Από τα κουνούπια που μεταφέρουν ασθένειες μέχρι τις μέλισσες που παράγουν το «υγρό χρυσάφι» της ελληνικής γης, η κλιματική αλλαγή δεν επηρεάζει μόνο το περιβάλλον μας, αλλάζει τη βιολογία των εντόμων και ανατρέπει τους κανόνες της δημόσιας υγείας και της αγροτικής παραγωγής. Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται ραγδαία, ήρθε η ώρα το ελληνικό μέλι – προϊόν σύμβολο ποιότητας και αυθεντικότητας – να αποκτήσει τη θέση που του αξίζει στην παγκόσμια αγορά.
Τα θέματα αυτά ανέλυσαν σε βάθος ο Ερευνητής Α’-Εντομολόγος, Δρ Α. Μιχαηλάκης, προϊστάμενος Εργαστηρίου Εντόμων και Παρασίτων Υγειονομικής Σημασίας και ο ερευνητής Α’ -Χημικός, Δρ Κ. Κασιώτης, αναπληρωτής γενικός διευθυντής Επιστημονικών Θεμάτων, κατά τη διάρκεια σημερινής ημερίδας του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου (ΜΦΙ). Θέμα της ημερίδας: «Δράσεις του ΜΦΙ για την ανάδειξη ευκαιριών στον αγροτικό τομέα και τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών». Πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 89ης ΔΕΘ.
Ορατή απειλή για τη δημόσια υγεία
«Η κλιματική αλλαγή δεν αλλάζει μόνο το περιβάλλον μας, αλλάζει και τη βιολογία των κουνουπιών και μαζί της τους κανόνες της δημόσιας υγείας», επισήμανε ο Δρ Α. Μιχαηλάκης, ο οποίος παρουσίασε μια νέα και ανησυχητική πραγματικότητα για τα κουνούπια-διαβιβαστές στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα δεδομένα από το εκτεταμένο δίκτυο επιτήρησης της Περιφέρειας Αττικής που συντονίζει το ΜΦΙ από το 2021, τα κουνούπια όπως το Culex pipiens (κοινό κουνούπι) και το Aedes albopictus (Ασιατικό κουνούπι τίγρης) εμφανίζουν παρατεταμένη δραστηριότητα ακόμη και μέσα στον χειμώνα, γεγονός πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα, όπως γνωστοποίησε ο ίδιος.
Για τον ιό του Δυτικού Νείλου, επισήμανε ότι παραμένει ο πιο επικίνδυνος φλαβοϊός με ενδημική παρουσία στη χώρα, με καταγραφές θετικών δειγμάτων ακόμη και κατά τους χειμερινούς μήνες. Παράλληλα, όπως πρόσθεσε, καταγράφηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και ο ιός Usutu (USUV), που μεταδίδεται επίσης από το κοινό κουνούπι, θέτοντας νέα δεδομένα για την επιτήρηση και τον σχεδιασμό πολιτικών προστασίας.
Κλιματική αλλαγή – Ιδανικές συνθήκες για επιβίωση και εξάπλωση
Η αύξηση της θερμοκρασίας και η επιμήκυνση της περιόδου ζωής των εντόμων δημιουργούν το τέλειο «περιβάλλον» για την αναπαραγωγή και εξάπλωση των διαβιβαστών, σημείωσε ο Δρ Μιχαηλάκης και πρόσθεσε ότι πλέον η εποχικότητα έχει καταρρεύσει και η επιδημιολογική εγρήγορση απαιτεί 12μηνη παρακολούθηση.
Καινοτόμες λύσεις στην πρώτη γραμμή – Από την επιτήρηση στην πρόληψη
Στο πλαίσιο αυτό, όπως εξήγησε, το ΜΦΙ εφαρμόζει πρωτοποριακές μεθόδους βιολογικής καταπολέμησης, όπως η τεχνική στείρων εντόμων (SIT και boosted-SIT), με πιλοτικές εφαρμογές που δείχνουν θετικά αποτελέσματα. Συμπληρωματικά, ενεργοποιούνται δράσεις ενημέρωσης πολιτών, από πόρτα-σε-πόρτα καμπάνιες μέχρι την καινοτόμα εφαρμογή για τα κινητά μας Mosquito Alert, που αξιοποιεί τη συμβολή των πολιτών στον εντοπισμό εστιών.
Σε ό,τι αφορά την εντομολογική επιτήρηση, ο ίδιος επισήμανε εμφατικά ότι δεν πρόκειται για μια απλώς επιστημονική διαδικασία, αλλά για ένα στρατηγικό εργαλείο πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης. Όπως εξήγησε, οι δράσεις του ΜΦΙ σε συνεργασία με φορείς υγείας, μεταξύ αυτών και ο ΕΟΔΥ, στον οποίο ο ίδιος είναι αναπληρωματικό μέλος διοικητικού συμβουλίου, θωρακίζουν τη δημόσια υγεία απέναντι σε απειλές που επιταχύνονται από την κλιματική κρίση.
«Χρειαζόμαστε περισσότερη επιστήμη, περισσότερη τεχνολογία και περισσότερη επαγρύπνηση, γιατί τα κουνούπια δεν περιμένουν», τόνισε ο ίδιος αναδεικνύοντας τον ρόλο της έγκαιρης πληροφόρησης και της συλλογικής δράσης ως αναχώματα στη νέα εποχή υγειονομικών κινδύνων.
Το ελληνικό μέλι εθνικός πλούτος & αναξιοποίητο συγκριτικό πλεονέκτημα της γεωργίας
Με τη φράση «ήρθε η ώρα το ελληνικό μέλι να αποκτήσει τη θέση που του αξίζει στην παγκόσμια αγορά», ο Δρ Κασιώτης παρουσίασε τη συστηματική και επιστημονικά τεκμηριωμένη προσπάθεια του Ινστιτούτου για την ανάδειξη της ποιότητας του ελληνικού μελιού. Τονίζοντας ότι παρότι η αξία του είναι αδιαμφισβήτητη, απαιτούνται στοχευμένες ενέργειες προβολής και τεκμηρίωσης, για να κατοχυρωθεί διεθνώς και να διεκδικήσει τη θέση του, ακόμα και ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).
Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε, το ΜΦΙ, την τελευταία 15ετία, έχει αναπτύξει σημαντική ερευνητική δραστηριότητα στον τομέα των χημικών αναλύσεων και προσδιορισμών ποιοτικών χαρακτηριστικών, εντοπίζοντας μοναδικούς χημικούς δείκτες που διαφοροποιούν τα ελληνικά μέλια. Αυτοί οι δείκτες, όπως πρόσθεσε, μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλείο για τη διεθνή αναγνωρισιμότητα και την προστιθέμενη εμπορική τους αξία.
Ο ίδιος έκανε αναφορά σε σημαντικές επιστημονικές δημοσιεύσεις, όπως αυτές για το μέλι «’Αναμα» της Ικαρίας και το μέλι πορτοκαλιάς, σε συνεργασία με το Γενικό Χημείο του Κράτους, καθώς και στη δυναμική συμμετοχή του ΜΦΙ σε ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά προγράμματα.
«Το μέλι δεν είναι απλώς τρόφιμο, είναι πολιτιστική κληρονομιά, εθνικός πλούτος και αναξιοποίητο συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής γεωργίας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Επόμενα βήματα: Από τα εργαστήρια στη διεθνή αναγνώριση
Το ΜΦΙ στοχεύει στην ενίσχυση του προφίλ του ελληνικού μελιού ως πιστοποιημένο προϊόν αυθεντικότητας, προσδίδοντάς του προστιθέμενη αξία και ανταγωνιστικότητα στις αγορές του εξωτερικού. «Το μέλι είναι ο καθρέφτης του φυσικού μας πλούτου και ένα από τα πιο αυθεντικά τρόφιμα της χώρας. Η επιστήμη έχει πλέον τα εργαλεία για να το προστατεύσει, να το αναδείξει και να το κατοχυρώσει διεθνώς», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
