Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται σε μια νέα εποχή εμπορικής πολιτικής, όπου το κλίμα και η οικονομία συνδέονται πιο στενά από ποτέ.
Το Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) δεν είναι ένας ακόμη γραφειοκρατικός κανονισμός. Είναι το εργαλείο μέσω του οποίου η Ευρώπη επιχειρεί να εξισορροπήσει το κόστος άνθρακα ανάμεσα στους ευρωπαίους παραγωγούς, που ήδη πληρώνουν για τις εκπομπές CO2 μέσω του ETS, και στους εισαγωγείς προϊόντων από τρίτες χώρες οι οποίοι μέχρι σήμερα δεν επιβαρύνονταν με αντίστοιχο κόστος. Με αυτόν τον τρόπο, επιχειρείται να αποτυπωθεί στο τελικό κόστος εισαγωγής το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής. Αυτή τη φορά, το κόστος ρύπανσης δεν θα μένει εκτός συνόρων.
Επιπλέον, από το 2026, μόνο οι επιχειρήσεις που διαθέτουν άδεια εγκεκριμένου Authorised CBAM Declarant θα μπορούν να εισάγουν συγκεκριμένα υλικά και προϊόντα, όπως χάλυβα, αλουμίνιο, τσιμέντο, λιπάσματα, υδρογόνο και ηλεκτρική ενέργεια. Πρόκειται για κατηγορίες υψηλής ενεργειακής έντασης (υψηλών εκπομπών CO2), πάνω στις οποίες στηρίζονται κρίσιμοι κλάδοι, από τις κατασκευές και τη βιομηχανία μέχρι την ενέργεια και την αυτοκινητοβιομηχανία.
Η μεταβολή του κόστους αυτών των ειδών αναμένεται να επηρεάσει αλυσιδωτά ολόκληρη την αγορά. Καθώς απομένουν λιγότερο από τρεις μήνες για την έναρξη της πλήρους εφαρμογής του CBAM, αναμένονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι τελικές διευκρινίσεις σχετικά με τα λεγόμενα benchmark prices και default values, τα οποία θα καθορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το ύψος της επιβάρυνσης για τους ευρωπαίους εισαγωγείς.
Η βαθύτερη αλλαγή δεν αφορά μόνο τις επιχειρήσεις. Αφορά το ίδιο το τελωνειακό σύστημα. Για πρώτη φορά μετά από αιώνες, όπου ο ρόλος του τελωνείου περιοριζόταν στην επιβολή δασμών και στη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων, προστίθεται μια νέα αποστολή: η πράσινη συμμόρφωση. Το τελωνείο μετατρέπεται σε κόμβο διαχείρισης περιβαλλοντικών και ενεργειακών δεδομένων, αντικατοπτρίζοντας τη στροφή της Ευρώπης προς ένα πιο υπεύθυνο και διαφανές εμπόριο.
Η εποχή της υπερπαγκοσμιοποίησης φαίνεται να τελειώνει – τουλάχιστον για τα ερχόμενα χρόνια. Στη θέση της αναδύεται μια νέα πραγματικότητα, όπου η διαφάνεια, το compliance και η ιχνηλασιμότητα γίνονται τα νέα κριτήρια εμπιστοσύνης στις διεθνείς συναλλαγές.
Το CBAM δεν είναι απλώς μια ρύθμιση. Είναι το πρώτο βήμα προς μια εποχή όπου το τελωνείο δεν μετρά πια μόνο κιλά και αξίες, αλλά και εκπομπές και ευθύνη. Και αυτό, ίσως, είναι η πιο ουσιαστική αλλαγή που έχουμε δει στο ευρωπαϊκό εμπόριο εδώ και δεκαετίες.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
