Η Κλεοπάτρα Θεολογίδου, αρχιτέκτων και αναστηλώτρια επί σειρά ετών στο υπουργείο Πολιτισμού, τιμήθηκε σήμερα από τον δήμο Πρεσπών με τον τίτλο της Επίτιμης Δημότισσας, για την πολυετή επιστημονική προσφορά της στην προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη των βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων της Πρέσπας. Ο Δήμαρχος Γιώργος Στεργίου στον χαιρετισμό του υπογράμμισε ότι «η συγκεκριμένη επιστήμονας διέσωσε μνημεία που ήταν σε κίνδυνο, όπως η Βασιλική και Άγιος Δημήτριος στον Άγιο Αχίλλειο, ο Άγιος Νικόλαος στο χωριό Πύλη, ενώ την ίδια στιγμή ανέδειξε εμβληματικούς τόπους όπως ο Άγιος Γερμανός και τα ασκηταριά Παναγίας Ελεούσας και Μεταμόρφωσης στην Μεγάλη Πρέσπα».
Ο κ. Στεργίου τόνισε ότι «το συγκεκριμένο έργο αναστήλωσης και διάσωσης των παραπάνω μνημείων συνέβαλε στην αναγνώριση της περιοχής ως φυσικού και πολιτιστικού τόπου οικουμενικής αξίας, οδηγώντας την περιοχή το 2014 στον ελληνικό ενδεικτικό Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς». Απευθυνόμενος στο πρόσωπο της κ. Θεολογίδου δήλωσε ότι το επόμενο διάστημα «δρομολογούμε την διεκδίκηση ένταξης των Πρεσπών στον επίσημο Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και ταυτόχρονα διεκδικούμε από την πολιτεία την άμεση λειτουργία της Βυζαντινής Συλλογής στον Άγιο Γερμανό, έργο που ιδρύθηκε και δρομολογήθηκε επί των ημερών σας».
Από την πλευρά της, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φλώρινας, Χριστίνα Ζιώτα, αναφέρθηκε στο αναστηλωτικό έργο της Κλεοπάτρας Θεολογίδου, τονίζοντας ότι «αποτελεί οδηγό ως προς την διασωστική διαδικασία μνημείων της περιοχής».
Στον λιτό χαιρετισμό της, η κ. Θεολογίδου έκανε ειδική αναφορά στον Αρχαιολόγο Σωτήρη Κισσα και την αρχιτεκτόνισσα Μαρία Κούλη, οι οποίοι δεν βρίσκονται σήμερα στη ζωή και που με το έργο τους συνέβαλαν τα μέγιστα ώστε να «τρέξει» με αποτελεσματικότητα το αναστηλωτικό και διασωστικό πρόγραμμα για τα Μεταβυζαντινά μνημεία της Πρέσπας, καθώς και στην Αρχαιολόγο Δέσποινα Ευγενίδου, η οποία ως τότε προϊστάμενη της Αρχαιολογικής υπηρεσίας «κίνησε γη και ουρανό» ώστε να εξευρεθούν χρήματα και προσωπικό για να πραγματοποιηθούν οι διασωστικές εργασίες στα μνημεία της Πρέσπας. «Εάν δεν είχαν πραγματοποιηθεί οι αναστηλωτικές εργασίες την κρίσιμη δεκαετία 1986-1996, η εικόνα των Βυζαντινών μνημείων της περιοχής θα ήταν σήμερα εντελώς διαφορετική», ανέφερε η κ. Θεολογίδου, εξηγώντας ότι «πολλά εξ αυτών θα είχαν γίνει θύματα της φθοράς του χρόνου».
Ερωτηθείσα ποια ήταν η εικόνα που την συγκλόνισε περισσότερο όταν έφθασε πρώτη φορά ως υπάλληλος του υπουργείου Πολιτισμού στην Πρέσπα, η κ. Θεολογίδου απάντησε: «Ήρθα το 1986 και δεν υπήρχε ούτε κατάλυμα για να μείνουμε, η εικόνα της περιοχής ήταν πολύ διαφορετική από την σημερινή. Αυτό που με καθήλωσε ήταν η εικόνα της Βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου, όπως την είχε αφήσει μετά τις ανασκαφές ο καθηγητής Μουτσόπουλος, καθώς και το ασκηταριό της Ελεούσας στην Μεγάλη Πρέσπα με τον περιβάλλοντα χώρο και την απίστευτη θέα της λίμνης. Όλα τα μνημεία της περιοχής ήταν ανέγγιχτα, αλλά ταλαιπωρημένα από το χρόνο».
Η κ. Θεολογίδου δήλωσε εντυπωσιασμένη από την εικόνα των οικισμών της Πρέσπας με τις πετρόχτιστες κατοικίες και την παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική της περιοχής, που σε κάποιες περιπτώσεις διατηρείται μέχρι σήμερα. «Οι τεχνικές που εφαρμόσαμε μετά από πολλούς πειραματισμούς ως προς τα κονιάματα και το κτίσιμο των μνημείων αξιοποιήθηκαν στη συνέχεια στο έπακρο από τους ντόπιους μαστόρους στην συντήρηση κατοικιών της περιοχής, τους οποίους παρεμπιπτόντως χρησιμοποιήσαμε στα συνεργεία μας στην συντήρηση των μνημείων. Νοιώθω βαθιά ικανοποίηση που βλέπω πετρόκτιστες κατοικίες της Πρέσπας να έχουν συντηρηθεί κατά τα πρότυπα των διασωστικών και αναστηλωτικών εργασιών που κάναμε στα μνημεία της περιοχής. Είναι μια σπουδαία κληρονομιά για την περιοχή», ανέφερε.
Παρών στην εκδήλωση ήταν και ο Βασίλης Μαρκόπουλος, ένας από τους λιγοστούς κατοίκους του Αγίου Αχιλλείου, ο οποίος αφού πρώτα εκπαιδεύτηκε από τεχνίτες της Βυζαντινής Εφορείας Αρχαιοτήτων Βέροιας, συνεργάστηκε επί πολλά έτη στις αναστηλωτικές εργασίες των Βυζαντινών μνημείων της Πρέσπας.
Παράλληλα, η Κλεοπάτρα Θεολογίδου επιμελήθηκε τη διαμόρφωση της έκθεσης «Πρέσπες. Μνημεία και Τέχνη» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας και την προσωρινή έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης με το έργο των Πρεσπών, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Εφορείες (ΙΖ ΕΠΚΑ και 11η ΕΒΑ), ενώ δρομολόγησε και την ίδρυση της Βυζαντινής Συλλογής στον Άγιο Γερμανό ως κέντρο αρχαιολογικής ενημέρωσης, ώστε να συνδέονται τεκμηριωμένα τα ευρήματα με τα αποκατεστημένα μνημεία της περιοχής.
Η Βασιλική Αγίου Αχιλλείου, η Ιερά Μονή Παναγίας Πορφύρας και ο Ναός Αγίου Δημητρίου στο νησάκι του Αγίου Αχιλλείου, καθώς και το Ασκηταριό της Μεταμορφώσεως και της Παναγίας Ελεούσας στην Μεγάλη Πρέσπα, ο Ναός του Αγίου Νικολάου στην περιοχή της Πύλης και ο Ναός του Αγίου Νικολάου στην Κοινότητα Πλατέως, που αναστηλώθηκαν την περίοδο 1986-2002, απέκτησαν ασφαλή πρόσβαση, ενημερωτική σήμανση και φωτισμό, εντασσόμενα ξανά στη ζωή του τόπου και στηρίζοντας τον ήπιο πολιτιστικό τουρισμό.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
