Ένας άρχοντας, μια αρχόντισσα, τέσσερα άλογα, δυο ταφικοί λάκκοι, μια πυρά κι ένα λαμπρό κτήριο του 10ου αι. π.Χ. Πώς συνδέονται με τον Κρατήρα του Άρχοντα από το Λευκαντί, ο οποίος παρουσιάζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο; Η έκθεση θα διαρκέσει στις 21/9 και 5/10 ημέρα Κυριακή και 24/9 ημέρα Τετάρτη, ώρα 13:00, στο πλαίσιο της δράσης «Αθέατο Μουσείο», που προβάλλει μοναδικά αντικείμενα από τις αποθήκες του.
Ο χάλκινος κρατήρας, από τα μεγαλύτερα αγγεία του αρχαίου κόσμου, που κατασκευάστηκε στην Κύπρο γύρω στο 1100 π.Χ., χρησίμευσε για τελευταία φορά ως τεφροδόχο αγγείο σε μία από τις σημαντικότερες ταφές της Εποχής του Σιδήρου. Με τον πιο συναρπαστικό τρόπο, θα απαντούσαμε. Ας τη γνωρίσουμε καλύτερα.
«Η ιστορία πηγαίνει πίσω στο 1980, όταν ζητήθηκε η άδεια από ιδιοκτήτη γης να χτίσει στη θέση Τούμπα στο Λευκαντί, περιοχή που ήταν κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος. Όπως συμβαίνει πάντα σε αρχαιολογικούς χώρους, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων έκανε δοκιμαστικές τομές στο οικόπεδο και εντόπισε μέρος ενός πολύ μεγάλου οικοδομήματος, που από τις πρώτες ενδείξεις φαινόταν ότι χρονολογείται τον 10ο αιώνα π.Χ. Την επόμενη χρονιά, το ελληνικό κράτος ενθάρρυνε τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή να αναλάβει την ανασκαφή, η οποία έγινε με τη συνδιεύθυνση των Βρετανών αρχαιολόγων Hugh Sackett και Mervyn Popham και του τότε Εφόρου Αρχαιοτήτων Πέτρου Καλλιγά», περιγράφει ο Κ. Πασχαλίδης.
Η ανασκαφή των επόμενων χρόνων αποκάλυψε ένα τεράστιο οικοδόμημα, που όμοιό του δεν είχε ξαναβρεθεί. «Ήταν κάτι που δεν είχαμε ξαναδεί ποτέ. Ένα επίμηκες αψιδωτό οικοδόμημα, μήκους 47 μ. και πλάτους 13 μ., με δίρρηχτη στέγη και οξεία κορυφή. Είναι η πρώτη εμφάνιση στην ελλαδική αρχιτεκτονική του περιστυλίου, το οποίο αργότερα θα γεννήσει τον αρχαίο ελληνικό ναό», τονίζει ο αρχαιολόγος του ΕΑΜ.
Οι εκπλήξεις, όμως, δεν σταματούν εδώ. Στο πιο κεντρικό από τα δωμάτια του κτηρίου βρέθηκαν δυο ταφικοί λάκκοι, γεγονός που δημιούργησε το πρώτο ερευνητικό ερωτηματικό: Πώς είχε τελεστεί μια τόσο μεγάλη πυρά στο εσωτερικό του οικοδομήματος; «Ο ένας λάκκος περιλάμβανε τα κατάλοιπα από τέσσερα άλογα ηλικίας έξι ετών, σφαγμένα στην πιο δυνατή τους ηλικία. Στον άλλο λάκκο είναι η κύρια ταφή ενός άντρα, ο οποίος κάηκε σε ανοιχτή πυρά», σημειώνει ο συνομιλητής μας.
Τα καμένα οστά του άντρα βρέθηκαν μέσα στον Κρατήρα, ο οποίος εντοπίστηκε κατακερματισμένος για να συντηρηθεί υποδειγματικά από τους ειδικούς του ΕΑΜ. «Πρόκειται για ένα τεράστιο χάλκινο αγγείο, αμφορέας για τους κλασικούς συναδέλφους, κρατήρας για εμάς τους προϊστορικούς. Αυτό το αγγείο δεν είναι της εποχής της ταφής, είναι 200 χρόνια παλαιότερο», εξηγεί ο Κ. Πασχαλίδης.
Η ταφή του άντρα περιλάμβανε σιδερένιο ξίφος και ακόντιο, «Τα όπλα και τα κυνηγητικά εργαλεία είναι σύμβολα των ανδρών με κύρος». «Η έκπληξη ήταν ότι στον ίδιο λάκκο, δίπλα του, ήταν θαμμένη μια γυναίκα, πλούσια κτερισμένη, η οποία δεν είχε καεί, αλλά είχε ενταφιαστεί ολόκληρη», πληροφορεί ο Κ. Πασχαλίδης.
Το οικοδόμημα, στο κεντρικό δωμάτιο του οποίου βρέθηκαν οι λάκκοι και η πυρά, κατεδαφίστηκε πάνω στην ταφή. Είναι δύσκολο να καταλάβουμε την ακριβή χρήση του, καθώς είναι πενιχρά τα κατάλοιπα της χρήσης του. «Αυτό το κτήριο, λοιπόν, κατεδαφίστηκε πάνω στους δυο ταφικούς λάκκους και μετά συσσωρεύτηκε χώμα, προφανώς με κοινοτικό κόπο», σημειώνει ο αρχαιολόγος.
«Οι άνθρωποι της εξουσίας πρέπει να αποδείξουν ότι αξίζουν τη θέση που έχουν και ότι είναι καλύτεροι από τους άλλους. Αυτή είναι άλλωστε και η τέχνη της εξουσίας: Πρέπει με κάθε τρόπο να εκπέμπει την αριστεία, την υπεροχή», καταλήγει ο Κ. Πασχαλίδης.
Για τα πολύτιμα εκθέματα του Αθέατου Μουσείου και τις ημερομηνίες παρουσιάσεων, δείτε στο παρακάτω link:
https://www.namuseum.gr/hidden_museum/o-kratiras-toy-archonta-apo-to-leykanti/
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
