και προσέχει τους χαρακτήρες του».
Στο βιβλίο εξετάζεται η γυναικεία απεικόνιση στον ελληνικό κινηματογράφο, καλύπτοντας την περίοδο από τη δεκαετία του 1920 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ο Γκροσδάνης εξήγησε ότι «μιλάμε για μία μελέτη που αναλύει τη θέση της γυναίκας στον 20ο αιώνα στην ελληνική πραγματικότητα».
Η ταινία ‘Προξενιό της Άννας’ προσφέρει επίσης ενδιαφέροντα σχόλια σχετικά με τα εργασιακά και οικογενειακά στοιχεία. Η πρωταγωνίστρια εργάζεται ως υπηρέτρια σε μεσοαστικό σπίτι της δεκαετίας του 1970, όπου οι κοινωνικές πραγματικότητες αποτυπώνονται για πρώτη φορά σε πρώτο πλάνο. Στην ταινία ‘Πέτρινα Χρόνια’, η γυναίκα καταπιέζεται από τον κρατικό μηχανισμό, που είναι κυρίως ανδρικός, αποτυπώνοντας την ιστορική πραγματικότητα της εποχής.
Η ταινία ‘Ήσυχες Μέρες του Αυγούστου’ παρουσιάζει γυναίκες που παραμένουν με τα προσωπικά τους τραύματα, ωστόσο αναζητούν διεξόδους και αποδέχονται τις συνέπειες των επιλογών τους. Ο Παντελής Βούλγαρης είναι ένας εξαιρετικός παρατηρητής της ιστορικής πραγματικότητας της χώρας μας και τη σχολιάζει με έναν πολύ εσωτερικό τρόπο.
Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Έμφυλα πρότυπα στον κινηματογράφο του Παντελή Βούλγαρη», οργανώνεται σήμερα στο πλαίσιο του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ανοιχτή συζήτηση στο Green Room Café (Κινηματογράφος Ολύμπιον) στις 18:00, με τη συμμετοχή του συγγραφέα και άλλων καταξιωμένων προσωπικοτήτων.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
