Στο πρόγραμμα μουσικής ανάπτυξης βρεφών και νηπίων που λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη, οι γονείς φέρνουν τα παιδάκια τους μια φορά την εβδομάδα για έναν κύκλο δώδεκα εβδομάδων. Κάθε δύο με τρία λεπτά εκτίθενται σε διαφορετικού είδους ερεθίσματα που σχετίζονται με τη μελωδία, τον ρυθμό, την κίνηση, την τονικότητα, το ηχόχρωμα διαφορετικών μουσικών οργάνων, την αρμονία, τη μουσική μίμηση, τον μουσικό αυτοσχεδιασμό και πολλά ακόμη. Οι συγκεκριμένες μουσικές εμπειρίες ενεργοποιούν διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου των μικρών παιδιών, δημιουργώντας μια δικτύωση για τη μουσική, η οποία συνοδεύει κάθε άνθρωπο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του και επηρεάζει, εκτός από τη μουσική, μια σειρά άλλων λειτουργιών όπως η γλώσσα και η κοινωνική έκφραση.
Σε ένα αντίστοιχο πλαίσιο, ηλικιωμένοι, άνδρες και γυναίκες, συμμετέχουν σε ομάδες μια φορά την εβδομάδα, τραγουδώντας, εκφραζόμενοι μέσα από την κίνηση, παίζοντας και ακούγοντας μουσικά όργανα. Η διαδικασία αυτή προάγει τη βελτίωση της αναπνοής, του κορεσμού στο οξυγόνο και της συναισθηματικής υγείας, ενώ παράλληλα επιβραδύνεται η γήρανση και η εξασθένιση της λειτουργικότητας των ατόμων.
Τον τρόπο με τον οποίο η μουσική ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου στα βρέφη και επιβραδύνει τη γήρανση στους ηλικιωμένους εξηγεί η Λήδα Στάμου, καθηγήτρια του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και επιστημονικά υπεύθυνη του προγράμματος μουσικής ανάπτυξης βρεφών και νηπίων «Baby Artist» και του προγράμματος Μουσικής Ευεξίας και Θεραπείας για την τρίτη ηλικία «Αγέρας». Η έρευνα των τελευταίων τριάντα χρόνων δείχνει ότι τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής είναι καθοριστικά για την ανάπτυξη πολλών ανθρώπινων δεξιοτήτων, ειδικά στη μουσική κατανόηση και έκφραση.
Όπως επισημαίνει, έχει αναπτυχθεί μια συγκεκριμένη μεθοδολογία εστιασμένη στη μουσική ανάπτυξη παιδιών ηλικίας 0 έως 3 ετών. Αυτή εφαρμόζεται σε ένα χαρούμενο και παιγνιώδες κοινωνικό περιβάλλον, όπου τα μικρά παιδιά που δεν μιλούν και δεν περπατούν καταφέρνουν να τραγουδούν και να κινούνται στο ρυθμό. «Αυτή η ηλικία είναι σφουγγάρι. Το να λειτουργήσει κανείς δημιουργικά με τη μουσική καλλιεργείται από την πρώτη μέρα», υπογραμμίζει.
Η ίδια παρομοιάζει τις εγκεφαλικές λειτουργίες ανάπτυξης της μουσικής δεξιότητας με εκείνες που αφορούν τη γλώσσα και εξηγεί πώς η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε μουσικά ερεθίσματα δημιουργεί ένα δίκτυο για τη μουσική, όπως συμβαίνει με τη γλώσσα.
Η κ. Στάμου ξεκίνησε το πρόγραμμα μουσικής ανάπτυξης το 2001 και έχει παρατηρήσει τον θετικό αντίκτυπο της μουσικής σε άλλες ικανότητες, όπως η γλώσσα και η συναισθηματική νοημοσύνη. Παράλληλα, τονίζει τη σημασία του ρόλου των γονέων στην εκπαίδευση των παιδιών μέσω της μουσικής.
Στο άλλο άκρο της ζωής, οι έρευνες αποδεικνύουν τον αντίκτυπο της μουσικής στους ηλικιωμένους, βελτιώνοντας τη φυσική, ψυχική και κοινωνική τους υγεία. Η μουσική δημιουργεί παρεμβάσεις που προάγουν την ευζωία και καταπολεμούν τη μοναξιά, ενώ η μουσικοθεραπεία σε πολλές χώρες συνταγογραφείται ως μέρος της φροντίδας για την τρίτη ηλικία.
Πρόσφατα, πραγματοποιήθηκε συνεργασία μεταξύ μικρών παιδιών και ηλικιωμένων σε συναυλία, επιβεβαιώνοντας την αλληλεπίδραση και την υποστήριξη που μπορούν να προσφέρουν οι ηλικιωμένοι σε άλλες γενιές.
Η μουσική, ως μέσο επικοινωνίας και σύνδεσης, αποδεικνύει ότι μπορεί να ενώνει τις γενιές και να προσφέρει πλούσια οφέλη στην ανάπτυξη και την ευημερία.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
