Η διεθνής κοινότητα “κρατάει την ανάσα της” καθώς οι εξελίξεις της σύρραξης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, μετά την εμπλοκή των ΗΠΑ, έχουν φέρει στο προσκήνιο το χειρότερο σενάριο, που δεν είναι άλλο από τον αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ από το Ιράν. Περίπου το 20-25% του παγκόσμιου πετρελαίου διακινείται μέσω Ορμούζ, καθιστώντας το κρίσιμο σημείο για τις ενεργειακές ροές. Οποιαδήποτε σοβαρή διατάραξη εκεί θα είχε άμεσες επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυτιλία και την ενεργειακή ασφάλεια. Κατά μέσο όρο, πάνω από 3.000 δεξαμενόπλοια διαπλέουν τα Στενά του Ορμούζ κάθε μήνα, με την πλειοψηφία αυτών να είναι ελληνόκτητα. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Lloyd’s List Intelligence / Seasearcher, το πρώτο τρίμηνο του 2025 περί τα 1.201 ελληνόκτητα πλοία πέρασαν τα Στενά του Ορμούζ.
Συνολικά 271 πλοία βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην ευρύτερη περιοχή της “επικίνδυνης ζώνης”. Από αυτά, 199 πλοία βρίσκονται στον Περσικό Κόλπο και 72 στο Στενό του Ορμούζ, δηλαδή στο πιο ευαίσθητο και δυνητικά επικίνδυνο τμήμα της περιοχής. Τα 50 από τα 271 είναι ελληνόκτητα γεγονός που επισημαίνεται από το ΥΝΑΝΠ, καθώς επηρεάζει άμεσα το νομικό καθεστώς, τις υποχρεώσεις προστασίας και τον βαθμό παρέμβασης του ελληνικού κράτους σε περίπτωση ενός πιθανού επεισοδίου. Ο επικεφαλής ασφαλείας της BIMCO, Jakob Larsen, δήλωσε ότι μια πλήρης σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν με εμπλοκή των ΗΠΑ θα είχε πιθανότατα ως αποτέλεσμα το ουσιαστικό κλείσιμο των στενών. Προς το παρόν όμως τα στενά παραμένουν ανοικτά και έτσι θέλουμε να μείνουν.
Η εμπορική κυκλοφορία συνεχίζεται, αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει ξαφνικά. Ο McGarry, διευθυντής της Control Risks, δήλωσε ότι η εταιρεία του εκτίμησε τον κίνδυνο πλήρους κλεισίματος ως απίθανο. Αν το Ιράν το τολμούσε, θα πυροδοτούσε μια ανεπιθύμητη μεγάλη αντίδραση από τα αραβικά κράτη του Κόλπου, το εμπόριο των οποίων θα επηρεαζόταν σοβαρά. Η διακοπή των ροών από τα Στενά του Ορμούζ, από όπου διέρχονται περίπου 17-20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και προϊόντων την ημέρα, θα προκαλούσε παγκόσμια αναστάτωση, εκτόξευση τιμών και ασφυξία σε ασιατικές κυρίως οικονομίες. Ένα τέτοιο σενάριο, όσο ακραίο και αν φαίνεται, δεν μπορεί να αποκλειστεί πλήρως, ειδικά εάν το Ιράν αισθανθεί υπαρξιακή απειλή.
Στον τομέα της ναυτιλίας, παρατηρούνται αλλαγές στη συμπεριφορά των ναυτιλιακών εταιρειών και ναυλωτών. Ήδη αρκετοί πλοιοκτήτες δηλώνουν ότι θα είναι πιο επιφυλακτικοί στη φόρτωση φορτίων από τη Μέση Ανατολή, ειδικά καθώς η σύγκρουση βαθαίνει. Σύμφωνα με τους ναυλομεσίτες, τα ναύλα στην περιοχή αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω. Ήδη, μετά τις 13/6, οι ναύλοι VLCC από τον Περσικό προς την Ασία αυξήθηκαν περίπου 25% σε $12.85/τόνο από $10.28. Η ημερήσια τιμή για ένα VLCC που ναυλώνεται από τον Κόλπο της Κίνας έχει αυξηθεί από $20.000 την περασμένη Πέμπτη σε πάνω από $50.000, αντανακλώντας τον αυξημένο κίνδυνο.
Η αγορά πετρελαίου έχει καταγράψει σημαντική μεταβλητότητα μετά τη στρατιωτική σύρραξη, με επιθέσεις σε άμαχο πληθυσμό που συνεχίζονται. Το Brent σημείωσε άνοδο έως και 11% από την αρχή των συναλλαγών τη Δευτέρα 16 Ιουνίου, πριν διαμορφωθεί γύρω στα $78 το βαρέλι, ενώ το West Texas Intermediate βρίσκεται κοντά στα $76. Οι παραγωγοί της Μέσης Ανατολής μεταφέρουν περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας ημερήσιας παραγωγής μέσω των Στενών και οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν περαιτέρω εάν το Ιράν επιχειρήσει να τα μπλοκάρει, καθώς οι πελάτες σε όλο τον κόσμο θα προσπαθήσουν να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες.
Ο τομέας των εμπορευματοκιβωτίων φαίνεται να μην επηρεάζεται προς το παρόν, καθώς ήδη από την εποχή που οι Χούθι επέβαλαν το ιδιότυπο καθεστώς στην Ερυθρά Θάλασσα, τα πλοία μεταφοράς κοντέινερ επέλεξαν ρότες γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, με αποτέλεσμα αυξημένους χρόνους παράδοσης και κόστη. Η ανασφάλεια στις θαλάσσιες διαδρομές έχει προκαλέσει ανησυχία για τη σταθερότητα των παγκόσμιων εμπορικών αλυσίδων. Αξίζει να σημειωθεί ότι όσο το Ορμούζ παραμένει ανοικτό, οι τοπικές συνδέσεις “short sea” για τις γειτονικές χώρες δεν θα έχουν πρόβλημα. Ωστόσο, είναι προφανές ότι αν κλείσει το στενό, και η τοπική αγορά των εμπορευματοκιβωτίων θα πληγεί.
Οι εξελίξεις αναμένεται να επηρεάσουν και την ναυτιλιακή ασφαλιστική αγορά, καθώς τα πλοία που πλέουν ή θα επιχειρήσουν να πλεύσουν στις θερμές ζώνες θα υποστούν 60% επιβάρυνση κατά “κινδύνων πολέμου”, επιβαρύνοντας τα κόστη μεταφοράς, τα οποία θα καταλήξουν στον τελικό καταναλωτή. Το πλήρες κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, το οποίο διακινεί το ένα πέμπτο της παγκόσμιας ημερήσιας κατανάλωσης πετρελαίου, παραμένει ένα ακραίο σενάριο, καθώς μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε δυναμική απάντηση από τις ΗΠΑ και τα αραβικά κράτη του Κόλπου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
