Ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού θα διαγνωστεί κάποια στιγμή στη ζωή του με κάποιο πρόβλημα καρδιακής βαλβίδας. Είτε πρόκειται για πρόπτωση μιτροειδούς σε νεαρό άτομο είτε για στένωση αορτικής βαλβίδας σε ηλικιωμένο, είναι εμφανές ότι τα περιστατικά βαλβιδοπαθειών αυξάνονται παγκοσμίως. Αυτό συσχετίζεται με την γήρανση του πληθυσμού αλλά και με την πιο έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση που έρχεται με τις εξελίξεις στην τεχνολογία (τρίπλεξ καρδιάς, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία). Το ευχάριστο της υπόθεσης είναι ότι οι ασθενείς με βαλβιδοπάθειες έχουν ολοένα και περισσότερες επιλογές για την αντιμετώπισή τους.
Επιδιόρθωση αορτικής, μιτροειδούς και τριγλώχινας βαλβίδας
Σε περιπτώσεις που η βαλβίδα έχει χαλαρώσει και ανεπαρκεί, η πρώτη σκέψη θα είναι για επιδιόρθωση της βαλβίδας (γνωστή και ως βαλβιδοπλαστική). Με αυτή την τεχνική διατηρείται η βαλβίδα του ασθενούς και δεν χρειάζεται να γίνει αντικατάσταση. Οι πρώτες τεχνικές επιδιόρθωσης δημιουργήθηκαν για την μιτροειδή και την τριγλώχινα βαλβίδα αλλά πλέον υπάρχουν τεχνικές για επιδιόρθωση όλων των καρδιακών βαλβίδων. Οι τεχνικές αυτές συνήθως περιλαμβάνουν κάποια τροποποίηση των γλωχίνων της βαλβίδας και ένα δακτύλιο που συμμαζεύει την περίμετρο της βαλβίδας που έχει χαλαρώσει.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα στην επιδιόρθωση της βαλβίδας είναι ότι διατηρείται ο φυσιολογικός ιστός του ασθενούς και αποφεύγει την ανάγκη για αντιπηκτικά και για μελλοντικές παρεμβάσεις στην βαλβίδα. Πολλαπλές μελέτες δείχνουν ότι όταν γίνει έγκαιρα μια πετυχημένη επιδιόρθωση, η κατάσταση της υγείας του ασθενούς επανέρχεται σε πλήρως φυσιολογική κατάσταση – σαν να μην είχε ποτέ οποιοδήποτε πρόβλημα. Πρέπει να τονιστεί ότι λόγω των εξελίξεων στις επιδιορθώσεις βαλβίδων συστήνονται πλέον ακόμα και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με σοβαρή ανεπάρκεια βαλβίδας.
Αντικατάσταση βαλβίδας και επιλογή ανάμεσα σε μηχανική και βιολογική βαλβίδα
Σε βαλβίδες που έχουν ασβεστωθεί και έχουν στένωση ή σε βαλβίδες που έχουν ανεπάρκεια αλλά για κάποιον λόγο δεν μπορεί να γίνει επιδιόρθωση, θα προταθεί η αντικατάσταση της βαλβίδας. Η πρώτη επιλογή του ασθενούς θα είναι ανάμεσα στη μηχανική (γνωστή και ως μεταλλική) και στη βιολογική βαλβίδα.
Η μηχανική βαλβίδα έχει το πλεονέκτημα ότι αντέχει πολλές δεκαετίες αλλά το μειονέκτημα ότι χρειάζεται ο ασθενής να λαμβάνει ένα συγκεκριμένο αντιπηκτικό φάρμακο. Οι ασθενείς με μηχανική βαλβίδα έχουν ένα κίνδυνο 1-2% ανά έτος για αιμορραγία από τα αντιπηκτικά ή για θρόμβωση της βαλβίδας αν ο ασθενής δεν λαμβάνει την κατάλληλη δόση αντιπηκτικού.
Η βιολογική βαλβίδα παράγεται χρησιμοποιώντας επεξεργασμένο ζωικό ιστό. Έχει το πλεονέκτημα να μην χρειάζεται αντιπηκτική αγωγή αλλά έχει το μειονέκτημα ότι έχει συγκεκριμένη διάρκεια ζωής. Η μέση βιολογική βαλβίδα θα αντέξει περίπου 10-20 χρόνια αλλά υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα διαθέσιμα είδη βαλβίδων και στην θέση της καρδιάς που θα τοποθετηθεί.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, θα προταθεί η μηχανική βαλβίδα για νέους ασθενείς (συνήθως κάτω των 60 ετών) και η βιολογική βαλβίδα για ασθενείς άνω των 60 ετών.
Τεχνικές τοποθέτησης βαλβίδας
Μετά την απόφαση ανάμεσα σε βιολογική και μηχανική βαλβίδα, η επόμενη απόφαση θα είναι η μέθοδος τοποθέτησης της βαλβίδας. Οι διαθέσιμοι μέθοδοι περιλαμβάνουν στερνοτομία, μίνι στερνοτομία, θωρακοτομία, θωρακοσκόπηση, ρομποτικά και πλήρως διαδερμικά. Η μηχανική βαλβίδα δεν μπορεί να τοποθετηθεί διαδερμικά, αλλά η βιολογική βαλβίδα μπορεί να τοποθετηθεί με οποιαδήποτε από αυτές τις μεθόδους.
Η κάθε τεχνική τοποθέτησης έχει οφέλη και κινδύνους και η επιλογή της πρέπει να γίνεται εξατομικευμένα αναλόγως τα ανατομικά και κλινικά χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς.
Ειδικές κατηγορίες ασθενών
Ασθενείς που ήδη λαμβάνουν αντιπηκτικά για άλλο λόγο πιθανώς να προτιμήσουν μηχανική βαλβίδα. Σε κάποιους ασθενείς όμως θα τοποθετηθεί βιολογική βαλβίδα για να μην χρειαστεί να αλλάξουν το είδος του αντιπηκτικού. Ασθενείς με αντένδειξη σε αντιπηκτικά είτε λόγω αιματολογικής πάθησης είτε λόγω τάσης για αιμορραγία θα προτιμήσουν βιολογική βαλβίδα. Γυναίκες που επιθυμούν να μείνουν έγκυες πιθανώς να προτιμήσουν βιολογική βαλβίδα, καθώς η χρήση αντιπηκτικών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενέχει κινδύνους.
Ο κάθε ασθενής με βαλβιδοπάθεια έχει πολλές επιλογές για το πώς θα φροντίσει την υγεία της καρδιάς του. Η επιδιόρθωση της βαλβίδας είναι η προτιμότερη λύση για την μιτροειδή και τριγλώχινα βαλβίδα και για κάποιες περιπτώσεις και στην αορτική βαλβίδα. Στις αντικαταστάσεις βαλβίδων, το είδος της βαλβίδας και η τεχνική τοποθέτησης πρέπει να είναι εξατομικευμένα για τον κάθε ασθενή.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
