του ανταποκριτή μας Β.Λωλίδη
Σχεδόν δέκα ημέρες από τον άδικο και σκληρό θάνατο του πεζοπόρου – ορειβάτη Χρήστου Σταυριανίδη, έπειτα από επίθεση που δέχθηκε από αρκούδα αυτός και ο φίλος του Δημήτρης Κιόρογλου, μέσα στο παρθένο δάσος του Φρακτού στο Παρανέστι, φίλοι, συνεργάτες, συνοδοιπόροι του, ολόκληρη η τοπική κοινωνία της Δράμας παραμένουν σοκαρισμένοι από τον τόσο άδικο χαμό του.
Αφορμή γι’ αυτή την μοιραία, όπως αποδείχθηκε, επίσκεψη, στάθηκε ένα αεροσκάφος.
Ο Χρήστος Σταυριανίδης, γνώστης της τοποθεσίας, μετά από εκτεταμένες έρευνες, μαζί με φίλους, είχε εντοπίσει μόλις τον περασμένο Ιούνιο την ακριβή θέση ενός αεροπλάνου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που είχε πέσει στο δάσος του Φρακτού πριν από εβδομήντα τρία χρόνια.
«Πληροφορίες για την ύπαρξη του αεροπλάνου στο δάσος Φρακτού, υπήρχαν από διηγήσεις παλιότερων κατοίκων που δραστηριοποιούνταν στην κτηνοτροφία, πολλά χρόνια πριν ανακηρυχθεί προστατευόμενη περιοχή», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο φωτογράφος και βιντεολήπτης Δημήτρης Κατραντζής.
Επί σειρά ετών στενός φίλος του Χρήστου, ο Δημήτρης Κατραντζής, συγκαταλέγεται ανάμεσα σε εκείνους τους πολύ δραστήριους ανθρώπους που έχουν περπατήσει, ερευνήσει, αγαπήσει, προστατέψει, φωτογραφίσει και αναδείξει τον ορεινό φυσικό όγκο της ακριτικής Δράμας.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ δεν κρύβει την συγκίνησή του για τον άδικο χαμό του φίλου του, υπογραμμίζοντας ότι από πέρυσι τον Ιούνιο, οπότε και ανευρέθηκε το αεροσκάφος, ο Χρήστος έκανε πολλές επισκέψεις για να το θαυμάσει.
Όταν οι φωτογραφίες του αεροσκάφους κατέκλυσαν το διαδίκτυο, όπως ήταν αναμενόμενο, σήμανε συναγερμός στην Πολεμική Αεροπορία σχετικά με αυτό το εντυπωσιακό εύρημα. Από τότε ξεκίνησαν ενέργειες να ανασυρθεί και να μεταφερθεί στο μουσείο στο Τατόι.
«Τον Οκτώβριο του 2024», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Κατραντζής, «ο Χρήστος μου είπε πως σχεδιάζει μία τελευταία επίσκεψη στο αεροσκάφος με φίλους, διότι η Πολεμική Αεροπορία επισπεύδει τις ενέργειες ώστε να πάρει το αεροσκάφος πριν έρθει ο Χειμώνας. Στόχος της επίσκεψης ήταν να πάρουμε φωτογραφίες, αλλά κυρίως πλάνα βίντεο ώστε να δημιουργηθεί ένα μικρό αφιέρωμα που να παρουσιάζει όλο το ιστορικό της πτώσης και της εύρεσης του αεροπλάνου».
Στις 19 Οκτωβρίου 2024, μια εξαμελής ομάδα, κατευθύνθηκε προς το δάσος με προορισμό το ιδιαίτερα δύσβατο σημείο της πτώσης του αεροσκάφους. Η μέρα ήταν εξαιρετική, δεν δυσκόλεψε την προσέγγιση της ομάδας, ωστόσο χρειάστηκαν 17 χιλιόμετρα πεζοπορίας σε εξαιρετικά δύσκολο έδαφος και μετά από εννέα ώρες, ολοκληρώθηκε η διαδικασία.
Το βίντεο που δημιουργήθηκε από τον Δημήτρη Κατραντζή, αποτέλεσε ένα μοναδικό αφιέρωμα για το αξεπέραστης φυσικής ομορφιάς παρθένο δάσος του Φρακτού, για την άγνωστη ιστορία του χαμένου αεροσκάφους, και πλέον μια απόδοση τιμής στην μνήμη του καλού φίλου του Χρήστου Σταυριανίδη. (https://fb.watch/AaLDBYHsAM/).
Το αεροσκάφος, ένα Τ-6D της 113ΠΜ με σειριακό αριθμό 49-2725, που για εβδομήντα τρία ολόκληρα χρόνια έμεινε καλά κρυμμένο σε μια από τις πλαγιές του Φρακτού, έχει μια ιστορία που συνδέεται με τα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια, όταν ακόμα οι σχέσεις Ελλάδας – Βουλγαρίας βρίσκονταν στην κόψη του ξυραφιού.
Ο μηχανικός αεροσκαφών και ιστορικός ερευνητής Γιάννης Μυλωνάς, είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους που ερεύνησε την ιστορία του συγκεκριμένου αεροσκάφους, το οποίο τον Γενάρη του 1951 κατέπεσε στο Φρακτό, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν θύματα.
Όπως διηγήθηκε ο ίδιος ο κ. Μυλωνάς στον εκπαιδευτικό και ιστορικό ερευνητή Πασχάλη Παλαβούζη, αλλά και σύμφωνα με τις διηγήσεις των παλιότερων που διατηρεί ζωντανές ο Δημήτρης Κατραντζής, οι δυο χειριστές του αεροσκάφους σώθηκαν. Μάλιστα, με τη βοήθεια των ντόπιων -πιθανόν Σαρακατσάνων που διαβιούσαν στην περιοχή, στους χειριστές παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στο Παρανέστι και από εκεί στη μονάδα τους.
Ο κ. Κατραντζής, πιθανολογεί, ότι λόγω της πυκνής χιονόπτωσης, τον Χειμώνα του 1951, το παχύ στρώμα χιονιού στις πλαγιές του δάσους, λειτούργησε σαν ένα προστατευτικό δίχτυ, που συγκράτησε το αεροσκάφος κατά την αναγκαστική προσγείωση ή την πτώση του και δεν το άφησε να καταστραφεί, οπότε και οι δυο χειριστές μπόρεσαν να διασωθούν. Μέχρι σήμερα, παραμένει άγνωστος ο λόγος της πτώσης του αεροσκάφους, οι ιστορικοί ερευνητές εκτιμούν ότι πιθανόν να προκλήθηκε από κάποια τεχνική βλάβη.
Το συγκεκριμένο Τ-6D της 113ΠΜ (Πτέρυγα Μάχης), σύμφωνα πάντα με τις ιστορικές έρευνες, εκτελούσε εκείνη την εποχή αναγνωριστική πτήση για την επιτήρηση των ελληνοβουλγαρικών συνόρων.
Ο Πασχάλης Παλαβούζης, ένας από τους ανθρώπους που ερεύνησε και μελέτησε σε βάθος την ελληνική και ευρωπαϊκή αεροπορική ιστορία, υπογραμμίζει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι «τα T-6 ήταν ως επί το πλείστον εκπαιδευτικά αεροπλάνα. Ωστόσο, χρησιμοποιούνταν και σε πλειάδα άλλων ρόλων, π.χ. αναγνωριστικά, ελαφρού βομβαρδισμού. Το επίμαχο, ήταν για ένα από τα αεροσκάφη της δεύτερης παρτίδας 35 ανακατασκευασμένων T-6D-NT Contract No. AF-5156, που παραδόθηκαν το 1949 εκ των οποίων 11 απωλέσθηκαν σε ατυχήματα μέχρι το τέλος του 1959. Σε κάθε περίπτωση πάντως, υπάρχουν λιγοστές πληροφορίες για το συγκεκριμένο ατύχημα στο οποίο ενεπλάκη το αεροσκάφος που βρέθηκε βόρεια του Παρανεστίου».
Οι εντυπωσιακές και πρωτότυπες φωτογραφίες που έχει στην πλούσια συλλογή του κ. Παλαβούζης, παρουσιάζουν τον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους που βρέθηκε στο δάσος του Φρακτού, όπως επίσης και την στάθμευσή του στο αεροδρόμιο του Τατοΐου.
Ο άδικος χαμός του Χρήστου Σταυριανίδη συγκλόνισε όμως και έναν άνθρωπο της Πολεμικής Αεροπορίας που τα τελευταία χρόνια έκανε σκοπό της ζωής του να αναβιώσει και να κρατήσει ζωντανή τη δοξασμένη ιστορία της. Ο Υποπτέραρχος (ΜΑ) Ιωάννης Θεοδοσουλάκης, διοικητής του μουσείου Πολεμικής Αεροπορίας, στην αεροπορική βάση της Δεκέλειας στο Τατόι, θυμάται με συγκίνηση τη συνάντηση με τον αείμνηστο Δραμινό ορειβάτη.
«Όταν βρέθηκε το αεροσκάφος», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Θεοδοσουλάκης, «ανεβήκαμε στη Δράμα και ο Χρήστος ανέλαβε να μας οδηγήσει στο ακριβές σημείο. Ήταν μια διαδρομή μέσα σε πυκνό δάσος, ιδιαίτερα δύσκολη και θα έλεγα επίπονη για όποιον δεν είναι εκπαιδευμένος. Θυμάμαι πόση ενέργεια είχε ο Χρήστος, τραβούσε μπροστά, δεν έβλεπε δυσκολίες. Είχε μια δύναμη, μια θέληση και πειθαρχία που σε έκανε να τον θαυμάζεις. Μπήκαμε βαθιά μέσα στο δάσος για να δούμε από κοντά το σημείο όπου κατέπεσε το αεροσκάφος και ήταν εκεί φυλαγμένο, στην καρδιά της φύσης, για εβδομήντα τρία χρόνια».
Ο κ. Θεοδοσουλάκης υπογραμμίζει ότι η διοίκηση του μουσείου και του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας (ΓΕΑ) είχε εκπονήσει έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό για την μεταφορά του ιστορικού αεροσκάφους. Για την Πολεμική Αεροπορία ήταν πλέον ένα σημαντικό έκθεμα, ένα κομμάτι της ιστορίας της, που έπρεπε να έρθει στο μουσείο για να διαφυλαχθεί.
«Ο σχεδιασμός που είχε εκπονηθεί», σημειώνει ο διοικητής του μουσείου, «προέβλεπε ότι με ελικόπτερο θα γίνονταν η ανάσυρση του αεροσκάφους μέσα από το δάσος και θα μεταφέρονταν σε ανοιχτό χώρο. Εκεί, θα αποσυναρμολογούσαμε τα φτερά, θα φορτώνονταν σε νταλίκα και θα μεταφέρονταν οδικός στο μουσείο. Θέλαμε πριν από τον Χειμώνα να επιχειρούσαμε την μεταφορά του. Δόθηκε όμως προτεραιότητα σε άλλα έργα που έχουμε σε εξέλιξη και έτσι ο σχεδιασμός αναβλήθηκε για αργότερα. Σήμερα, ειλικρινά, αναλογίζομαι και θλίβομαι, πως αν είχε γίνει τότε η μεταφορά, ίσως ο Χρήστος να ζούσε ακόμα. Σε κάθε περίπτωση το αεροσκάφος θα μεταφερθεί στο μουσείο για να συντηρηθεί και να διασωθεί».
Αξίζει να τονιστεί πως το μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας αποτελεί σήμερα μια κιβωτό που διαφυλάσσει τα κατορθώματα των Ελλήνων αεροπόρων. Η άγνωστη ιστορία των θαρραλέων και ριψοκίνδυνων χειριστών και ορισμένα από τα θρυλικά αεροσκάφη που συμμετείχαν σε παράτολμες αερομαχίες στους ελληνικούς ουρανούς, παρουσιάζονται με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο στους χώρους του μουσείου.
Η δουλειά που επιτελεί τα τελευταία χρόνια ο διοικητής του μουσείου της Πολεμικής Αεροπορίας Υποπτέραρχος (ΜΑ) Ιωάννης Θεοδοσουλάκης είναι ιδιαίτερα σημαντική και αξιόλογη.
Από τις πιο αξιομνημόνευτες αναφορές, είναι το έργο ανάσυρσης από το Αιγαίο παλιών αεροσκαφών που σήμερα αποτελούν αρχαιολογικά μνημεία και η μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλεται για την αποκατάστασή τους. Στο μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας η ιστορία μένει ζωντανή τιμώντας πρωτίστως αυτούς που την έγραψαν.
– Τη φωτογραφία του Χρήστου Σταυριανίδη μπροστά στο αεροσκάφος και το σύνδεσμο του βίντεο παραχώρησε ο Δημήτρης Κατραντζής
– Τις φωτογραφίες με τα αεροσκάφη T-6D παραχώρησε ο Πασχάλης Παλαβούζης
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
