Χ. Δούκας: «Ο σεβασμός για τον πολιτισμό ξεκινάει από τη συμπεριφορά μας στον δημόσιο χώρο»
Ο Δήμος Αθηναίων εντείνει το πρόγραμμα συντήρησης και αποκατάστασης των υπαίθριων γλυπτών και μνημείων της πόλης, με στοχευμένες παρεμβάσεις που διαφυλάσσουν και αναδεικνύουν την ιστορική και πολιτιστική της κληρονομιά.
Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, δήλωσε: «Ο σεβασμός για τον πολιτισμό ξεκινάει από τη συμπεριφορά μας στον δημόσιο χώρο. Εντοπίζουμε διαρκώς περιστατικά βανδαλισμού μνημείων σε πολύ κεντρικά σημεία της πόλης. Η αύξησή τους είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και υποδεικνύει μία τάση έλλειψης ευθύνης απέναντι στην ιστορία του τόπου μας. Από το σιντριβάνι της πλατείας Συντάγματος μέχρι τις προτομές στις γειτονιές, αποκαθιστούμε έργα που αποτελούν ζωντανά κομμάτια της ταυτότητας της Αθήνας. Έχουμε όλοι χρέος να φροντίζουμε και να σεβόμαστε την πολιτιστική μας κληρονομιά, αν θέλουμε να είμαστε υπερήφανοι για το παρελθόν αλλά και το παρόν μας».
Η Αντιδήμαρχος Αστικής Αναζωογόνησης και Ανθεκτικότητας, Μάρω Ευαγγελίδου, σημείωσε: «Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Συντήρησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στις 19 Οκτωβρίου, αποτελεί μια καλή αφορμή για να αναδείξουμε και να επικοινωνήσουμε το έργο που συντελείται καθημερινά για τη φροντίδα και την ανάδειξη των μνημείων της πόλης. Κάθε επέμβαση αποκατάστασης αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού που συνδέει την πολιτιστική κληρονομιά και τον δημόσιο χώρο με την καθημερινή ζωή της Αθήνας».
Από την πλευρά της η Προϊσταμένη του τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Δήμου Αθηναίων, Ζέττα Αντωνοπούλου, υπογράμμισε: «Η συντήρηση υπαίθριων γλυπτών αποτελεί μια σύνθετη και απαιτητική διαδικασία, που χρειάζεται επιστημονική τεκμηρίωση, εξειδικευμένες γνώσεις και συνέπεια. Γι’ αυτό πολλές φορές η αποκατάστασή τους είναι συχνά χρονοβόρα. Αρκετά από αυτά παρουσιάζουν σημάδια φθοράς λόγω παλαιότητας και περιβαλλοντικών παραγόντων, σε κάποια έχουν προηγηθεί βανδαλισμοί ενώ άλλα φέρουν πάνω τους απρεπείς αναγραφές και συνθήματα».
Εργασίες αποκατάστασης σε υπαίθρια γλυπτά μέσα στο 2025
Κατά τη διάρκεια του 2025 πραγματοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, η πλήρης αποκατάσταση του σιντριβανιού της πλατείας Συντάγματος βάσει μελέτης του Υπουργείου Πολιτισμού, η επαναχύτευση και επανατοποθέτηση της προτομής του Νίκου Καζαντζάκη στην οδό Ευελπίδων, η αφαίρεση χρωστικών από το άγαλμα του Σπύρου Λούη και η αποκατάσταση των μνημείων του Μπλόκου Δουργουτίου και του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος επί των Φρ. Σμιθ & Λαγουμιτζή.
Ένα ακόμα πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το περιστατικό στη στήλη του Ίωνα Δραγούμη, επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας που σημειώθηκε στα μέσα Αυγούστου. Η στήλη υπέστη φθορές έπειτα από πρωτοφανή βανδαλισμό (καύση στεφάνων που είχαν κατατεθεί στο μνημείο). Οι εργασίες συντήρησης αφορούν στο σύνολο της επιφάνειας, σε ύψος περίπου τεσσάρων μέτρων, και αποσκοπούν στην πλήρη αποκατάσταση των αλλοιώσεων που φέρει το μάρμαρο.
Αντίστοιχες περιπτώσεις εκτεταμένων φθορών, παρουσιάζει το Μνημείο Πεσόντων Αεροπόρων στην πλατεία Καραϊσκάκη, στην περιοχή του Μεταξουργείου, με αποξηλώσεις υλικών στον περιβάλλοντα χώρο και χρωστικές σε μεγάλες επιφάνειες της μπρούτζινης σύνθεσης και της μεταλλικής της βάσης.
Το προσεχές διάστημα προγραμματίζονται η αποκατάσταση και ο καθαρισμός του αγάλματος της Εύας στην πλατεία Νικολοπούλου (Κυπριάδου), των βάσεων των προτομών του Αθ. Λευκαδίτη στη λεωφόρο Αλεξάνδρας και του Θ. Σκούρα στην Κυψέλη, καθώς και της προτομής του Π. Γύπαρη στα Τουρκοβούνια. Παράλληλα, προγραμματίζεται η συντήρηση της μαρμάρινης αναμνηστικής πινακίδας της Μεγάλης του Γένους Σχολής, στην πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής, κοντά στο Χίλτον.
Προετοιμάζονται ακόμα πιο σύνθετες και μεγαλύτερης κλίμακας επεμβάσεις. Πιο συγκεκριμένα, η αποκατάσταση του μπρούτζινου έργου «Σήματα Δομών» του γλύπτη Κλεάρχου Λουκόπουλου στην πλατεία Βραζιλίας και του μαρμάρινου αγάλματος «Βόρειος Ήπειρος».
Θεματοφύλακας της πολιτιστικής ταυτότητας της πόλης, το Τμήμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Δήμου Αθηναίων
Το Τμήμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Δήμου Αθηναίων συνεχίζει με συνέπεια το έργο της καταγραφής, τεκμηρίωσης και αποκατάστασης των μνημείων και των γλυπτών της Αθήνας, διασφαλίζοντας τη συνέχεια της ιστορίας και τη μετάδοση της πολιτιστικής μνήμης στις επόμενες γενιές.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι κατά τη διαδικασία της συντήρησης, γίνεται αποκατάσταση, προστασία και ανάδειξη όχι μόνο της ύλης, αλλά και της αισθητικής, ιστορικής και συμβολικής αξίας κάθε έργου. Με βάση τα παραπάνω, η συνολική διαδικασία που διέπει κάθε συντήρηση, συνοδεύεται πάντοτε από αναλυτική τεκμηρίωση της παθολογίας και των επεμβάσεων που ακολουθούν, συμβάλλοντας έτσι στη μακροπρόθεσμη έρευνα και κατανόηση της δημόσιας γλυπτικής κληρονομιάς της πόλης.
Φωτογραφίες από την αποκατάσταση του σιντριβανιού στην πλατεία Συντάγματος: https://shared.cityofathens.gr/index.php/f/169807
Επιπλέον φωτογραφίες από συντήρηση γλυπτών στον Δήμο Αθηναίων: https://shared.cityofathens.gr/index.php/f/196319
