Τη θέση του ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρή κρίση διαχείρισης υδάτων, με τα δίκτυα μεταφοράς νερού να βρίσκονται σε δεινή κατάσταση και να προκαλούν τεράστιες απώλειες, ιδιαίτερα στον τομέα της άρδευσης, διατύπωσε ο προϊστάμενος τμήματος Υδρογεωλογίας και Υδρολογίας, διεύθυνση Υδατικών Πόρων και Γεωθερμίας, Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), Βασίλης Ζόραπας. Επισήμανε ότι το πρόβλημα οξύνεται από τη συνεχιζόμενη εξάντληση των υπόγειων υδάτων και τη μείωση των επιφανειακών αποθεμάτων, καθιστώντας τον γεωργικό τομέα όλο και περισσότερο εξαρτημένο από τα υπόγεια αποθέματα. «Το νερό δεν είναι ανεξάντλητο και πρέπει να το διαχειριστούμε ως πολύτιμο αγαθό» τόνισε, καλώντας σε συλλογική υπευθυνότητα.
Μιλώντας από το βήμα του 11ου Συνεδρίου για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας με θέμα «Η δύναμη της συνεργασίας ως καταλύτης για την επίτευξη των στόχων της βιωσιμότητας», που πραγματοποιείται σήμερα και αύριο στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος είπε ότι «το υπόγειο νερό είναι το απόθεμα της τελευταίας ώρας. Δεν πρέπει να το εξαντλήσουμε πριν εξαντλήσουμε όλες τις άλλες λύσεις» και στο πλαίσιο αυτό σημείωσε ότι η επόμενη διετία είναι εξαιρετικά κρίσιμη για τη χώρα μας, ειδικά σε ό,τι αφορά τα υπόγεια νερά.
Πώς θα περιοριστεί η σπατάλη νερού;
Για να περιοριστεί η σπατάλη νερού και να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των υδάτινων πόρων, η χώρα πρέπει να στραφεί σε σύγχρονα συστήματα διαχείρισης νερού, επισήμανε ο κ. Ζόραπας και πρόσθεσε ότι οι έξυπνες γεωργικές πρακτικές και η επισκευή ή αντικατάσταση των δικτύων άρδευσης είναι προτεραιότητες για την εξοικονόμηση νερού. Παράλληλα, η επιβολή καλύτερων πρακτικών στους αγρότες και η μετάβαση σε πιο ανθεκτικές καλλιέργειες μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην αποδοτικότερη χρήση του νερού.
Απαντώντας στο τι μας περιμένει, τόνισε ότι οι συνθήκες φαίνεται να επιδεινώνονται και οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η βροχόπτωση στη χώρα μας θα μειωθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Η κλιματική αλλαγή είναι ήδη εδώ και η διαχείριση του νερού θα πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, με στρατηγικές που θα περιλαμβάνουν τη βελτίωση των υποδομών και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων άρδευσης και ύδρευσης. «Το ζήτημα διαχείρισης και αντιμετώπισης των προβλημάτων που ήδη αντιμετωπίζουμε με το νερό, είναι πιο επείγον από ποτέ», σημείωσε.
Απαρχαιωμένα δίκτυα και απώλειες
Για τα δίκτυα άρδευσης στην Ελλάδα, τόνισε ότι σε αρκετές περιοχές είναι απαρχαιωμένα και αναποτελεσματικά και σύμφωνα με στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ, η χώρα μας χρειάζεται περίπου 8 δισ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως για την άρδευση. Ωστόσο, «τα ανοιχτά και παλαιωμένα δίκτυα προκαλούν σημαντικές απώλειες. Στο τομέα της άρδευσης, οι απώλειες φτάνουν το 60%», τόνισε. «Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν το διαθέσιμο νερό για την άρδευση είναι αρκετό, η σπατάλη λόγω των δικτύων είναι τεράστια.»
Η κατανάλωση αυξάνει παρά τον περιορισμό των καλλιεργειών- Οι πιέσεις υπογείως
Αν και οι καλλιέργειες έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, η ζήτηση για νερό για άρδευση παραμένει εξαιρετικά υψηλή. «Ο γεωργικός τομέας στηρίζει τη λειτουργία του σε υπόγεια αποθέματα, που υποβάλλονται σε μεγαλύτερη πίεση», όπως τόνισε ο κ. Ζόραπας. Ταυτόχρονα, η ύδρευση παρουσιάζει σημαντική αύξηση στην κατανάλωση, «από 800 εκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2000 σε 1,8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα σήμερα». Αυτή η αύξηση εντείνει την πίεση στους υδατικούς πόρους της χώρας.
«Οι χιονοπτώσεις, που παραδοσιακά λειτουργούσαν ως μια φυσική αποθήκη νερού, πλέον δεν αναπληρώνουν τα υπόγεια και επιφανειακά αποθέματα με τον ίδιο τρόπο», όπως σημείωσε, και οι αυξανόμενες θερμοκρασίες διευρύνουν την αρδευτική περίοδο, απαιτώντας περισσότερους πόρους για τη γεωργία.
Κρίσιμος πόρος με περιορισμένη ανανέωση τα υπόγεια νερά
Τα υπόγεια νερά ανανεώνονται πολύ πιο αργά – μόλις ένα μικρό ποσοστό των βροχοπτώσεων (περίπου 20%) καταλήγει τελικά στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. «Όμως, το πρόβλημα ξεκινά όταν αντλούμε περισσότερο από αυτό που ανανεώνεται», τόνισε και ανέφερε το παράδειγμα υπεράντλησης στο Αργολικό Πεδίο. Οπως είπε, «οι γεωτρήσεις έφτασαν τα 400 μέτρα βάθος, καθιστώντας το νερό υφάλμυρο και ακατάλληλο για άρδευση». Ανάλογες περιπτώσεις παρατηρούνται σε περιοχές της Θεσσαλίας αλλά και σε αρκετά νησιά.
Τα αποθέματα στην Αττική φτάνουν για λιγότερο από δύο χρόνια
Η ΕΥΔΑΠ διαθέτει αποθέματα 650 εκατ. κυβικών μέτρων στους ταμιευτήρες Μόρνου και Εύηνου και με δεδομένη την ημερήσια κατανάλωση σε πάνω από ένα εκατ. κυβικά μέτρα «η Αθήνα έχει διαθέσιμο νερό για λιγότερο από δύο χρόνια», διευκρίνισε. «Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη αντλητική πίεση και την αυξανόμενη θερμοκρασία λόγω κλιματικής αλλαγής, συνθέτει ένα δυσοίωνο σκηνικό», πρόσθεσε.
Απέναντι σε αυτό το φαινόμενο, η ΕΥΔΑΠ εξετάζει εναλλακτικά σενάρια ενίσχυσης των υδατικών αποθεμάτων. Ωστόσο, «οι ποσότητες που θα μπορούσαν να προστεθούν στο σύστημα είναι περιορισμένες» και εξετάζονται και σενάρια μεταφοράς νερού από τον Αχελώο, μία λύση με υψηλό κόστος και τεχνικές δυσκολίες.
Επισημαίνεται ότι το διήμερο 11ο Συνέδριο για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας πραγματοποιείται με την υποστήριξη της γενικής διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της ΕΕ στο πλαίσιο ενημερωτικών δράσεων για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) «COOPinCAP» και υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
