Μια πολύ μικρή διάφανη συσκευή, που μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του ανθρώπινου εγκεφάλου και να μειώσει τη χρήση πειραματόζωων στις επιστημονικές έρευνες, δημιούργησαν ερευνητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το SVZonChip, όπως ονομάζεται, δεν είναι ηλεκτρονικό εξάρτημα, αλλά ένα μικρό τσιπ στο οποίο ρέουν πολύ μικρές ποσότητες υγρού μέσα από λεπτά κανάλια. Εκεί καλλιεργούνται εγκεφαλικά κύτταρα με τρόπο που μιμείται τις πραγματικές συνθήκες μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Αυτό το καινοτόμο εργαλείο μπορεί να βοηθήσει στην έρευνα για παθήσεις όπως η συγγενής υδροκεφαλία και διάφορες νευροεκφυλιστικές ασθένειες (π.χ. Alzheimer ή Parkinson).
Όπως εξηγεί, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο υπεύθυνος της έρευνας, Ιωάννης Αγγελόπουλος, ο εγκέφαλος είναι εξαιρετικά πολύπλοκος και δύσκολος στη μελέτη του. Μέχρι σήμερα, πολλές πληροφορίες προέρχονταν από πειράματα σε ζώα, τα οποία όμως έχουν περιορισμούς: κοστίζουν πολύ, προκαλούν ηθικά διλήμματα, και δεν αντιγράφουν πάντα με ακρίβεια τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Γι’ αυτό η επιστημονική κοινότητα στρέφεται πλέον σε νέες μεθόδους, όπως τρισδιάστατα εργαστηριακά μοντέλα που προσομοιώνουν καλύτερα τις λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος.
Το SVZonChip είναι το πρώτο μοντέλο που αναπαριστά μια ιδιαίτερα σημαντική περιοχή του εγκεφάλου, την υποκοιλιακή ζώνη (SVZ), η οποία σχετίζεται με τη δημιουργία νέων νευρικών κυττάρων και τη ρύθμιση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.
Στην έρευνα, οι επιστήμονες καλλιέργησαν δύο τύπους εγκεφαλικών κυττάρων μέσα στο τσιπ. Κατάφεραν να τα «ταΐζουν» με διαφορετικά θρεπτικά υγρά και να τα διατηρούν σε συνθήκες που μοιάζουν με τις φυσιολογικές του εγκεφάλου, ώστε να αναπτυχθούν και να συνεργάζονται σωστά. Ειδικά ένα είδος κυττάρων, τα επενδυματικά, ωφελήθηκε πολύ από την κίνηση του υγρού, που θυμίζει την κυκλοφορία του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μέσα στο κρανίο.
Αυτή η τεχνολογία δίνει στους επιστήμονες ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για να μελετούν παθήσεις, να αναπτύσσουν νέα φάρμακα και, στο μέλλον, να φτιάχνουν θεραπείες ειδικά σχεδιασμένες για κάθε άτομο.
Παράλληλα, τέτοιες πλατφόρμες βοηθούν στη μείωση της χρήσης ζώων στα εργαστήρια, σύμφωνα με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, που ενθαρρύνουν μεθόδους με λιγότερη ταλαιπωρία, λιγότερη χρήση και -όπου γίνεται- αντικατάσταση των πειραματοζώων.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο μεταδιδακτορικού προγράμματος με χρηματοδότηση από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), και τα αποτελέσματά της δημοσιεύτηκαν στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Bioengineering. (https://doi.org/10.3390/bioengineering12060562)
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
