Σε σημείο κρίσιμης καμπής βρίσκεται ο ελληνικός ιαματικός τουρισμός, ο οποίος για να επιβιώσει στο έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον θα πρέπει να αφήσει πίσω του το μοντέλο που στηριζόταν σε επιδοτήσεις και παλιές υποδομές, και να περάσει σε μια νέα εποχή: βιώσιμη, σύγχρονη και με υπηρεσίες που προσφέρουν πραγματικές εμπειρίες υψηλής ποιότητας.
«Ο δρόμος είναι δύσκολος, αλλά ο μετασχηματισμός δεν είναι επιλογή, είναι μονόδρομος», τόνισε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας, Μάρκος Δανάς.
Από τον επισκέπτη του 2005 στον επισκέπτη του 2025
Όπως εξήγησε, ο επισκέπτης του 2025 δεν μοιάζει σε τίποτα με τον επισκέπτη του 2005. Τότε, ο ταξιδιώτης ήταν κυρίως άνθρωπος μεγαλύτερης ηλικίας, συνταξιούχος, που επισκεπτόταν μια λουτρόπολη για 10-20 ημέρες με αποκλειστικό σκοπό να «γίνει καλά». Σήμερα, όμως, το προφίλ έχει αλλάξει ριζικά.
Ο νέος επισκέπτης είναι νεότερος, δραστήριος, ταξιδεύει όλο τον χρόνο και αναζητά εμπειρίες σύντομης διάρκειας. Δεν αρκείται στη θεραπευτική διάσταση θέλει αισθητική, καθαριότητα, λειτουργικότητα, φωτογραφίσιμους χώρους, ψηφιακή ευκολία και ολοκληρωμένα πακέτα που δεν θυμίζουν παρωχημένες εποχές.
«Μια απλή είσοδος σε μια μπανιέρα θυμίζει άλλες δεκαετίες», σημείωσε ο κ. Δανάς, προσθέτοντας: «Ο επισκέπτης του 2025 δεν θέλει απλώς να γίνει καλά, θέλει να περάσει καλά».
Το ελληνικό στοίχημα: λιγότερες υποδομές, περισσότερες εμπειρίες
Σε αυτό ακριβώς το σημείο διαμορφώνεται και το μεγάλο στοίχημα της Ελλάδας. Μπορεί να μη διαθέτει τις χιλιάδες υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όμως έχει τη δυνατότητα να κερδίσει στη δημιουργία μοναδικών εμπειριών — αρκεί να επενδύσει σε αυτές.
Η μεταμόρφωση των λουτρών δεν απαιτεί απαραίτητα τεράστιους προϋπολογισμούς, αλλά φαντασία, προσαρμογές και υπηρεσίες που αναβαθμίζουν πλήρως την εμπειρία του νερού: υδρομασάζ, κανόνια νερού, θεματικές βόλτες νερού, νερογυμναστική με διαδραστικές οθόνες, καλαίσθητες σάουνες με κρύους κουβάδες, δωμάτια ανάπαυσης με θερμαινόμενα κρεβάτια, διαδρομές κρύου-ζεστού και αισθητικά ανανεωμένους χώρους ευεξίας.
Παράλληλα, θεματικά spa-events, πολιτιστικές και μουσικές δράσεις, μασάζ, yoga και υπηρεσίες κοσμετολογίας μπορούν να μετατρέψουν μια απλή επίσκεψη σε ολοκληρωμένη εμπειρία ευεξίας.
Οι χρόνιες παθογένειες: θεσμικά κενά, παλιές υποδομές και περιορισμένη κουλτούρα
Ο κλάδος, ωστόσο, καλείται να αντιμετωπίσει πολυεπίπεδες προκλήσεις: τον τεράστιο διεθνή ανταγωνισμό των 12.000 ευρωπαϊκών υποδομών, το ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο που παραμένει σχεδόν αμετάβλητο από το 2009, την έλλειψη θερμαλιστικής κουλτούρας στη χώρα, τις πεπαλαιωμένες και ενεργοβόρες εγκαταστάσεις, την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και την κυριαρχία του μοντέλου «ήλιος-θάλασσα».
«Η λουτροθεραπεία στην Ελλάδα συχνά περιορίζεται σε μια απλή εμβάπτιση σε παλιά μπανιέρες — μια εικόνα που δεν θυμίζει ευρωπαϊκό κέντρο υγείας αλλά μια εκδοχή περασμένων δεκαετιών», τόνισε.
Τι κάνουν οι άλλοι: εμπνευσμένα παραδείγματα από Ευρώπη και πέρα
Παραδείγματα από την Εσθονία έδειξαν πισίνες όπου οι ασκήσεις προβάλλονται σε μεγάλες οθόνες και ο κόσμος γυμνάζεται μόνος του μέσα στο νερό, μετατρέποντας τη θεραπεία σε ευχάριστη δραστηριότητα. Η Ιταλία παρουσιάζει διαδρόμους κρύου-ζεστού όπου οι επισκέπτες μπαίνουν γελώντας, συμμετέχοντας ενεργά σε μια εμπειρία ευεξίας.
Η Γεωργία, σε παλιές σοβιετικές εγκαταστάσεις, έχει αναπτύξει κέντρα με σάουνες, μασάζ τεσσάρων χεριών, καυτές πέτρες, κοσμετολογία, σολάριουμ και ακόμα και «μπανιέρες μπύρας» για ζευγάρια, αποδεικνύοντας ότι η φαντασία συχνά αξίζει περισσότερο από το χρήμα.
Και φυσικά, η Βουδαπέστη, με τα διάσημα λουτρά της, έχει μετατρέψει τις θερμές πισίνες σε χώρους πολιτισμού, διασκέδασης και βραδινών events, από επιδείξεις μόδας μέχρι τα περίφημα Spa-rties που προσελκύουν χιλιάδες νέους από όλη την Ευρώπη.
Το λάθος των νέων σχεδίων και η προτροπή προς τους μελετητές
Ο κ. Δανάς επισήμανε ότι πολλά από τα σχέδια ανακαινίσεων που φτάνουν στον Σύνδεσμο δεν περιλαμβάνουν ούτε σάουνες, ούτε χώρους χαλάρωσης, ούτε σύγχρονες υπηρεσίες, αλλά αναπαράγουν τη λογική του παρελθόντος. Κάλεσε λοιπόν τους αρχιτέκτονες και τους φορείς να εμπιστευτούν την τεχνογνωσία των ειδικών, ώστε οι επενδύσεις να μεταφραστούν σε πραγματικές εμπειρίες για τον επισκέπτη.
Οι αριθμοί που δείχνουν την αλήθεια
Τα δεδομένα παρουσιάζουν την πραγματικότητα χωρίς ωραιοποίηση: η Ευρώπη διαθέτει 12.000 θερμαλιστικές υποδομές· η Ελλάδα μόλις 32 πιστοποιημένες μονάδες, από τις οποίες λειτουργούν ενεργά περίπου 20. Παρότι διαθέτει 700-750 φυσικές θερμές αναβλύσεις, μόνο 85 έχουν αναγνωριστεί συστηματικά. Παράλληλα, ο «ιαματικός τουρισμός» ως ξεχωριστή ελληνική κατηγορία συχνά μπερδεύει ξένους επαγγελματίες, καθώς διεθνώς υπάρχουν μόνο δύο κατηγορίες: Medical Tourism και Wellness Tourism.
Το τέλος του επιδοματικού μοντέλου και η ανάγκη για επανεκκίνηση
Μέχρι το 2010, ο κλάδος στηριζόταν σχεδόν αποκλειστικά σε επιδοτήσεις και προγράμματα κοινωνικού τουρισμού που δημιουργούσαν τεχνητή ζήτηση. Με τη χρεοκοπία, το μοντέλο αυτό κατέρρευσε και μαζί του χάθηκε το 60% των υποδομών.
Σήμερα, το μέλλον του ιαματικού τουρισμού δεν μπορεί να εξαρτηθεί από επιδοτήσεις, αλλά από την ικανότητα της χώρας να μετατρέψει το φυσικό της κεφάλαιο σε σύγχρονη, θελκτική και ολοκληρωμένη εμπειρία ευεξίας.
Επισημαίνεται ότι ο σύνδεσμος πραγματοποίησε εκδήλωση στο πλαίσιο της 40ης Philoxenia, στην οποία και τέθηκαν επί τάπητος όλα τα προαναφερόμενα ζητήματα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
