Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, υπερασπιζόμενος την ισραηλινή επίθεση κατά του Ιράν, υποστήριξε ότι η Τεχεράνη διαθέτει πλέον την τεχνογνωσία και την ικανότητα να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα.
Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, το Ιράν μπορεί να παράγει μέχρι και εννέα πυρηνικές κεφαλές, ενώ φέρεται να έχει προχωρήσει σε σημαντικές τεχνικές εξελίξεις, γεγονός που κοινοποιήθηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ωστόσο, οι επικριτές του Νετανιάχου αμφισβητούν τα κίνητρά του, υποστηρίζοντας ότι η επίθεση δεν στόχευε αποκλειστικά στο πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά ενδεχομένως αποσκοπούσε στην αποτροπή μιας νέας συμφωνίας ΗΠΑ-Ιράν ή ακόμη και στη διάσωση της κυβέρνησής του από εσωτερική πολιτική κρίση. Σημειώνουν μάλιστα ότι το Ισραήλ επί δύο δεκαετίες διακηρύσσει πως το Ιράν πλησιάζει την κατασκευή πυρηνικής βόμβας.
Η εκτίμηση των ΗΠΑ και η αμφιλεγόμενη εικόνα του Ιράν
Σύμφωνα με την επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, Τούλσι Γκάμπαρντ, η αμερικανική κοινότητα πληροφοριών θεωρεί ότι το Ιράν δεν επιδιώκει ενεργά την απόκτηση πυρηνικών όπλων. Παρ’ όλα αυτά, η Γκάμπαρντ αναγνώρισε ότι παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια «διάβρωση» του παραδοσιακού ταμπού στο Ιράν σχετικά με τη δημόσια συζήτηση για το ενδεχόμενο πυρηνικής οπλοκατοχής, ενώ σημείωσε ότι τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου της Τεχεράνης έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα για μη πυρηνική δύναμη.
Τα ευρήματα του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ)
Η πρόσφατη έκθεση του ΔΟΑΕ δεν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Ιράν βρίσκεται στο τελικό στάδιο παραγωγής πυρηνικού όπλου. Αντιθέτως, ανέφερε πως η Υπηρεσία δεν έχει πλήρη πρόσβαση στις πυρηνικές δραστηριότητες της Τεχεράνης και δεν μπορεί να επαληθεύσει αν το πυρηνικό της πρόγραμμα είναι αποκλειστικά ειρηνικό. Παράλληλα, παραδέχεται ότι η συνεργασία του Ιράν με τους επιθεωρητές είναι ελλιπής και σε αρκετές περιπτώσεις υπήρξαν προσπάθειες απομάκρυνσης αποδεικτικών στοιχείων από συγκεκριμένες τοποθεσίες.
Η έκθεση καταγράφει πως στο παρελθόν υπήρξαν μη δηλωμένες πυρηνικές δραστηριότητες στο Ιράν μέχρι τις αρχές του 2000, σχετιζόμενες με το πρόγραμμα «Αμαντ», το οποίο εκτιμάται ότι σταμάτησε το 2003. Παρά τις επιμέρους καθυστερήσεις και εμπόδια στους ελέγχους, ο ΔΟΑΕ εκτιμά ότι οι γνώσεις και η τεχνογνωσία που αποκτήθηκαν τότε παραμένουν διαθέσιμες στην ιρανική επιστημονική κοινότητα.
Το θέμα των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου
Στο πιο κρίσιμο ίσως σημείο, η έκθεση καταγράφει ότι το Ιράν διαθέτει σήμερα περίπου 408 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60% — ποσότητα που θεωρητικά επαρκεί για την κατασκευή εννέα πυρηνικών κεφαλών, αναλόγως του βαθμού περαιτέρω εμπλουτισμού που απαιτείται.
Παρ’ όλα αυτά, ο ΔΟΑΕ ξεκαθαρίζει ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για την ύπαρξη ενεργού και οργανωμένου στρατιωτικού πυρηνικού προγράμματος. Οργανισμοί και αξιωματούχοι του Ιράν επιμένουν ότι η παραγωγή πυρηνικών όπλων είναι ασύμβατη με τον ισλαμικό νόμο, αν και ορισμένοι πρώην Ιρανοί αξιωματούχοι αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο η Τεχεράνη να διαθέτει πλέον τις απαραίτητες τεχνικές δυνατότητες.
Πόσο κοντά είναι τελικά το Ιράν στο πυρηνικό όπλο;
Ο επικεφαλής του ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε ότι «αν και οι ημερομηνίες είναι πάντα ενδεικτικές, αν το Ιράν αποφάσιζε να προχωρήσει, θα χρειαζόταν μήνες και όχι χρόνια για να κατασκευάσει πυρηνική κεφαλή».
Συνολικά, η εικόνα παραμένει σύνθετη: Το Ιράν φαίνεται να διαθέτει τις απαραίτητες τεχνολογικές γνώσεις και υλικά, αλλά δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις ότι έχει δρομολογήσει την πλήρη ανάπτυξη πυρηνικού οπλοστασίου. Οι διαφωνίες μεταξύ Ισραήλ, ΗΠΑ, ΔΟΑΕ και Ιράν αποτυπώνουν τις γεωπολιτικές εντάσεις και τις διαφορετικές οπτικές που καθορίζουν το μέλλον της περιοχής.
