Η ανασκαφή του Ιονίου Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στον προϊστορικό οικισμό της Κοίμησης στη Θηρασία έφερε στο φως ένα σημαντικό εύρημα, το οποίο φωτίζει τα πρώτα βήματα της δημιουργίας της γραφής στο προϊστορικό Αιγαίο. Το εύρημα δημοσιεύτηκε σε ανοιχτή πρόσβαση από το Cambridge University Press, σε άρθρο των Κ. Σμπόνια, Ι. Τζαχίλη και Γ. Κορδατζάκη.
Ο ερευνητής Μηνάς Τσικριτσής συσχέτισε τη γραφή που φέρουν τα δύο νέα ευρήματα με την Κρητική Ιερογλυφική και τη Γραμμική Α, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για πρώιμη γραφή αυτών. Το δεύτερο σφράγισμα (THS.2), με γραμμικά και μαιανδροειδή διακοσμητικά θέματα, εντάσσεται στη γενικότερη παράδοση της αιγαιακής σφραγιδογλυφίας.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα που φιλοξενείται στον ιστότοπο του Ιονίου Πανεπιστημίου, που συνοψίζει τα αποτελέσματα της έρευνας, «πρόκειται για δύο αποτυπώματα σφραγίδων σε λαβή αγγείου, τα οποία προέρχονται από ένα δωμάτιο του οικισμού που χρονολογείται στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ. (Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περίοδος). Το πρώτο σφράγισμα (THS.1), στο άνω τμήμα της λαβής, προέρχεται από μία τρίπλευρη σφραγίδα με επιμήκεις επιφάνειες, διακοσμημένες με σειρά αφηρημένων και σχηματικών συμβόλων σε παρατακτική διάταξη. Αυτά τα σημεία, τοποθετημένα σε συνεκτική ακολουθία, συνιστούν την πρωιμότερη μαρτυρία για εξελίξεις που συνδέονται με την εμφάνιση της γραφής στον αιγαιακό χώρο.
Το δημοσίευμα αναφέρει ακόμα ότι «τα πρώτα οργανωμένα συστήματα γραφής εμφανίζονται στη Μινωική Κρήτη στις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. (Κρητική Ιερογλυφική και Γραμμική Α). Το σφράγισμα THS.1 από την Κοίμηση ίσως αντιπροσωπεύει ένα αρχικό στάδιο ανάπτυξης ενός πιο σύνθετου συστήματος επικοινωνίας, το οποίο εδράζεται στις κοινωνικοοικονομικές και πολιτισμικές πρακτικές του Αιγαίου κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Τα σύμβολα του σφραγίσματος της Θηρασίας ενδέχεται να απεικονίζουν ονόματα ή ευρύτερα εννοιολογικά σχήματα σε ένα πρώιμο στάδιο ανάπτυξης της γραφής.
Στο δημοσίευμα του Ιονίου Πανεπιστημίου επισημαίνεται ακόμα ότι «με βάση τα αποτελέσματα της πετρογραφικής ανάλυσης του κεραμικού θραύσματος από τη μεταδιδάκτορα Γ. Κορδατζάκη, η Νάξος, η οποία διατηρούσε ισχυρές συνδέσεις με τη Σαντορίνη, θεωρείται η πιο πιθανή πηγή για την κατασκευή του αγγείου καθώς και των σφραγισμάτων στη λαβή του. Η σημασία των αποτυπωμάτων σχετίζεται με το ευρύτερο δίκτυο θαλάσσιων ανταλλαγών του Αιγαίου, μέσω του οποίου διακινούνταν αγγεία και εμπορεύματα.
Ο καθηγητής Κ. Σμπόνιας δήλωσε πως «τα σύμβολα του σφραγίσματος της Θηρασίας, παρά τις ομοιότητες κάποιων σημείων με άλλες γραφές, δεν εντάσσονται σε γνωστό σύστημα Αιγαιακών Γραφών». Ο προϊστορικός οικισμός στη θέση Κοίμηση Θηρασίας, η ανασκαφή του οποίου πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης, χρονολογείται στην 3η και τις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. «Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Θηρασίας και τα κατάλοιπά του διατηρούνται σε εξαιρετικό βαθμό, καθώς καλύφθηκαν από τις αποθέσεις της μεγάλης έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης», επισημαίνει ο Κ. Σμπόνιας.
*Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για χρήση, από τον Καθηγητή Κ. Σμπόνια
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
