Στις προοπτικές του ελληνικού τουρισμού και στο πώς αυτός μπορεί να διαμορφωθεί από το 2025 και μετά αναφέρθηκε ο James Riley, Director (non-executive) των East India Hotels, συζητώντας με τη δημοσιογράφο της Καθημερινής Ηλιάνα Μάγρα, στο πλαίσιο του συνεδρίου «REIMAGINE TOURISM 2025» που διοργάνωσε η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Με δεδομένο ότι ο τουρισμός στην Ελλάδα αλλάζει και μάλιστα γρήγορα, ο κ. Riley τονίζει ότι το κεντρικό ερώτημα των επόμενων ετών δεν είναι μόνο ποιοι θα επισκέπτονται τη χώρα, αλλά και το πώς η Ελλάδα θα διαχειριστεί το τουριστικό της προϊόν με τρόπο βιώσιμο για τον πληθυσμό της, τις κοινότητες και τους ίδιους τους ταξιδιώτες. «Ο τουρισμός απευθύνεται πρώτα στη χώρα που τον φιλοξενεί», σημειώνει χαρακτηριστικά. Κατά τον ίδιο, το ελληνικό πλεονέκτημα δεν είναι μόνο ο πολιτισμός ή η ιστορία της χώρας, αλλά ο αυθεντικός τρόπος ζωής των κατοίκων της. Αυτό, ωστόσο, όπως λέει, δεν είναι δεδομένο. Για να διατηρηθεί, πρέπει πρώτα να δούμε την Ελλάδα ως ενιαίο χώρο με διαφορετικά «brands», που όλα μαζί συνθέτουν μια ταυτότητα.
Η «διαφορετικότητα» είναι η λέξη-κλειδί. Υπάρχει χώρος για όλα: κρουαζιέρες, βραχυχρόνιες μισθώσεις, πολυτελή resorts, αλλά και πιο οικονομικά ξενοδοχεία. Το ερώτημα είναι αν η χώρα έχει τη βούληση να οργανώσει και να επενδύσει σε ένα τέτοιο πολυεπίπεδο σύστημα. Κάθε προορισμός, λέει, πρέπει να καθορίζει την ταυτότητά του. «Δεν χρειάζεται όλη η Ελλάδα να γίνει προορισμός πολυτελείας».
Αξία ανά τουρίστα και όχι απλώς αριθμοί
Οι δείκτες που πρέπει πλέον να απασχολούν την Ελλάδα δεν είναι οι συνολικές αφίξεις, αλλά η αξία ανά τουρίστα και ανά ημέρα. Αυτό είναι το κριτήριο που καθορίζει και την ανάγκη για διαφορετικές κατηγορίες επισκεπτών.
Παράλληλα, η πολυμορφία επιτρέπει και στους Έλληνες να επιλέγουν το είδος των διακοπών που θέλουν. Ο Riley επισημαίνει ότι μια ειδική τιμολόγηση για τους Έλληνες θα μπορούσε να βοηθήσει, αν και αναγνωρίζει ότι σε επίπεδο Ε.Ε. κάτι τέτοιο δεν είναι απλό. Η απόφαση, πάντως, θα πρέπει να ανήκει στους ίδιους τους προορισμούς. «Αυτό είναι ένα ερώτημα ανοιχτό το οποίο επιδέχεται περισσότερη συζήτηση», επισημαίνει ο ίδιος.
Κρουαζιέρες, θέσεις εργασίας και ανθρώπινοι πόροι
Παρότι δηλώνει ότι δεν είναι «φανατικός» των κρουαζιέρων, αναγνωρίζει ότι αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της τουριστικής αλυσίδας. Η κρουαζιέρα στην Ελλάδα περιορίζεται κυρίως σε πέντε-έξι βασικούς προορισμούς, ωστόσο δημιουργεί μεγάλο αριθμό θέσεων εργασίας, κάτι που, όπως λέει, δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Για τον Riley, το κρίσιμο ζήτημα είναι οι ανθρώπινοι πόροι. Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει περισσότερο στην εκπαίδευση και κατάρτιση όσων εργάζονται στη φιλοξενία. Στην Κεντρική Ευρώπη, σημειώνει, ο κλάδος αποτελεί μια ελκυστική σταδιοδρομία, κάτι που επιτεύχθηκε μέσω συστηματικής εκπαίδευσης.
Οι δεξιότητες της φιλοξενίας είναι αξιοποιήσιμες και σε άλλους κλάδους, ενώ η ανθρώπινη επαφή παραμένει κεντρικό στοιχείο του τουρισμού. Η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, το κλειδί για έναν πιο ανταγωνιστικό και ποιοτικό ελληνικό τουρισμό.
Προστασία της διαφορετικότητας των προορισμών
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ξεκάθαρη: διαφοροποίηση. Η Ελλάδα δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει ένας ενιαίος προορισμός μαζικού τουρισμού. Κάθε περιοχή έχει δική της ταυτότητα και διαφορετικές δυνατότητες.
Το αρχιπέλαγος, για παράδειγμα, αποτελεί τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα. Παράλληλα, η ανάπτυξη υποδομών φέρνει στο προσκήνιο νέους προορισμούς – ακόμη και στη Βόρεια Ελλάδα, όπου ο συνδυασμός χειμερινών εμπειριών και φυσικού τοπίου δημιουργεί δυναμική πέρα από το δίπτυχο «ήλιος και θάλασσα».
Το ελληνικό brand του μέλλοντος
«Αν σου ζητούσαμε να αλλάξεις το ελληνικό brand πώς θα το άλλαζες;» ρώτησε η συντονίστρια τον ομιλητή. Όπως της είπε, θα ξεκινούσε από το premium κομμάτι, όπως συμβαίνει σε Ιταλία και Ιαπωνία. Η Ελλάδα διαθέτει τοποθεσίες ιδανικές για πολυτελείς εμπειρίες και έχει ήδη κάνει σοβαρά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Ωστόσο, η συνύπαρξη πολυτελών και μαζικών προορισμών είναι απαραίτητη. Για το πρόβλημα του υπερτουρισμού, υπογραμμίζει ότι αντιμετωπίζεται μόνο με σωστή διαχείριση. Με την ευκαιρία έφερε ως παράδειγμα την Αθήνα λέγοντας πως «η διαχείριση των ακινήτων εδώ στην Αθήνα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει διασπορά και να μην δημιουργείται η αίσθηση ότι η πόλη πλημμυρίζει από κόσμο».
Η Ελλάδα είναι η Καραϊβική της Ευρώπης
Παρά τις διεθνείς ανησυχίες για την κλιματική κρίση, ο Riley θεωρεί ότι ο τουρισμός και ιδιαίτερα ο πολυτελής τουρισμός θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. «Η Ελλάδα, με την αξεπέραστη αναλογία νησιών και ακτογραμμής, έχει μοναδικά πλεονεκτήματα που δεν μπορεί να αντιγράψει άλλη χώρα» είπε ο κ. Riley και χαρακτήρισε την Ελλάδα «Καραϊβική της Ευρώπης».
Καταλήγοντας επισήμανε ότι το ζητούμενο είναι οι επενδύσεις να αποδίδουν οφέλη και στις τοπικές κοινωνίες, μέσα σε ένα πλαίσιο που εξυπηρετεί τους στόχους βιωσιμότητας του ΟΗΕ: υγεία, εκπαίδευση, ισότητα φύλων, περιβαλλοντική υπευθυνότητα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
