Στο Κάτω Νευροκόπι της Δράμας, όπου η ιστορία ανασαίνει μέσα από το βουνό, βρίσκεται το οχυρό Λίσσε, ένα από τα πιο ηρωικά οχυρά της «Γραμμής Μεταξά». Αγέρωχο, αυστηρό και ταυτόχρονα ανθρώπινο, το Λίσσε αποτελεί σύμβολο αντίστασης, μνήμης και ελευθερίας.
Στις 6 Απριλίου 1941, οι στρατιώτες του οχυρού αντιστάθηκαν με απαράμιλλο θάρρος απέναντι στις γερμανικές δυνάμεις, υπερασπιζόμενοι κάθε μέτρο γης, κάθε πέτρα, κάθε στοά. Το οχυρό δεν κατελήφθη ποτέ στη μάχη· παραδόθηκε μόνο όταν η Θεσσαλονίκη είχε ήδη πέσει.
Το λευκό μάρμαρο και οι ασβεστωμένοι τοίχοι του μνημείου ακτινοβολούν κάτω από το φως του ήλιου, πάνω από την ομώνυμη τοπική κοινότητα Οχυρού του δήμου Κάτω Νευροκοπίου. Είναι δύσκολο ο επισκέπτης να μην κοντοσταθεί, καθώς από μακριά μοιάζει με κυκλαδίτικο εξωκκλήσι σε έναν πρασινωπό λόφο.
Η αντίθεση αυτή των χρωμάτων είναι το πρώτο δυνατό συναίσθημα που δημιουργείται καθώς ο επισκέπτης ανηφορίζει προς το οχυρό του Λίσσε. Ογδόντα τέσσερα χρόνια μετά, παραμένει ένα σημαντικό κέντρο ιστορικής μνήμης και αλήθειας με καθηλωτική θέα σε όλο το οροπέδιο του Κάτω Νευροκοπίου. Εκείνο που χαρακτηρίζει σήμερα το χώρο αυτό είναι το ιδιαίτερο «πάντρεμα» που έχει επιτευχθεί ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας.
Η ιστορία ζωντανεύει με την τεχνολογία
Η παραμονή της 28ης Οκτωβρίου αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο οχυρό Λίσσε, ένα τόπο όπου το «Όχι» του 1940 αντηχεί ξανά, μέσα από τις φωνές και τις σκιές εκείνων που δεν λύγισαν. Είναι ένα μάθημα ελευθερίας που δεν περιορίζεται σε μια επέτειο, αλλά συνεχίζει να εμπνέει και να ενώνει.
Η επίσκεψη στο Οχυρό Λίσσε σήμερα δεν είναι μια απλή περιήγηση. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας Εικονικής Πραγματικότητας (VR), ο επισκέπτης φορά την ειδική μάσκα και ταξιδεύει πίσω στον χρόνο, βλέποντας τη κατασκευή των οχυρών και ακούγοντας τις αφηγήσεις των γεγονότων όπως ακριβώς συνέβησαν.
Η ιστορία παύει να είναι απλή αφήγηση και γίνεται εμπειρία. Μέσα στις στοές, μια ολογραφική προβολή στρατιώτη του 1941 υποδέχεται τον επισκέπτη, περιγράφοντας τη ζωή και τις αγωνίες όσων πολέμησαν. Η τεχνολογία εδώ δεν αντικαθιστά την μνήμη, αντίθετα την φωτίζει με έναν τρόπο που αγγίζει τον επισκέπτη βαθιά.
Μια μεγάλη προσπάθεια αναγέννησης
Πίσω από αυτή τη νέα εποχή του Οχυρού βρίσκεται μια συντονισμένη προσπάθεια της διοίκησης του δήμου Κάτω Νευροκοπίου. Ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου μιλά με περηφάνια για όσα έχουν επιτευχθεί.
«Τον τελευταίο χρόνο, καταβάλλουμε μια συστηματική προσπάθεια να οργανώσουμε το Οχυρό Λίσσε σωστά, όπως του αξίζει. Δεν είναι μόνο ένας ιστορικός χώρος, αλλά ένα ζωντανό μνημείο που οφείλουμε να προστατεύσουμε», τονίζει.
Επιπλέον, συνεχίζεται μια σημαντική πρωτοβουλία συλλογής και τεκμηρίωσης αρχειακού υλικού, με στόχο τη συγκέντρωση πολύτιμων τεκμηρίων που σχετίζονται με τη μάχη και τους ανθρώπους του Οχυρού. «Κάθε νέο στοιχείο που προστίθεται κάνει την αφήγηση πιο πλήρη και πιο ανθρώπινη», καταλήγει.
Η συλλογή εμπλουτίζεται συνεχώς, ώστε κάθε φορά ο επισκέπτης να ανακαλύπτει κάτι νέο. Το Οχυρό Λίσσε, έχει χαρακτηριστεί ως η «ναυαρχίδα» της Γραμμής Μεταξά, όπου ο Ελληνικός Στρατός πολέμησε εναντίον των γερμανικών και βουλγαρικών μεραρχιών στις 6 και 7 Απριλίου 1941.
Το αποτέλεσμα αυτής της συστηματικής δουλειάς είναι ήδη εμφανές, με την επισκεψιμότητα του οχυρού να αυξάνεται, φτάνοντας τους 10.000 επισκέπτες από την αρχή του έτους.
Η μνήμη ως πυξίδα του μέλλοντος
Η εμπειρία στο Οχυρό Λίσσε δεν σταματά στη μνήμη. Οι αίθουσές του φιλοξενούν αυθεντικά αντικείμενα του 1941, σπάνιες φωτογραφίες και τεκμήρια που εμπλουτίζονται συνεχώς. Το προσωπικό του οχυρού υποδέχεται τους επισκέπτες με γνώση και σεβασμό, προσφέροντας μια ανθρώπινη εμπειρία φιλοξενίας.
Εδώ, η ιστορία παραμένει ζωντανή και γίνεται οικεία στον επισκέπτη μέσα από τα εκθέματα και τη σύγχρονη τεχνολογία.
Οι οχυρώσεις του Λίσσε, αποτελούνται από τέσσερις ομάδες στοών (Χελώνες) με υπόγειες στοές που ξεπερνούν τα 950 μέτρα. Το Οχυρό διέθετε πολυβολεία και εγκαταστάσεις για διαμονή και αποθήκευση. Η δύναμή του αποτελούνταν από 12 αξιωματικούς και 457 οπλίτες. Επισκέψιμη σήμερα είναι μόνο μια Χελώνη.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
