«Αναμένοντας τον Πάπα Λέοντα στο Φανάρι: τα βήματα μιας διαρκούς προσέγγισης», είναι ο τίτλος του άρθρου που αναφέρεται στην επίσημη επίσκεψη του Πάπα Λεόντιου του ΙΔ’ στην Τουρκία.
Ο κ. Μάμαλος, στο άρθρο του, επιχειρεί μία αναδρομή στις πρωτοβουλίες, τους συμβολισμούς και τις διεργασίες της σύγχρονης εκκλησιαστικής διπλωματίας σε Φανάρι και Βατικανό.
Η επικείμενη επίσκεψη του Πάπα Λέοντα στην Κωνσταντινούπολη και στη Νίκαια, πέραν της προφανούς ιστορικής της σημασίας, προσφέρει την ευκαιρία για μια αναδρομική αποτίμηση της παρουσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Το Φανάρι, εκκινώντας από περιόδους αστάθειας και εσωστρέφειας, του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα, κατόρθωσε προϊόντος του χρόνου, όχι μόνο να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, αλλά και να ασκεί ουσιαστική επιρροή στις διεθνείς εξελίξεις.
Από την εσωστρέφεια στο μεταίχμιο του 1948, το Πατριαρχείο υιοθέτησε μια στρατηγική επιβίωσης και θεσμικής αυτοσυγκράτησης, κατά τις πατριαρχίες Φωτίου Β’ και Βενιαμίν Α’ εντός του κλίματος των κεμαλικών μεταρρυθμίσεων. Η μελέτη διπλωματικών εγγράφων καταδεικνύει ότι ο μεταπολεμικός φόβος εξάπλωσης της σοβιετικής επιρροής ανέδειξε εκ νέου το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο διεθνές προσκήνιο.
Η διαδοχή του Μάξιμου Ε’ από τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Αθηναγόρα, το 1948, σηματοδότησε την καίρια καμπή προς την εξωστρέφεια και την ανασυγκρότηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η εκλογή του Πάπα Ιωάννη ΚΓ’ το 1958 και η ιστορική συνάντηση Αθηναγόρα και Παύλου Στ’ στα Ιεροσόλυμα το 1964 αποτέλεσαν κομβικά σημεία του οικουμενικού διαλόγου.
Η πατριαρχία του Βαρθολομαίου στον 21ο αιώνα υπήρξε καθοριστική για τη μετάβαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. Ο πατριαρχικός λόγος απέκτησε οικουμενική διάσταση, αγγίζοντας ζητήματα ανθρωπολογικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά. Οι διεθνείς πρωτοβουλίες του Πατριάρχη Βαρθολομαίου για την προστασία του περιβάλλοντος καθιέρωσαν τον ίδιο ως «Πράσινο Πατριάρχη», σύμβολο της περιβαλλοντικής και πνευματικής ευαισθησίας της Ορθοδοξίας.
Ωστόσο, κατά τα τελευταία έτη, η εικόνα της οικουμενικής σταθερότητας του Φαναρίου έχει υποστεί αισθητή μεταβολή. Το Ουκρανικό Εκκλησιαστικό Ζήτημα ανέδειξε βαθιές εσωτερικές αντιθέσεις εντός του ορθοδόξου κόσμου, καθώς η απόδοση Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Παρά τις προκλήσεις, οι προοπτικές του θεσμού παραμένουν ισχυρές. Η επικείμενη επίσκεψη του Πάπα Λέοντα στο Φανάρι αποτελεί απτή ένδειξη της διαρκούς ικανότητας του Οικουμενικού Πατριαρχείου να λειτουργεί ως σημείο συνάντησης και διαλόγου μεταξύ Εκκλησιών και πολιτισμών.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
