Εννιά μελέτες και κλινικές δοκιμές που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων υγείας, από τις καρδιακές παθήσεις και τον καρκίνο έως την άνοια και τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης, ξεχώρισε το επιστημονικό περιοδικό JAMA για το 2025.
Οι ιατρικές έρευνες που επιλέχθηκαν δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό από τον Οκτώβριο του 2024 ως τον Σεπτέμβριο του 2025.
Η καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης (HFpEF) έχει γίνει ο πιο συνηθισμένος τύπος καρδιακής ανεπάρκειας, εν μέρει λόγω της παγκόσμιας αύξησης της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2. Μια έρευνα που μελετά τον ρόλο των αγωνιστών GLP-1 στη μείωση του κινδύνου της ασθένειας προσφέρει πλέον ελπίδα και ένα νέο κλινικό μονοπάτι. Στην ανάλυσή τους, που βασίστηκε σε αρκετές μελέτες κοόρτης με δεδομένα για 58.000 άτομα από συστήματα υγειονομικής περίθαλψης στις ΗΠΑ, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ασθενείς με HFpEF που σχετίζεται με την παχυσαρκία και με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, οι οποίοι είχαν ξεκινήσει θεραπεία με τα φάρμακα GLP-1 σεμαγλουτίδη ή τιρζεπατίδη, παρουσίασαν πάνω από 40% χαμηλότερο κίνδυνο νοσηλείας λόγω καρδιακής ανεπάρκειας ή θνησιμότητας από οποιαδήποτε αιτία σε σύγκριση με όσους έλαβαν σιταγλιπτίνη, ένα φάρμακο που μειώνει τη γλυκόζη.
Περίπου ένα στα 300 βρέφη που γεννιούνται στις ΗΠΑ διαγιγνώσκεται με μια πάθηση υγείας που ανιχνεύεται με έναν τυπικό έλεγχο νεογνών. Η αλληλούχιση του γονιδιώματος μπορεί να εντοπίσει εκατοντάδες διαταραχές, ιδιαίτερα γενετικές παθήσεις που δεν διαθέτουν τους βιοδείκτες του αίματος για να εντοπιστούν σε τυπικές μεθόδους ελέγχου. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα μιας προοπτικής μελέτης καταδεικνύουν ότι μια στοχευμένη ανάλυση αλληλούχισης γονιδιώματος που αναζητά παραλλαγές σε ένα προκαθορισμένο σύνολο γονιδίων, είναι όχι μόνο εφικτή, αλλά μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα για την υγεία.
Στη μάχη κατά της άνοιας, ένα επιπλέον όφελος του εμβολίου για τον έρπητα ζωστήρα, η μείωση του κινδύνου άνοιας, αναδείχθηκε από μελέτη που αφορούσε περισσότερα από 100.000 άτομα στην Αυστραλία. Εντοπίστηκε ότι στα περίπου επτά χρόνια μετά την κυκλοφορία του εμβολίου για έρπητα ζωστήρα, η πιθανότητα νέας διάγνωσης άνοιας σε άτομα που ήταν επιλέξιμα για το εμβόλιο αυτό ήταν σχεδόν δύο ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη από ό,τι στα άτομα που δεν ήταν επιλέξιμα.
Τα οφέλη των παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής των ηλικιωμένων, όπως η άσκηση και οι κοινωνικές επαφές, για τη μείωση του κινδύνου άνοιας έχουν τεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος δύο κλινικών δοκιμών, της FINGER στη Φινλανδία και της POINTER στις ΗΠΑ. Η πιο πρόσφατη δοκιμή POINTER που είχε περίπου 2.100 συμμετέχοντες αφορά στην αύξηση της σωματικής και γνωστικής δραστηριότητας, της κοινωνικής εμπλοκής και της παρακολούθησης της καρδιαγγειακής τους υγείας.
Η επόμενη έρευνα που επέλεξε το περιοδικό JAMA δεν είναι μια ιστορία επιτυχίας. Μια ομάδα ερευνητών έθεσε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός της τις μελέτες που αξιολογούν την απόδοση των εφαρμογών μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM) σε κλινικά περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης. Εξέτασε περισσότερες από 500 μελέτες και διαπίστωσε ότι είναι “κατακερματισμένες και ανεπαρκείς”, με το 5% μόνο να χρησιμοποιεί πραγματικά δεδομένα ασθενών.
Οι ασθενείς με οξεία εγκεφαλική βλάβη συχνά έχουν αναιμία, η οποία σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Τα ευρήματα από την τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή TRAIN υποστηρίζουν ότι μια πιο φιλελεύθερη στρατηγική μετάγγισης αίματος έχει καλύτερα νευρολογικά αποτελέσματα.
Τέλος, για τα εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο των οποίων η αρτηριακή πίεση παραμένει επικίνδυνα υψηλή παρά τη χρήση πολλαπλών φαρμάκων, η λορουνδροστάτη (lorundrostat) είναι ένα καινοτόμο φάρμακο που αποδείχθηκε ότι μειώνει σημαντικά την αρτηριακή πίεση.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
