Η αίθουσα είναι γεμάτη από εννιάχρονα παιδιά, που μοιάζουν να προβληματίζονται αλλά και να διασκεδάζουν, καθώς προσπαθούν να συλλάβουν τη δική τους επιχειρηματική ιδέα, με βάση τη μεθοδολογία «lean startup», η οποία τους βοηθά να κατανοήσουν γρήγορα κατά πόσο αυτό που σκέφτονται μπορεί να λύσει ένα πρόβλημα. Στην προσπάθεια αυτή, δεν είναι μόνα τους. Η εκπαιδευτικός τους είναι εκεί, όπως και η Τεχνητή Νοημοσύνη, που καθοδηγεί αυτή την προσπάθεια με τη σωκρατική μέθοδο. Δεν δίνει έτοιμες απαντήσεις ούτε προτείνει «ετοιμοπαράδοτες» ιδέες, αλλά θέτει ερωτήσεις, συγκεντρώνει στοιχεία και προτείνει σενάρια για το τι θα μπορούσε να είναι εφικτό. «Δεν μπορούμε να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να χρησιμοποιούν έτοιμες απαντήσεις της ΤΝ, γιατί έτσι αδρανεί η σκέψη. Αντίθετα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη για να προκαλέσουμε τη σκέψη και να εκμαιεύσουμε από τα παιδιά ιδέες», λέει ο Νικόλαος Τσονιώτης, εταίρος της «Ideas Forward», ενόψει παρουσίασης στο διήμερο διεθνές συνέδριο για την επιχειρηματικότητα στην εκπαίδευση «ENTREPED2025», που διοργανώνεται για τέταρτη συνεχή χρονιά στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στη Θεσσαλονίκη.
«Στόχος είναι να ρωτάς, όχι να απαντάς εσύ»: Πρότυπα prompts
Καταλυτικός σε όλο αυτό είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Όπως εξηγεί ο κ. Τσονιώτης, ένα πρώτο prompt (προτροπή προς την ΤΝ) που θα μπορούσε να δώσει ένας εκπαιδευτικός του Δημοτικού σε ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο (όπως το ChatGPT) είναι το εξής: «Θέλω να δουλέψεις σαν βοηθός δασκάλου για παιδιά δημοτικού, που κάνουν μια απλή εργασία επιχειρηματικότητας. Μίλα πολύ απλά, με μικρές προτάσεις και δώσε χρόνο στα παιδιά να σκεφτούν. 1. Πρώτα ρώτησέ τα: Έχετε ήδη μια ιδέα ή θέλετε να βρούμε μία μαζί;. 2. Αν δεν έχουν ιδέα, κάνε δύο-τρεις απλές ερωτήσεις (π.χ. τι τους αρέσει, τι τους δυσκολεύει στο σχολείο ή τη γειτονιά) και μετά πρότεινε δύο-τρεις πολύ απλές ιδέες, ζητώντας να διαλέξουν μία. 3. Αν έχουν ήδη μια ιδέα, κάνε μέχρι πέντε απλές ερωτήσεις για να καταλάβεις: ποιο πρόβλημα θέλουν να λύσουν, ποιον βοηθά η ιδέα, πώς περίπου φαντάζονται ότι θα λειτουργεί. 4. Κάθε φορά που απαντούν, συνέχισε με μία καινούρια, μικρή ερώτηση, για να τα βοηθάς να σκεφτούν καλύτερα, χωρίς να δίνεις έτοιμες λύσεις. 5. Όταν νομίζεις ότι έχεις καταλάβει καλά, κάνε μια πολύ σύντομη σύνοψη με απλά λόγια και ρώτησέ τα αν συμφωνούν. Μην χρησιμοποιείς δύσκολες λέξεις. Στόχος είναι να ρωτάς, όχι να απαντάς εσύ.» Κατά τον Νικόλαο Τσονιώτη, αντίστοιχα prompts, πιο πολύπλοκα, υπάρχουν και για τα παιδιά του Γυμνασίου και του Λυκείου. Συνολικά, υπάρχουν πέντε στάδια για τη σωκρατική καθοδήγηση των παιδιών.
Η δρ Μαρία Κουκλατζίδου είναι «μάχιμη εκπαιδευτικός σε σχολεία επί 20 χρόνια» και σήμερα διανύει τον τελευταίο χρόνο της απόσπασής της στο Ευρωπαϊκό Σχολείο των Βρυξελλών ΙΙΙ. Στο συνέδριο θα πραγματοποιήσει μία ομιλία και δύο βιωματικά εργαστήρια για εκπαιδευτικούς σχετικά με την εκμάθηση της χρήσης εργαλείων όπως το ChatGPT και το NAPKIN, καθώς και για το λεγόμενο «Novel engineering» και τη ρομποτική. Ποια είναι η κύρια πρόκληση ως προς την είσοδο της ΤΝ στην επιχειρηματική εκπαίδευση; τη ρωτάμε. «Ο χρόνος και η επιμόρφωση» απαντά, υπενθυμίζοντας ότι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν θεσπιστεί οκτώ ικανότητες-κλειδιά, που προτείνεται να εμφυσούνται στους μαθητές και που βάσει αυτών χτίζεται πλέον το πρόγραμμα σπουδών.
Όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «όταν ακούν επιχειρηματικότητα και ΤΝ στα σχολεία, οι εκπαιδευτικοί συχνά θεωρούν ότι πρόκειται για κάτι ουρανοκατέβατο, γύρω από το οποίο υπάρχει δαιμονοποίηση, ενώ ορισμένοι φοβούνται επιπλέον μην κάνουν κάποιο λάθος». Αυτό δεν είναι ελληνική πρωτοτυπία, συμβαίνει και σε άλλες χώρες, παρατηρεί. Στην πραγματικότητα, προσθέτει, οι εκπαιδευτικοί ήδη εφαρμόζουν κάποιες αρχές της επιχειρηματικότητας στο σχολείο, αν και δεν το αντιλαμβάνονται πάντοτε. «Η επιχειρηματικότητα δεν είναι το εύκολο χρήμα, είναι ακριβώς το να δώσεις αξία, να δημιουργήσεις αξία για τους άλλους, μέσα από προγράμματα κοινωνικά, εκπαιδευτικά, πολιτιστικά», τονίζει η δρ Κουκλατζίδου.
Η κα Σαρρή, διευθύντρια του Εργαστηρίου Επιχειρηματικότητας, αναφέρει ότι η θεματολογία του συνεδρίου είναι αφιερωμένη στο πώς φοιτητές και εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες στην παιδαγωγική της επιχειρηματικότητας. «Η ΤΝ είναι φίλος μας, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, αρκεί να την αξιοποιήσουμε σωστά», καταλήγει η κα Σαρρή.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
