Η τεχνητή νοημοσύνη επαναστατεί στη μετάφραση της Βίβλου, προσφέροντας νέες δυνατότητες και προκλήσεις. Η τεχνητή νοημοσύνη εισέρχεται με εντυπωσιακό τρόπο σε τομείς που στο παρελθόν θεωρούνταν αποκλειστικά ανθρώπινοι. Από την εκπαίδευση και την ιατρική έως τη δημιουργική γραφή και τη μετάφραση, οι αλγόριθμοι δεν περιορίζονται μόνο στην επιτάχυνση διαδικασιών — επαναστατούν στην έννοια του ελέγχου του νοήματος. Ένα από τα πιο εκπληκτικά παραδείγματα αυτής της μετατόπισης μπορεί να παρατηρηθεί στον τομέα της θρησκείας.
Για πολλές δεκαετίες, η μετάφραση της Βίβλου σε νέες γλώσσες υπήρξε μία χρονοβόρα και επικίνδυνη διαδικασία. Από την εποχή του Μεσαίωνα, όταν οι μεταφραστές αντιμετώπιζαν κατηγορίες αιρέσεως, έως τον 20ό αιώνα, οι οργανώσεις χρειάζονταν δεκαετίες για να ολοκληρώσουν μία μόνο μετάφραση, αναδεικνύεται το πόσο η γλώσσα υπήρξε πεδίο σύγκρουσης θεολογίας, εξουσίας και πολιτισμού. Παρά το γεγονός ότι η Βίβλος είναι το πιο μεταφρασμένο βιβλίο παγκοσμίως, συνεχίζει να λείπει από χιλιάδες ζωντανές γλώσσες. Σύμφωνα με τον Economist, από τις περίπου 7.000 γλώσσες, λιγότερες από 800 έχουν πλήρη μετάφραση. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, εκτιμήσεις ανέφεραν ότι η ολοκλήρωση των μεταφραστικών προγραμμάτων θα απαιτούσε πάνω από έναν αιώνα.
Η εισαγωγή των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων έχει φέρει ριζικές αλλαγές στη διαδικασία αυτή. Με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, η μετάφραση της Καινής Διαθήκης μπορεί τώρα να ολοκληρωθεί σε λίγα χρόνια, ενώ για την Παλαιά Διαθήκη ο χρόνος μειώνεται σε λιγότερο από μία δεκαετία. Διεθνείς συνασπισμοί μεταφραστικών οργανώσεων δηλώνουν ότι το σχέδιο για ύπαρξη τουλάχιστον ενός τμήματος της Βίβλου σε κάθε γλώσσα έως το 2033 είναι ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Παράλληλα, η τεχνολογία αυτή δεν προήλθε από θρησκευτικούς οργανισμούς: το 2022, η Meta έκανε διαθέσιμα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης σχεδιασμένα για γλώσσες με περιορισμένα ψηφιακά δεδομένα, κυρίως στην Αφρική και την Ασία. Όπως προκύπτει, εργαλεία σχεδιασμένα για την παγκόσμια αγορά έρχονται να εξυπηρετήσουν έναν αποκλειστικά θρησκευτικό σκοπό.
Ορισμένοι θρησκευόμενοι εκφράζουν αμφιβολίες σχετικά με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς ανησυχούν ότι αυτή θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον ρόλο του Αγίου Πνεύματος σε μια διαδικασία που θεωρείται ιερή. Ωστόσο, οι υποστηρικτές της τεχνολογίας τονίζουν ότι η διαδικασία παραμένει απαιτητική, περιλαμβάνοντας γραμματικούς, συντακτικούς και ορθογραφικούς ελέγχους καθώς και θεολογικές αξιολογήσεις — διαδικασίες που καθοδηγούνται από ανθρώπους.
Αναμφίβολα, η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει τη δυνατότητα να κατανοήσει πολιτισμικές διαφορές. Έκφραση που φαίνεται αυτονόητη στη Δύση μπορεί να μην έχει νόημα σε άλλες κοινωνίες. Η ιστοσελίδα της Wycliffe αναφέρει ότι η φράση «δέξου τον Ιησού στην καρδιά σου» έχει νόημα μόνο αν κανείς συνδέει την καρδιά με τα συναισθήματα. Αντίστοιχα, οι Αουά της Παπούα Νέας Γουινέας θεωρούν το συκώτι ως το κέντρο τους, ενώ οι Ράουα θεωρούν ότι το στομάχι είναι το κέντρο τους. Επομένως, η χρήση τοπικά κατανοητών αναλογιών είναι απαραίτητη για τη μετάδοση των ίδιων αληθειών.
Οι οργανώσεις που επενδύουν στην τεχνητή νοημοσύνη υπογραμμίζουν ότι ο ανθρώπινος παράγοντας παραμένει θεμελιώδης. Παρόλο που οι αλγόριθμοι επιταχύνουν τη διαδικασία, η τελική ευθύνη για τη θεολογική ακρίβεια, την πολιτισμική προσαρμογή και το νόημα παραμένει στους ανθρώπους μεταφραστές και γλωσσολόγους.
Για κάποιους πιστούς, αυτή η επιτάχυνση φέρει και εσχατολογική σημασία, σχετίζοντας τη διάδοση της Βίβλου σε κάθε γλώσσα με τη Δευτέρα Παρουσία. Για άλλους, είναι απλώς μια σύγχρονη εκδοχή μιας παλιάς αποστολής. Σε κάθε περίπτωση, η θρησκεία εισέρχεται σε μια νέα εποχή: όχι ως αντίπαλος της τεχνολογίας, αλλά ως τομέας όπου το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιος καθορίζει το νόημα όσων λέγονται.
Βίντεο:
Πηγή περιεχομένου: in.gr
